พระบรมราชินี – อัครมเหสีราชวงศ์จักรี
คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
โดย…น้าชาติ ประชาชื่น
พระบรมราชินี – อัครมเหสีราชวงศ์จักรี – ขอทราบพระนามสมเด็จพระราชินี พระอัครมเหสี ในราชวงศ์จักรี พระนามเดิมด้วย นะคะ
สุบงกช
ตอบ สุบงกช
นับตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี กรุงรัตนโกสินทร์ได้มีพระอัครมเหสี ดังนี้
สมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี ในรัชกาลที่ 1 พระนามเดิมว่า นาก เป็นธิดาของท่านทอง กับท่านสั้น ชาวบ้านบางช้าง ตำบลอัมพวา เมืองสมุทรสงคราม ในสมัยรัชกาลที่ 2 ได้ทรงสถาปนาเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระราชชนนีเป็น กรมสมเด็จพระอมริน ทรามาตย์
เทียบอย่างกรมพระเทพามาตย์ที่เป็นสมเด็จพระราชชนนีพันปีหลวงตามโบราณราชประเพณี ครั้นล่วงถึงรัชกาลที่ 6 ทรงประกาศเฉลิมพระนามใหม่ว่า สมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี
สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ในรัชกาลที่ 2 พระนามเดิมว่า เจ้าฟ้าบุญรอด ทรงเป็นธิดาของสมเด็จพระศรีสุดารักษ์ กับท่านขรัวเงิน พระราชสมภพ ณ ตำบลอัมพวา เมืองสมุทรสงคราม ในรัชสมัยรัชกาลที่ 3 ได้ทรงสถาปนาเฉลิมพระนามเป็น สมเด็จพระพันวัสสา
ต่อมารัชกาลที่ 4 ทรงสถาปนาเฉลิมพระนามเป็น กรมสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์ และในสมัยรัชกาลที่ 6 โปรดให้เฉลิมพระนามใหม่เป็น สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี
สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ กับเจ้าจอมมารดางิ้ว รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็นสมเด็จพระนางเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี ในที่สมเด็จพระนางนาฏบรมอัครราชเทวี
สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี
สมเด็จพระเทพศิรินทรา บรมราชินี ในรัชกาลที่ 4 มีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้ารำเพย เป็นพระเชษฐภคินีของสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระบรมราชินี เมื่อสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระบรมราชินี เสด็จสวรรคต
รัชกาลที่ 4 โปรดให้สถาปนาขึ้นเป็น พระพี่นางเธอ พระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์ และต่อมาทรงสถาปนาให้ดำรงพระอิสริยศักดิ์เป็นพระอัครมเหสี พระราชทานนาม สมเด็จพระนางเจ้ารำเพยภมราภิรมย์
ต่อมารัชกาลที่ 5 โปรดให้สถาปนาพระบรมอัฐิสมเด็จพระราชชนนี พระพันปีหลวง ขึ้นเป็น กรมสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ และในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงประกาศเฉลิมพระนามาภิไธยใหม่เป็น สมเด็จพระเทพศิรินทรา บรมราชินี
สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี
สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ในรัชกาลที่ 5 พระนามเดิม พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ทรงเป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 4 กับเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม ถวายตัวรับราชการในตำแหน่งพระราชชายาเจ้าเมื่อพระชนมายุ 16 พรรษา
หลังทิวงคตด้วยเรือพระที่นั่งประสบอุบัติเหตุล่มที่ตำบลบางพูด อำเภอปากเกร็ด นนทบุรี รัชกาลที่ 5 โปรดให้สถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี
สมเด็จพระศรีสวรินทรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
สมเด็จพระศรีสวรินทรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ในรัชกาลที่ 5 พระนามเดิม พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา ทรงเป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 4 กับเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม รัชกาลที่ 5 ทรงสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชเทวี ดำรงพระฐานันดรศักดิ์แห่งพระอัครมเหสี
ต่อมารัชกาลที่ 6 โปรดให้สถาปนาพระอิสริยยศขึ้นเป็น สมเด็จพระมาตุจฉาเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี ครั้นสมัยรัชกาล ที่ 7 ได้ทรงรับการสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระศรีสวรินทรา บรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า
และในรัชกาลที่ 8 มีการเปลี่ยนการขานพระนามตอนท้ายเพื่อให้ถูกต้องตามการลำดับ พระอิสริยศักดิ์แห่งราชสกุล เป็น สมเด็จพระศรีสวรินทรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 5 พระนามเดิม พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี ทรงเป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 4 กับเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม เมื่อพระชนมายุ 16 พรรษา ได้รับการสถาปนาเป็นพระมเหสีในรัชกาลที่ 5 ทรงดำรงพระอิสริยยศตามลำดับ
เริ่มด้วย พระนางเธอเสาวภาผ่องศรี พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภา ผ่องศรี พระอัครราชเทวี ทรงได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศสูงสุดขึ้นเป็น สมเด็จพระบรมราชินีนาถ พระองค์แรกของไทย
และต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 โปรดให้ตั้งการพระราชพิธีเฉลิมพระนามาภิไธยสมเด็จพระบรมราชชนนีว่า สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี ฉบับพรุ่งนี้ (12 มิ.ย.) อ่านพระนามพระราชินีในรัชกาลที่ 6-10
