แม่ฮ่องสอนจัดปีใหม่ม้งยิ่งใหญ่ สาวๆคึกคักโยนลูกช่วงเลือกคู่ สืบสานประเพณีโบราณ

ชาวม้งที่บ้านแกงหอม อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน จัดงานประเพณีปีใหม่ม้ง (น่อแป๊โจ่ว) อย่างยิ่งใหญ่ก่อนใคร และยังรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีโบราณดั้งเดิมอย่างเหนียวแน่น ถึงแม้ว่าปัจจุบันจะมีการพัฒนาด้านวัตถุหรือค่านิยมที่เริ่มเปลี่ยนไปก็ตาม

เมื่อวันที่ 31 ธ.ค. นายธนกฤต ฉันทะจำรัสศิลป์ นายอำเภอปาย เดินทางไปเป็นประธาน งานประเพณี “ปีใหม่ม้ง” (น่อเป๊โจ่ว) ณ สนามโรงเรียนบ้านแกงหอมม้ง บ้านแกงหอมม้ง หมู่ 5 ตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยประเพณีดังกล่าวมีชาวม้งและท้องถิ่นชนเผ่าอื่นเข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก ทั้งนี้ การจัดงานประเพณีปีใหม่ม้งที่บ้านแกงหอม ถือว่าเป็นการจัดงานก่อนหมู่บ้านอื่นๆ ของจังหวัดแม่ฮ่องสอน

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า งานประเพณีฉลองปีใหม่ม้ง ชาวม้งเรียกว่า “น่อเป๊โจ่ว” เป็นงานรื่นเริงของชาวม้งที่มีการจัดทุกๆปี เป็นงานประเพณีที่ชาวม้งรอคอย เนื่องจากจะเป็นการพบปะสังสรรค์ ระหว่างกลุ่มญาติมิตร และเป็นวันสำคัญที่หนุ่มๆสาวๆในหมู่บ้าน แต่งตัวพร้อมเครื่องประดับที่ทำให้หล่อสวยที่สุด เนื่องจากเป็นวันเลือกคู่ โดยการเล่นโยนลูกช่วง ซึ่งหากหญิงใดพึงพอใจชายคนใด หญิงนั้นจะเป็นคนเริ่มต้นโยนลูกช่วงให้ชายที่ตนหมายตาไว้ และพร้อมกันนี้จัดให้มีการแสดงและการละเล่นต่างๆ ดังนี้ การแสดงเป่าแคน, การแสดงชุดรักพ่อไม่มีวันพอเพียง, การแสดงชุดอวยพรปีใหม่, การแสดงชุดครองแผ่นดินโดยธรรม, การเล่นโยนลูกช่วง และการเล่นลูกข่าง

งานประเพณีของชาวไทยภูเขาเผ่าม้งประเพณีปีใหม่ของม้งตรงกับ ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 2 ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่ในระยะเวลาระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคมของทุกปี ซึ่งเป็นงานรื่นเริงของชาวม้งของทุกๆ ปี จะจัดขึ้นหลังจากได้เก็บเกี่ยวผลผลิตในรอบปีเรียบร้อย และเป็นการฉลองถึงความสำเร็จในการเพาะปลูกของแต่ละปี ซึ่งจะต้องทำพิธีบูชาถึงผีฟ้า – ผีป่า – ผีบ้าน ที่ให้ความคุ้มครอง และดูแลความสุขสำราญตลอดทั้งปี

รวมถึงผลผลิตที่ได้ในรอบปีด้วย ซึ่งแต่ละหมู่บ้านจะทำการฉลองกันอย่างพร้อมเพรียงกัน หรือตามวันและเวลาที่สะดวกของแต่ละหมู่บ้าน ซึ่งโดยมากจะอยู่ในช่วงเดือนธันวาคมของทุกปี ประเพณีฉลองปีใหม่ม้งนี้ชาวม้งเรียกกันว่า “น่อเป๊โจ่ว” แปลตรงตัวได้ว่า “กินสามสิบ” สืบเนื่องจากชาวม้งจะนับช่วงเวลาตามจันทรคติ โดยจะเริ่มนับตั้งแต่ขึ้น 1 ค่ำ ไปจนถึง 30 ค่ำ (ซึ่งตามปฏิทินจันทรคติจะแบ่งออกเป็นข้างขึ้น 15 ค่ำ และข้างแรม 15 ค่ำ) เมื่อครบ 30 ค่ำ จึงนับเป็น 1 เดือน

ดังนั้นในวันสุดท้าย (30 ค่ำ) ของเดือนสุดท้าย(เดือนที่ 12) ของปี จึงถือได้ว่าเป็นวันส่งท้ายปีเก่า ซึ่งในวันปีใหม่นี้ของชาวม้งจัดเป็นงานประเพณีที่ชาวม้ง รอคอยอย่างใจจดใจจ่อ เนื่องจากจะเป็นการพบปะกันระหว่างกลุ่มญาติ มีประเพณีขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์และผู้อาวุโส เป็นวันที่หนุ่มๆสาวๆในหมู่บ้านจะได้เลือกคู่ มีการจัดการแข่งขันกีฬาประเพณีและการละเล่นต่างๆ เช่น ลูกข่าง ลูกช่วง ฯลฯ