แพทย์จี้โภชนาการเด็กขวบปีแรกสำคัญ เพื่อสุขภาพแข็งแรง-พัฒนาการสมวัย : รายงานพิเศษ

แพทย์จี้โภชนาการเด็กขวบปีแรกสำคัญ – ช่วงวัยขวบปีแรกเป็นช่วงเวลาสำคัญต่อการสร้างพื้นฐานการเจริญเติบโตของลูกน้อยในระยะยาว เนื่องจากระบบต่างๆ ในร่างกายของเด็กวัยนี้ยังพัฒนาไม่เต็มที่

รศ.นพ.สังคม จงพิพัฒน์วณิชย์ อาจารย์พิเศษ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวถึงความสำคัญของโภชนาการในช่วงเริ่มแรกของชีวิตลูกน้อยว่า ช่วงอายุขวบปีแรกเป็นช่วงวัยที่ระบบต่างๆ ยังพัฒนาไม่เต็มที่และมีการเปลี่ยนแปลงมากที่สุด โภชนาการในช่วงเวลานี้จึงมีผลต่อการเจริญเติบโต พัฒนาการ การเผาผลาญอาหาร และสุขภาพของเด็กในอนาคต โปรตีนเป็นสารอาหารสำคัญอย่างยิ่งที่เด็กควรได้รับในปริมาณที่เหมาะสม เนื่องจากเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของกล้ามเนื้อ อวัยวะ เอนไซม์ ฮอร์โมน และอื่นๆ อีกมากมาย

รศ.นพ.สังคม จงพิพัฒน์วณิชย์

ดังนั้น การที่เด็กวัยนี้ได้รับโปรตีนคุณภาพในปริมาณที่เหมาะสม จะช่วยส่งเสริมระบบการย่อยและการเผาผลาญอาหารที่ดี และเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ให้เด็กมีร่างกาย แข็งแรงและพัฒนาการสมวัย

ผู้เชี่ยวชาญต่างแนะนำให้แม่เลี้ยงลูกตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน ด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว สำหรับอายุ 6 เดือน-2 ขวบ สนับสนุนให้รับประทานอาหารตามวัยควบคู่กับนมแม่ นมแม่เป็นโภชนาการที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ในวัยนี้ เพราะอ่อนโยนต่อระบบต่างๆ ที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่

คุณภาพของโปรตีนในนมแม่ต่างจากนมวัว เพราะนมแม่มีเวย์โปรตีนสูงกว่าเคซีน ซึ่งเวย์โปรตีนเป็นโปรตีนที่ย่อยง่าย สามารถเคลื่อนผ่านกระเพาะอาหารได้ไวกว่า ถูกย่อยเป็นเปปไทด์สายสั้นและกรดอะมิโน ทำให้ง่ายต่อการดูดซึม และในงานวิจัยใหม่ๆ ยังพบว่าในนมแม่มีโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน และมีเอนไซม์ที่ช่วยย่อยโปรตีน เช่น ทริปซิน เหมาะกับกระเพาะอาหารของเด็กที่ยังสร้าง น้ำย่อยได้น้อยและมีการทำงานของเอนไซม์ต่ำ อ่อนโยนต่อระบบการย่อยอาหารของเด็กที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่

นมแม่มีโปรตีนในระดับที่เหมาะสมกับการเจริญเติบโตและระบบเผาผลาญอาหารของช่วงวัยนี้ที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่

นอกจากนี้ นมแม่ยังมีประโยชน์และ อ่อนโยนต่อระบบภูมิคุ้มกัน เพราะมีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ เช่น ตระกูลบิฟิโดแบคทีเรียม B.longum (บี.ลองกัม) และ B.Lactis (บี.แล็กทิส) ซึ่งทั้งสองตัวนี้พบได้มากในนมแม่ ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในลำไส้ของลูก ยิ่งไปกว่านั้นยังช่วยเพิ่มความสามารถของลำไส้ในการดูดซึมสารอาหารที่จำเป็นอีกด้วย เพื่อให้เด็กเติบโตอย่างสมบูรณ์แข็งแรง จำเป็นต้องส่งเสริมด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโต ซึ่งสามารถพบได้ในนมแม่

รศ.นพ.สังคมกล่าวต่อว่า การที่เด็กจะมีพัฒนาการสมวัยไม่ใช่เรื่องยาก เพียงคุณพ่อคุณแม่หมั่นสังเกตการเจริญเติบโตของลูกน้อย โดยสังเกตได้ง่ายๆ จากน้ำหนัก หากน้ำหนักมากหรือน้อยกว่าเกณฑ์ก็เป็นสัญญาณบ่งชี้ว่าเด็กควรได้รับการใส่ใจด้านโภชนาการเป็นพิเศษว่ามีอะไรเกินหรือขาดไป

“ยิ่งไปกว่านั้น การขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตอาจมีผลกระทบกับสมองของลูกได้ ซึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถสังเกตได้จากพัฒนาการ ทักษะของลูกน้อยในช่วงวัยนั้นๆ”

อย่างเช่น เด็กในวัย 1 ขวบ จะเริ่มรับรู้ สามารถเข้าใจคำพูดง่ายๆ รู้จักชื่อตนเอง เริ่มหันตามเสียง เลียนเสียงหรือพูดตามได้บางคำ และส่งเสียงโต้ตอบได้บ้าง หากไม่เป็นไปตามเกณฑ์ก็ต้องพิจารณาหาสาเหตุ สังเกตเป็นพิเศษว่าลูกน้อยขาดสารอาหารใดหรือไม่ หรือควรได้รับการกระตุ้นพัฒนาการ การเรียนรู้ในด้านไหน อย่างไร

ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กได้หากจำเป็น