หมอแนะ คลิปเปิบค้างคาว ไม่ควรทำ เหตุเป็นสัตว์แปลก เสี่ยงติดสารพัดโรค คนปรุงก็เสี่ยงแล้ว วอนกินอย่างอื่นที่ปลอดภัยจะดีกว่า
วันที่ 8 พ.ย.2565 ผศ.นพ.โอภาส พุทธเจริญ หัวหน้าศูนย์โรคอุบัติใหม่ทางคลินิก รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กล่าวถึงกรณีครูสาวทำคลิปกินค้างคาว เป็นที่ตะลึงไปทั่วออนไลน์ว่า ไม่ควรทำ เพราะสัตว์แปลกแบบนี้กินแล้วอันตรายแน่นอน เพราะค้างคาวเป็นสัตว์ตามธรรมชาติที่เป็นแหล่งรังโรคซึ่งมนุษย์ยังไม่เคยสัมผัส บางชนิดก็ติดเชื้อจากสัตว์สู่คนได้
การทำแบบนี้มีโอกาสที่จะปนเปื้อนเชื้อโรคได้ ขนาดนักวิจัยที่ไปเก็บตัวอย่างสัตว์ป่า ยังต้องสวมชุดป้องกันส่วนบุคคล (PPE) คนทั่วไปแทบไม่มีอุปกรณ์ป้องกันเลย ฉะนั้นก็เสี่ยงอันตรายได้ รวมถึงการกินอาหารไม่สุกก็มีโอกาสติดเชื้อโรคทั้งแบคทีเรียและไวรัส ดังนั้น สัตว์ป่าทุกอย่างเราต้องปล่อยเขาอยู่ในป่า ไม่ควรสัมผัส หรือบริโภค
ค้างคาวนั้นเป็นสัตว์ที่มีไวรัสเยอะมาก เช่น ไวรัสที่ทำให้เกิดโรคอีโบลา (Ebola) ไวรัสนิปาห์ที่ทำให้เกิดโรคไข้สมองอักเสบ รวมถึงไวรัสโคโรนาที่ทำให้เกิดโรคโควิด 19 และอีกหลายตัว ดังนั้น ไม่ควรไปสัมผัสกับค้างคาว เพราะสัตว์รังโรคมักไม่แสดงอาการป่วย เราจึงไม่แนะนำให้กินสัตว์ป่าทุกชนิด เนื่องจากมีโอกาสเสี่ยงติดเชื้อไวรัส ตั้งแต่ขั้นตอนการเข้าไปจับ
โดยค้างคาวที่อยู่ในถ้ำเป็นระบบปิด อยู่กันเป็นกลุ่มก้อน ขับถ่ายอยู่ถ้ำ ก็มีโอกาสสัมผัสเชื้อได้ เพราะเจอว่ามีเชื้อไวรัสโคโรนาอยู่ในปัสสาวะค้างคาว แต่ยังไม่กระโดดมาคน แต่วันหนึ่งถ้าไวรัสเก่งขึ้น ก็กระโดดมาคนได้
ที่ผ่านมามีรายงานพบโรคฮิสโตพลาสโมซิส ทำให้เกิดเชื้อราในคนที่เข้าไปในถ้ำค้างคาว เกิดภาวะปอดอักเสบ ส่วนก่อนจะนำค้างคาวมาปรุงสุก ก็ต้องผ่านขั้นตอน เช่น ถลกเนื้อ ล้างเนื้อ ทำให้สัมผัสกับสารคัดหลั่งของค้างคาว
สำหรับปัญหาของโรคที่มาจากสัตว์ป่าจะพบในแอฟริกาเยอะ เพราะเป็นประเทศที่ไม่ได้เลี้ยงไก่ หมูเหมือนบ้านเรา เขาก็จะล่าสัตว์ป่ามากิน แต่บ้านเรามีสัตว์เลี้ยง มีแหล่งอาหารเต็มไปหมด จึงไม่ควรไปยุ่งกับสัตว์ป่า
จากการสำรวจค้างคาวในไทย พบว่าเชื้อคล้ายกับไวรัสซาร์ส เพียงแต่ยังไม่กระโดดจากสัตว์มาคน แต่หากวันหนึ่งที่ไวรัสพร้อม ก็อาจทำให้เกิดโรคได้ ดังนั้น จะมีความเสี่ยง ซึ่งจริงๆ พบได้มาก อย่างที่ลาวมีรายงานใกล้เคียงกับไทย
Advertisement
ด้าน นพ.จักรรัฐ พิทยาวงค์อานนท์ ผอ.กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กล่าวว่า ไม่ควรรับประทานค้างคาว เนื่องจากเป็นสัตว์ป่าและปกติมีโซนาร์ในตัว เป็นสัตว์ที่บินสูงไม่น่าที่จะจับมารับประทานได้ง่าย ถ้าจับได้ง่ายหรือตกลงกับพื้นที่ แสดงว่าค้างคาวตัวนั้นอาจเป็นโรค การติดเชื้อจากค้างคาวก็เหมือนกับการติดเชื้อไข้หวัดนกที่ไม่ได้ติดเชื้อจากการรับประทาน เพราะการปรุงสุกเชื้อก็ตายหมด แต่เป็นการติดเชื้อระหว่างการปรุงมากกว่า
เพราะขั้นตอนการปรุง ต้องจับถอนขน สัมผัสสารคัดหลั่ง อาจเสี่ยงที่จะได้รับเชื้อทั้งไวรัสและแบคทีเรีย เชื้อไวรัสอันดับ 1 ที่จะพบได้ในค้างคาว ได้แก่ นิปาห์ไวรัส รองลงมาคือ โคโรนาไวรัส ซึ่งการติดเชื้อนิปาห์ไวรัส เคยเกิดขึ้นในมาเลเซียและมีคนเสียชีวิต โดยค้างคาวไปแพร่เชื้อในหมู และคนติดเชื้อจากหมู ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมคล้ายกับคน ดังนั้น ไม่จำเป็นอย่าไปรับประทาน รับประทานอย่างอื่นดีกว่า เพราะลำพังมูลค้างคาวก็ทำให้เกิดการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจได้
