เมื่อย่างเท้าเข้าโรงเรียนเล็กๆ ที่ตำบลคลองข่อย อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ความเขียวขจีก็ปะทะสายตา ร่มรื่น แสนสบาย อาคารเรียนเพียง 2 หลัง ที่เหลือเป็นสนามฟุตบอลกว้างๆ ขนาบหัวท้ายด้วยสวนเกษตรที่อัดแน่นด้วยผลไม้และพืชผักสารพัน
ส้มโอใหญ่จากสวนโรงเรียน
โรงเรียนวัดมณีโชติเป็นโรงเรียนวัดที่เกิดขึ้นและอยู่คู่ชุมชนมายาวนาน โรงเรียนเล็กๆ ที่น่ารักนี้สอนเด็กๆ อนุบาลถึงมัธยมศึกษาปีที่ 3 สอนทั้งวิชาการและวิชาชีวิต
หนักเท่าไร
ในสวนเกษตรช่วงปลายปี ส้มโอขาวใหญ่กำลังให้ผลผลิต ผลใหญ่ห้อยระย้า ทยอยกันสุกแก่จัดได้ที่ มีฝรั่งหวานกรอบ กล้วยเครืองาม ในขณะที่มะกรูดก็ออกผลดกดื่นมาประชัน มะนาว พริก มะเขือ กะเพรา โหระพา ผักสวนครัวนานา มะม่วงก็ออกดอกแล้ว รอวันให้ลูกให้ผลทยอยกันไปตามฤดูกาล เหลียวไปทางซ้ายเจอมะกอกต้นโต เหลียวขวาเจอขนุน เป็นความมั่นคงทางอาหารที่ครูและนักเรียนร่วมสร้าง
ส้มโอสวนเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน
สวนเกษตรโรงเรียนวัดมณีโชติเป็นสวนเกษตรธรรมชาติที่เป็นมิตรกับดิน น้ำ ธรรมชาติ สัตว์แมลง และเด็กๆ เพราะไม่ฉีดยาฆ่าหญ้าฆ่าแมลง ใช้น้ำหมักชีวภาพและปุ๋ยหมักทำเอง เด็กๆ เข้ามาวิ่งเล่นมาเรียนรู้ได้อย่างสบายใจ
ด.ญ.ฟ้า
น้องฟ้า ป.2 บอกว่า “มันดูเหมือนเหม็นๆ แต่มันดูแลต้นไม้ให้แข็งแรงดีค่ะ ช่วยให้ลูกมันเติบโต ลูกก็ใหญ่ด้วย” ถึงจะไม่พิสมัยกลิ่นน้ำหมักชีวภาพ แต่พิสูจน์ด้วยตัวเองแล้วว่ามีประสิทธิภาพมากมาย
เมื่อมีผลผลิต แน่นอนว่าต้องเข้าโครงการอาหารกลางวัน เหลือกินก็วางแผนขาย เป็นรายได้เสริมของโรงเรียน อาหารกลางวันของเด็กๆ ส่วนใหญ่มาจากสวนเกษตรที่เปรียบเสมือนไร่สวนหมุนเวียน ได้เก็บได้กินสม่ำเสมอ นักเรียนสนุกกับการช่วยคุณครูเก็บส้มโอขาย หลังจากช่วยกันดูแล รดน้ำ ใส่ปุ๋ย ถอนหญ้ากันมาทั้งปี
ความสุขในวันเก็บเกี่ยว
นักเรียนป.2 ตัวเล็กๆ เก็บส้มโอได้แล้ว หลังจากคุณครูพาเรียนรู้ หัดสังเกตว่าส้มโอผลไหนแก่จัดได้เวลาเก็บแล้วบ้าง เรียนเรื่องมาตราส่วน ชั่ง ตวง วัด กันมาก่อนหน้านี้แล้ว ก็ได้นำความรู้มาใช้จริง ส้มโอหนักเท่าไร ขายราคาเท่าไร หัดเทียบราคาที่เกินกิโลมา ไม่เต็มกิโลคิดราคาอย่างไร เป็นกิจกรรมที่สนุกลับสมองไม่ใช่เล่น
คุณครูและนักเรียนช่วยกันดูแลต้นส้มโอสม่ำเสมอ โรงเรียนอยู่ใกล้แม่น้ำแม่กลอง น้ำดี อากาศดี ส้มโอจึงมีรสอร่อย ปล่อยให้ออกดอกติดผลเองตามธรรมชาติ ดอกส้มโอเล็กๆ น่ารักค่อยๆ กลายเป็นลูกส้มโอ ใช้เวลาประมาณ 8 เดือน จึงทยอยแก่ ทยอยเก็บได้หลายรุ่น
เชฟหนุ่มน้อยยำส้ม
อาหารกลางวันของโรงเรียนในฤดูส้มโอลูกดกเช่นนี้ก็จะมียำส้มโอที่ทำเมื่อไรไม่เคยเหลือ ทั้งเด็กๆ และคุณครูยกให้เป็นเมนูเด็ดประจำฤดู เด็กๆ ลองทำเองได้ ไม่ยากเลย จะเผ็ด เปรี้ยว หวาน ปรุงกันตามชอบ เรามีส้มโอเป็นของตัวเอง
ช่วยกันดูแลสวนทุกเช้า
การเรียนรู้รอบด้านบูรณาการจากส้มโอเป็นตัวอย่างการเรียนรู้แสนสุข สนุก อร่อย มีความสุขทั้งครูและนักเรียน
“ส้มโอสอนเราให้รู้จักอดทนรอคอย จริงค่ะ เพราะหนูรอเขามาตั้งแต่เป็นลูกเล็กๆ จนได้เก็บได้กินในวันนี้” น้องฟ้าบอกด้วยความภูมิใจ
ยำส้มโอ
เนื้อใหญ่ ฉ่ำ
พบเรื่องราวชวนอมยิ้มแบบนี้ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน ส้มโอโรงเรียน วันเสาร์ที่ 7 ธันวาคม 2567 ทางช่อง 3HD (หมายเลข 33) เวลา 05.05 น. และทางเพจเฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน และยูทูบในเวลา 07.30 น.
วสวัณณ์ รองเดช
