คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
กบฏแมนฮัตตันเป็นกบฏไทยแต่ชื่อฝรั่ง ขอรายละเอียดด้วยค่ะ
เด็กแนว
ตอบ เด็กแนว
บทความกบฏแมนฮัตตัน โดย ศุภการ สิริไพศาล และ รศ.ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ อรรถาธิบายไว้ว่า กบฏแมนฮัตตัน หรือกบฏทหารเรือ หรือกบฏ 29 มิถุนา เป็นปฏิกิริยาของฝ่ายทหารเรือที่ไม่พอใจการบริหารงานของรัฐบาลและผู้นำกลุ่มทหารบก โดยก่อกบฏขึ้นเมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ.2494 และยุติลงด้วยความพ่ายแพ้ของฝ่ายทหารเรือ
การก่อกบฏแมนฮัตตันสืบเนื่องมาจากสาเหตุ 3 ประการ คือ 1.ความไม่พอใจในการบริหารประเทศของรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม สมัยที่ 2 ซึ่งคณะรัฐประหาร พ.ศ.2490 สนับสนุน โดยทหารเรือเห็นว่า รัฐบาลของคณะรัฐประหารมิได้บริหารราชการแผ่นดินเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนอย่างแท้จริง ใช้วิธีเผด็จการโดยปรับปรุงกรมตำรวจให้มีลักษณะเป็นกองทัพเพื่อข่มขู่ประชาชน และกวาดล้างฝ่ายตรงข้ามอย่างทารุณและไร้มนุษยธรรม
2.ความตึงเครียดระหว่างทหารบกและตำรวจ กับทหารเรือ ซึ่งมีมาตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 โดยที่ทั้ง 2 ฝ่ายสนับสนุนผู้นำต่างกัน ทหารบกสนับสนุนจอมพล ป. ทหารเรือสนับสนุนนายปรีดี พนมยงค์ ส่วนตำรวจก็มีปัญหาการกระทบกระทั่งกับทหารเรืออยู่เสมอ และกล่าวหาทหารเรือว่ามักให้ผู้กระทำความผิดประเภทใช้อาวุธปล้นจี้หลบซ่อนในเขตทหารเรือ
และ 3.ความเสื่อมโทรมในกองทัพเรือ เพราะรัฐบาลไม่ไว้วางใจและไม่ให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่นับตั้งแต่ครั้งกบฏวังหลวง 26 กุมภาพันธ์ 2492 มีการตัดกำลังนาวิกโยธินลงเพราะเห็นว่าไม่ใช่หน้าที่ของกองทัพเรือ และรัฐบาลจัดสรรงบประมาณให้กองทัพเรือไม่เพียงพอที่จะนำมาปรับปรุงกองทัพได้
ผู้ก่อการกบฏที่เป็นผู้นำสำคัญ คือ พล.ร.ต.ทหาร ขำหิรัญ นายทหารนอกราชการ อดีตผู้บังคับการกรมนาวิกโยธิน น.อ.อานนท์ ปุณฑริกาภา ผู้บังคับการกองสำรองเรือรบ น.ต.มนัส จารุภา ผู้บังคับการเรือหลวงรัตนโกสินทร์ น.ต.ประกาย พุทธารี สังกัดกรมนาวิกโยธิน และน.ต.สุภัทร ตันตยาภรณ์ สังกัดกรมนาวิกโยธิน นอกนั้นเป็นทหารชั้นผู้น้อย ส่วนผู้นำฝ่ายอื่นๆ ได้รับการชักชวนจากทหารเรือที่มียศระดับกลางๆ โดยไม่มีการให้คำมั่นเท่าที่ควร เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การกบฏประสบความล้มเหลว
กบฏแมนฮัตตันเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 29 มิถุนายน 2494 เวลา 15.00 น. ในพิธีรับมอบเรือขุดสันดอนชื่อ ‘แมนฮัตตัน’ ที่รัฐบาลสหรัฐอเมริกามอบให้รัฐบาลไทย โดย จอมพล ป. นายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับมอบ พิธีจัดขึ้นที่ท่าราชวรดิฐ เมื่อประกอบพิธีรับมอบเสร็จแล้ว จอมพล ป.ได้รับเชิญไปชมเรือ ขณะนั้นเองนายทหารเรือกลุ่มหนึ่ง นำโดยน.ต.มนัส ได้ใช้ปืนกลจี้บังคับให้จอมพล ป.ไปลงเรือเปิดหัวที่เตรียมไว้ แล้วนำไปยังเรือหลวงศรีอยุธยาที่จอดรออยู่กลางแม่น้ำเจ้าพระยา คุมขังจอมพล ป. ไว้ ณ ที่นั้น
คณะผู้ก่อการกบฏยืนยันจะไม่ปฏิบัติการใดๆ นอกจากถูกโจมตีก่อน ต่อมาเวลา 04.00 น. วันที่ 30 มิถุนายน การเจรจาตามมติคณะรัฐมนตรีไม่เป็นผลสำเร็จ จึงเกิดการสู้รบกันขึ้นเมื่อเวลา 04.30 น. ของวันที่ 30 มิถุนายน เริ่มจากฝ่ายรัฐบาล โดยกองทัพบกภายใต้การนำของพล.ท.สฤษดิ์ ธนะรัชต์ กองทัพอากาศภายใต้บัญชาการ พล.อ.อ.ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี และกำลังตำรวจโดยพล.ต.ท.เผ่า ศรียานนท์ การสู้รบแผ่ขยายวงกว้าง เริ่มจากทหารบกโจมตีจากด้านพระนคร และกองทัพอากาศทิ้งระเบิดที่กรมอู่ทหารเรือและคลังเชื้อเพลิง
กระทั่งเวลา 15.00 น. เครื่องบินของกองทัพอากาศทิ้งระเบิดลงเรือหลวงศรีอยุธยาจนไฟลุกไหม้และอับปางลง โดยจอมพล ป. ได้รับการช่วยเหลือจากทหารเรือให้ว่ายน้ำขึ้นฝั่งที่ทำการกองทัพเรือ ฝั่งธนบุรี ฝ่ายทหารอากาศยังคงโจมตีต่อไปจนเวลา 17.00 น. เรือหลวงคำรณสินธ์ ซึ่งทำหน้าที่คุ้มครองคลังน้ำมันบริเวณกรมอู่ทหารเรืออับปางลงอีกลำ
กบฏแมนฮัตตันเป็นกบฏครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ไทยสมัยใหม่ มีผู้บาดเจ็บและล้มตายจำนวนมาก ดังนี้ ประชาชนเสียชีวิต 118 รายบาดเจ็บ 191 ราย พิการ 9 ราย ทหารเรือเสียชีวิต 43 รายทหารบกเสียชีวิต 43 ราย ทหารอากาศเสียชีวิต 17 ราย และตำรวจเสียชีวิต 9 ราย
ภายหลังเหตุการณ์ยุติคณะกรรมการปรับปรุงกองทัพเรือ นำโดยจอมพล ป. และกลุ่มขุนพลผู้บัญชาการปราบกบฏ สั่งลดกำลังกองทัพเรือ สั่งพักราชการ และปลดนายทหารเรือออกจากราชการหลายคน เหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน 29 มิถุนายน 2494 ส่งผลให้กองทัพเรือถูกลดแสนยานุภาพ ถูกจำกัดกำลังคน ถูกลดสถานที่ตั้งและสถานที่ฝึกปฏิบัติการ ตลอดจนลดอาวุธยุทโธปกรณ์ลงอย่างมาก บทบาทของกองทัพเรือถูกลดลงอย่างสิ้นเชิง หมดความเข้มแข็ง และทหารเรือแทบจะไม่มีบทบาททางการเมืองอีกเลย