พระธาตุพนมประดิษฐานที่วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร พระอารามหลวงชั้นเอก เป็นเจดีย์รูปทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส ฐานกว้างด้านละ 12.33 เมตร สูงรวมยอดฉัตรเจดีย์ 57.63 เมตร
ตามตำนานพระอุรังคธาตุ สันนิษฐานว่าก่อสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.8 ในสมัยอาณาจักรศรีโคตรบูรกำลังรุ่งเรือง โดยท้าวพญาทั้ง 5 นำโดยพระมหากัสสปะและพระอรหันต์ 500 รูป
พระมหาธาตุเจดีย์บรรจุพระอุรังคธาตุ (กระดูกส่วนพระอุระ) หน้าอกของพระพุทธเจ้า นอกจากเป็นพระธาตุประจำวันเกิดผู้ที่เกิดวันอาทิตย์แล้ว ยังเป็นพระธาตุผู้ที่เกิดนักษัตรปีวอกด้วย
ทุกปีในช่วงเดือน 3 กำหนดจัดงานนมัสการองค์พระธาตุพนม เป็นงานบุญประเพณีสืบทอดยาวนานกว่า 50 ปี ซึ่งปีนี้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 17-25 ก.พ.2567 ตรงกับวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 ไปสิ้นสุดวันแรม 1 ค่ำ เดือน 3
ตลอดงานทั้ง 9 วัน 9 คืนจะมีพุทธบริษัทและพุทธศาสนิกชนชาวพุทธทั่วประเทศพากันหลั่งไหลมากราบไหว้ขอพรเพื่อเป็นสิริมงคลเนืองแน่น ซึ่งถือว่าเป็นงานเมกกะชาวพุทธไทย-ลาว สองฝั่งโขง
ไฮไลต์ของงานวันแรก เริ่มจากเวลา 08.09 น. วันที่ 17 ก.พ.2567 จะมีพิธีอัญเชิญพระอุปคุต พระเถระศักดิ์สิทธิ์จากใต้สะดือแม่น้ำโขง หน้าด่านศุลกากร เพื่อมาปกป้องคุ้มครองงาน นำโดยพระธรรมวชิรโสภณ (สำลี ปัญญาวโร) เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนม ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 10 ประธานสงฆ์ จะนำพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์สวดชัยมงคลคาถา และลั่นฆ้องชัย
จึงเคลื่อนขบวนแห่ตระการตาของนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยขอนแก่น ประกอบด้วย พานพุ่ม เครื่องสักการบูชา ต้นเงินต้นทอง ข้าวพีชภาค ผ้าห่มพระธาตุ มาตามถนนกุศลรัชฎากร ผ่านประตูโขง ระยะทางยาวกว่า 1 กิโลเมตร ซึ่งจะมีชาวไทย-ลาวนับหมื่นคนยืนถือดอกไม้ธูปเทียนริมทางใส่บาตรขนาดใหญ่
จากนั้น พระธรรมวชิรโสภณจะกล่าวคำประดิษฐาน พร้อมอัญเชิญพระอุปคุตประดิษฐานบนหอพระแก้ว จึงทำพิธีเปิดงานจุดพลุลั่นฆ้องชัย ถวายเครื่องสักการบูชา ในโอกาสเดินทางมาร่วมงานบุญครั้งนี้ ซึ่งจะมีคณะกลองยาวร่วมแห่กองบุญรอบองค์พระธาตุพนม 3 รอบ พร้อมมีพิธีตักบาตรคู่อายุ
ส่วนในช่วงเวลา 18.00 น. หลังพระสงฆ์สวดเจริญพระพุทธมนต์เสร็จ พระธรรมกถึกจะมาแสดงพระธรรมเทศนา ก่อนจะมีพิธีเวียนเทียนรอบองค์พระธาตุพนม 3 รอบ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาตลอดทั้งงาน 9 วัน 9 คืน บริเวณหน้าวัดยังมีนิทรรศการหมู่บ้านรักษาศีล 5 ตลอดจนนิทรรศการความเป็นมาในการขับเคลื่อนพระธาตุพนมสู่มรดกโลก การแสดงศิลปวัฒนธรรม หมอลำพื้นบ้าน และการแสดงสินค้าโอท็อปของกลุ่มแม่บ้าน พร้อมมหรสพครบงาน
ทั้งนี้ วันที่ 24 ก.พ.67 วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ซึ่งตรงกับวันมาฆบูชา จะมีประชาชนหลั่งไหลกันมาร่วมงานในช่วงวันหยุดจำนวนมากนั้น อาจจะเกิดปัญหารถติดแน่นขนัดเป็นประจำทุกปี
ขณะที่ พ.ต.อ.ถวิล คำเกษ ผกก.สภ.ธาตุพนม ได้ประชุมเตรียมพร้อม ทั้งด้านการรักษาความปลอดภัยเพื่อป้องกันมิจฉาชีพที่แอบแฝงภายในงาน ตลอดจนด้านการจราจรตามเส้นทางต่างๆ ที่มุ่งหน้าสู่งาน อาจติดขัดเป็นระยะทางยาว เพื่ออำนวยความสะดวกให้พี่น้องประชาชน
หากมาจาก จ.มุกดาหาร ช่วงถึงสามแยกทางเข้า อ.ดงหลวง ให้เลี้ยวขวาลัดเลาะเข้า ต.อุ้มเหมา ผ่านถนนเลียบฝั่งโขง ผู้ที่มาจาก จ.สกลนคร ถึง อ.นาแก ให้เลี้ยวซ้ายตัดเข้าบายพาส ผ่านสามแยกนาเหนือ มุ่งสู่ อ.เรณูนคร ก่อนถึง อ.ธาตุพนม อีก 7 กิโลเมตร
ส่วนผู้ที่เดินทางมาจาก จ.นครพนม หากติดขัดผ่านสามแยกเรณูราว 3-4 กิโลเมตร ให้เลี้ยวขวาเข้าทางกองร้อย ตชด.235 ไปทะลุโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชธาตุพนม
ส่วนทางน้ำ นางมนพร เจริญศรี รมช.คมนาคม ได้กำชับให้กรมเจ้าท่าจัดวางกำลังบริเวณโป๊ะท่าเรือข้ามฟากบริเวณด่านศุลกากร เน้นย้ำเรือทุกลำต้องมีเสื้อชูชีพ เพื่ออำนวยความสะดวกให้พี่น้องชาวลาวที่เดินทางจากเมืองหนองบก ตรงข้าม อ.ธาตุพนม ข้ามฝั่งแม่น้ำโขงมาร่วมงานคลื่นพลังศรัทธา
เปรียบเสมือนกรุงเมกกะของชาวพุทธ นับแสนๆ คนที่จะเดินทางมาร่วมแสวงบุญครั้งนี้
ชนะ วสุรักคะ
