คอลัมน์ สดจากเยาวชน : วิถีที่หอมหวาน ริมคลองบางมด
วิถีที่หอมหวาน ริมคลองบางมด – หากเอ่ยถึง “บางมด” คงอดคิดถึงผลไม้ชนิดหนึ่งไม่ได้…
“ส้มเขียวหวานบางมด” ลูกกลมขนาดพอดีมือ เปลือกล่อน ปอกง่าย ซังนิ่ม ปลูกในร่องสวน มีคลองบางมด คลองรางโพธิ์ไหลผ่านหล่อเลี้ยงและเชื่อมร้อยชาวสวนส้ม
ย่านบางมด อยู่ไม่ไกลจากทะเล นำตะกอนทับถมนานวันจนเป็นปุ๋ยชั้นดี บวกกับความเค็มเล็กน้อยหรือที่เรียกว่าลักจืด ลักเค็ม ส้มบางมดจึงขึ้นชื่อเรื่องรสชาติดีและเป็นเอกลักษณ์
คนรุ่นพ่อแม่ปู่ย่ามักเล่าให้ลูกหลานฟังถึงยุครุ่งเรืองของสวนส้มอย่างออกรส ช่วย เก็บส้มตั้งแต่ฟ้ายังไม่สว่าง พายเรือไปขายที่ตลาดน้ำ แจกจ่ายส้มให้เด็กๆ ที่กำลังเล่นน้ำในคลองหน้าบ้าน
จนวันที่ความรุ่งเรืองของเมืองใหญ่รุดหน้าเข้ามา ถนนหนทาง โรงงาน หมู่บ้านจัดสรรเพิ่มขึ้น ปัญหาน้ำเสีย น้ำเค็ม และเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ในปี 2526 ทำให้วิถีชาวสวนส้มบางมดค่อยๆ เลือนหาย เหลือเพียงไม่กี่ 10 ไร่ในปัจจุบัน
เมื่อสวนส้มทยอยล้ม ผู้คนย่านบางมดบางส่วนกระจายไปทำสวนส้มในแถบจังหวัดปทุมธานีและกำแพงเพชร หลายคนหันมาปลูกผลไม้ชนิดอื่นแทรกแซมลงไปในสวนส้ม ย่านบางมดจึงอุดมไปด้วยผลไม้หลากหลายรสชาติ ทั้งมะพร้าวน้ำหอม ลิ้นจี่ ชมพู่ มะม่วง ส้มโอ แหล่งผลิตวิตามินกลางกรุงเทพมหานคร
“หนูชอบมากค่ะเวลาเข้าสวน อากาศเย็นสบาย ไม่ร้อน บางทีหนูก็มาช่วยเก็บมะพร้าว มาพายเรือเล่น แล้วก็มาตักขยะ ตักใบไม้ สนุกดีค่ะ” มินนา เด็กหญิงนพรัตน์ อินสมะพันธ์ บอกเล่าความสุขเมื่อได้เข้าสวนผลไม้ของครอบครัว
“สวนมะพร้าวน้ำหอมลุงวิชัย” ลุงวิชัย อินสมะพันธ์ คือคุณปู่ของเด็กหญิงมินนา สวนเกษตรผสมผสานริมคลองบางมด ที่นี่เป็นแหล่งอาหารและยังเป็นแหล่งเรียนรู้ธรรมชาติของลูกหลานอีกด้วย
เด็กชายภูมิ ภูมิหิรัญ อินสมะพันธ์ น้องชายของมินนาช่วยเล่าเสริม “สวนที่บ้านปลูกชมพู่ มะม่วง ส้มโอ แล้วก็มีส้มเขียวหวานด้วยครับ ส่วนมะพร้าวน้ำหอมจะปลูกเยอะที่สุด ถ้าเป็นเมื่อก่อนต้องพายเรือออกไปขายครับ ตามตลาดน้ำ ปู่เคยเล่าให้ฟัง”
คนรุ่นก่อนมีคลองเป็นทุกสิ่ง เป็นเส้นทาง เป็นแหล่งอาหาร ขนส่งสินค้า ผูกพันสอดคล้องกับวิถีชีวิต รวมทั้งการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ตลอดสองฝั่งคลองบางมดจึงเต็มไปด้วยเรื่องราวและสถานที่น่าสนใจ ทั้ง มัสยิด วัด ศาลเจ้า แพขายเรือ สวนส้ม สวนมะพร้าว ตลอดเส้นทาง
แม้เด็กบางมดยุคนี้อาจไม่ค่อยใช้คลองมากเท่าคนรุ่นก่อน แต่ผู้ใหญ่ในชุมชนย่านบางมดยังคงส่งต่อบอกเล่าเรื่องราวริมคลองให้ลูกหลานรับรู้
น้องภมิ
“ผมชอบนั่งเรือครับ รู้สึกเหมือนได้สำรวจสิ่งใหม่ๆ ผ่านต้นไม้ บ้านคน นก ปลา เราจะได้รู้ว่าเขาเป็นอย่างไรบ้าง” น้องภูมิกล่าวทิ้งท้าย
ตามเด็กบางมดเที่ยวลัดเลาะริมคลองที่สวยลำดับต้นๆ ของกรุงเทพมหานคร ในทุ่งแสงตะวัน ตอนเรื่องราวริมคลองบางมด เช้าวันเสาร์ เวลา 05.05 น. ช่อง 3 กด 33 และทางเฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน เวลา 07.30 น.
