เที่ยงธรรม
ธรรมะวันหยุด
ความเที่ยงธรรม คือ การปฏิบัติได้ถูกต้องตามจารีต ประเพณี กฎหมาย
ศีลธรรมดังกล่าวนี้ จะมีขึ้นได้ต้องอาศัยคุณธรรมหลายประการ คือ ได้อบรมสติปัญญา เสริมสร้างความเข้าใจด้วยการศึกษาเล่าเรียน มีความสามารถ ฉลาดรอบคอบ ระมัดระวัง และไม่ประมาทในทุกกรณี
แม้ว่าสังคมปัจจุบันจะมีความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีมากสักเพียงใด สิ่งที่ขาดไม่ได้คือความถูกต้องเที่ยงธรรม ซึ่งจำแนกประเภทได้หลายประการ
ความเที่ยงธรรมในหน้าที่ ทุกคนต่างมีหน้าที่รับผิดชอบ ไม่ว่าจะเป็นหน้าที่โดยตรงหรือได้รับมอบหมาย เช่น มารดาบิดา ผู้ให้กำเนิดบุตรธิดา มีหน้าที่เลี้ยงดูบุตรธิดา ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว ให้ทำความดี ส่งเสริมการศึกษา หาคู่ครองให้ มอบทรัพย์มรดกให้ในโอกาสอันสมควร
ส่วนบุตรธิดาผู้ได้รับอุปการะเลี้ยงดูแล้ว มีหน้าที่ปฏิบัติตอบแทน คือท่านเลี้ยงเรามาแล้วเลี้ยงท่านตอบ ช่วยกิจการงานของท่าน ดำรงวงศ์สกุล ประพฤติตนให้สมควรรับทรัพย์มรดก เมื่อท่านล่วงลับ ทำบุญอุทิศกุศลให้ ในฐานะที่ตนเป็นลูก ด้วยกตัญญูกตเวที
ครูอาจารย์มีหน้าที่สั่งสอนศิษย์ แนะนำดี ให้เรียนดี บอกศิลปวิทยาให้สิ้นเชิง ไม่ปิดบังอำพราง ยกย่องให้ปรากฏในเพื่อนฝูง ปกป้องในที่ทั่วไป ศิษย์มีหน้าที่ปฏิบัติต่อครูอาจารย์ด้วยความเคารพ คือ ลุกขึ้นยืนรับแสดงอาการด้วยเคารพจริงจัง คอยรับใช้ช่วยเหลือ เชื่อฟังคำสั่งสอน ตั้งใจเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ
ปฏิบัติไม่ผิดประเพณีอันดีงามของไทย เช่น วันขึ้นปีใหม่ ส่งคำอวยพรมอบความสุขให้กัน ทำบุญตักบาตร รักษาศีล ฟังธรรม ประเพณีสงกรานต์ รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ผู้มีพระคุณ สรงน้ำพระ ชำระบ้านเรือนให้สะอาด ปัดกวาดวิหารลานพระเจดีย์ให้สะอาด สิ่งเหล่านี้เป็นการช่วยรักษาประเพณีไทยและความเป็นไทยไม่ให้เสื่อมสลาย
ความเที่ยงธรรม ในการปฏิบัติถูกต้องตามหลักคำสอนของพระศาสนา มีความยุติธรรม สม่ำเสมอ ไม่ลำเอียง ปฏิบัติตนอยู่ในศีลด้วยการไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม ไม่กล่าวคำเท็จ ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อ เหลวไหลไร้สาระ ไม่ดื่มสุราเมรัย ไม่โลภมาก ไม่พยาบาทอาฆาตปองร้าย ไม่เห็นผิดจากทำนองคลองธรรม
มีใจมั่นคงในพรหมวิหารธรรม คือ มีความรักใคร่ในผู้อื่นสัตว์อื่น มีความสงสารคิดช่วยให้ผู้อื่นสัตว์อื่นที่มีความทุกข์พ้นจากความทุกข์ พลอยยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดี มีความสุข และวางเฉยเมื่อเหลือกำลังเมตตากรุณา และตั้งอยู่ในความไม่ประมาท ไม่เผลอตัว มีสติควบคุมกิจการ ทุกสิ่งที่ทำ ทุกคำที่พูด
ผู้ปฏิบัติไม่ผิดต่อหน้าที่ ไม่ผิดประเพณี ไม่ผิดธรรม จะกระทำการใดๆ เป็นไปทางกาย ทางวาจา นั้น ย่อมไม่ผิดพลาดจากสิ่งที่ถูกที่ควร
ผู้นำ หรือผู้บริหารทุกระดับชั้นนอกจากต้องมีความรู้ดี สามารถดี ในหน้าที่ซึ่งรับผิดชอบแล้ว ยังต้องรู้ขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี กฎหมาย และศีลธรรม ในถิ่นฐานนั้นๆ ด้วย
ผู้นำจึงมีบทบาทสำคัญในการให้คุณและโทษแก่ผู้ตาม สามารถนำความเสื่อมหรือความเจริญมาให้ หากผู้นำมีความรู้ชัดเจนในจารีตประเพณี กฎหมายต่างๆ มีความเที่ยงธรรม ทำงานด้วยความโปร่งใส จริงใจ ไม่หลงอำนาจ ไม่เบียดเบียนใครให้เดือดร้อน ทั้งยังฉลาดในการยกย่องผู้ที่ทำความดี สมควรได้รับยกย่อง พยายามป้องกันกำจัดผู้ที่ทำไม่ดี ไม่สมควรยกย่อง
ผู้นำดังกล่าวนี้เป็นผู้นำที่ดี มีแต่นำความเจริญก้าวหน้ามาให้หมู่คณะ
พระศรีศาสนโมลี
(สุทธิวัฒน์ ภูริญาโณ ป.ธ.9)
วัดเทวราชกุญชรวรวิหาร
www.watdevaraj.org
