เมื่อวันที่ 7 ธ.ค.ที่รัฐสภา คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ(กรธ.) จัดงแถลงเปิดเผย ร่างพ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ซึ่งเป็นร่างที่กรธ.พิจารณาเบื้องต้น เพื่อเผยแพร่ต่อผู้เกี่ยวข้องและประชาชน ประกอบการรับฟังความคิดเห็น โดยนายอุดม รัฐอมฤติ โฆษกกรธ. กล่าวสรุปสาระสำคัญ ว่า เนื้อหาเหล่านี้ยังปรับได้ ตราบที่ยังไม่ได้ส่งให้สนช.พิจารณา กฎหมายพรรคการเมือง คือ 1 ใน 4 กฎหมายสำคัญสำหรับเตรียมการเลือกตั้ง กรธ.มุ่งหวังให้พรรคการเมืองเป็นเครื่องมือของประชาชน แม้ที่ผ่านมานักการเมืองจะตีปลาหน้าไซว่า กฎหมายฉบับนี้ ต้องการบีบพรรคให้ขาดอิสระการทำงาน ง่อยเปลี้ยเสียขาจนทำอะไรได้ แต่ขอเรียกร้องให้ทุกฝ่ายช่วยกันพิจารณาเนื้อหาฉบับนี้ด้วยว่า เป็นจริงดังนั้นหรือไม่ สาระสำคัญที่กรธ.อยากให้เห็นคือ ในมาตรา 23 การดำเนินงานกิจการของพรรค ต้องมีกิจกรรมตามที่กำหนด 4 ข้อ
นายอุดม กล่าวว่า จุดเริ่มต้นการเกิดพรรคการเมือง ต้องเริ่มจากการรวบรวมคนให้ได้ 500 คน เรียกว่า สมาชิกผู้ก่อตั้งพรรคการเมือง มีเงินลงทุนประเดิมอย่างน้อย 2,000 บาท แต่ไม่เกิน 500,000 บาท ต่อคน ทำให้อย่างน้อยทุนประเดิมพรรคจะมี 1 ล้านบาท โดยรายนามการจ่ายเงินจะต้องมีบัญชีเปิดเผย จดทะเบียนกับนายทะเบียนพรรคการเมือง ที่เปลี่ยนมาให้เลขาธิการกกต.ดำรงตำแหน่งแทนของเดิมที่กำหนดให้เป็นประธานกกต. มีการประกาศให้รับทราบทั่วกันในราชกิจจานุเบกษา ภายในปีแรกจะต้องมีการหาสมาชิกให้ได้ 5,000 คน และภายใน 4 ปี จะต้องมีสมาชิกอย่างน้อย 20,000 คน กำหนดให้แต่ละภาคมีอย่างน้อย 1 สาขาพรรค ที่ประกอบด้วยสมาชิกพรรคที่มีภูมิลำเนาในพื้นที่อย่างน้อย 500 คน ระดับจังหวัด ให้มีการตั้งตัวแทนพรรคการเมืองประจำจังหวัดกี่คนก็ได้ สำหรับจังหวัดที่มีสมาชิกอย่างน้อย 100 คน
นายอุดม กล่าวว่า กลไกทั้งคณะกรรมการบริหารพรรค คณะกรรมการสาขาพรรค และตัวแทนพรรคประจำจังหวัด จะรับผิดชอบการจัดกิจกรรมทุกอย่างของพรรค และที่สำคัญคือ การสรรหาคนลงสมัครส.ส. แทนที่ของเดิมที่เป็นหน้าที่ของกรรมการบริหารพรรคเพียงอย่างเดียว จึงกำหนดให้มีคณะกรรมการสรรหาผู้ลงสมัครรับเลือกตั้ง มีโครงสร้างประกอบด้วย คณะกรรมการบริหารพรรคจำนวนไม่เกินกึ่งหนึ่ง และอีกไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งคือ กรรมการสาขาพรรคและตัวแทนพรรคประจำจังหวัด
“สำหรับข้อห่วงกังวลจะเซ็ตซีโร่พรรคการเมืองเดิม ยืนยันว่ากรธ.ไม่มีความคิดดังกล่าว ทั้งอยากเห็นพรรคการเมืองเก่าบางพรรคที่ดีอยู่แล้ว ช่วยเข้ามาจรรโลงสังคมการเมืองตามกติกาใหม่ที่เรากำหนด พรรคเก่าจะต้องเคลียบัญชีสมาชิกเดิม ไม่ให้ซ้ำซ้อนพรรคอื่น ต้องระดมหาสมาชิกให้ได้ 5,000 คน ภายในปีแรกตามที่กำหนดเหมือนพรรคใหม่ ซึ่งพรรคใหญ่คงไม่มีปัญหา แต่พรรคเล็กคงต้องทำงานเหนื่อยหน่อย ถัดมาก็ต้องเคลียร์เงิน พรรคเดิมก็สามารถกันเงินก้อนนึงมาตั้งบัญชีทุนประเดิมพรรคอย่างน้อย 1 ล้านบาท”
นายอุดม กล่าวอีกว่า เรายืดหยุ่นอย่างเต็มที่ แต่หากใครทำไม่ได้ ก็ต้องขอห้ามว่า งั้นอย่าเพิ่งลงสมัครรับเลือกตั้ง หลายคนกังวลว่า การเคลียร์สมาชิกและบัญชี อาจเปิดช่องให้มีการไปหานายทุนพรรคได้อีก ก็ต้องระวังเพราะหากบัญชีสมาชิกและการเงินพรรคที่แจ้งต่อนายทะเบีบนพรรค ไม่ถูกต้อง ก็จะต้องได้รับโทษ ในเรื่องของการเงินพรรค ส่วนหนึ่งจะมีการช่วยเหลือตัวเอง เช่น ค่าบำรุงสมาชิก ส่วนการบริจาคของประชาชนหรือนิติบุคคลก็สามารถนำไปลดหย่อนภาษีได้ และอีกส่วนจะมาจากการได้รับเงินทุนสนับสนุนจากกองทุนของกกต. ที่ส่วนใหญ่มาจากงบประมาณของรัฐ จ่ายสมทบตามสัดส่วนคะแนน ที่มองกันว่า พรรคเล็กจะอยู่ลำบากใช่หรือไม่ ตนมองว่า ถ้าพรรคเล็กอยู่กันเป็นกุฎิ เป็นสภากาแฟ ก็ไปตั้งแค่กลุ่ม หรือชมรม ก็ช่วยส่งเสริมการเมืองได้
ด้านนายชาติชาย ณ เชียงใหม่ กรธ. กล่าวว่า ในวันที่ 14 ธ.ค.กรธ.จะเตรียมจัดงานเเถลงข่าว นำร่างไปชี้เเจงกับผู้เข้าร่วมงานทุกฝ่าย รวมถึงพรรคการเมือง ที่สโมสรสันนิบาตสหกรณ์แห่งประเทศไทย ขอเชิญพรรคการเมืองร่วมเเสดงความเห็นหากมีข้อเสนอเเนะใดมา จะได้มีเวลาปรับแก้ไขร่างก่อนส่งให้สภานิติบัญญัติแห่งชาติ(สนช.) พิจารณาต่อไป
