ค้นพบ! ซากดึกดำบรรพ์ อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล สายพันธุ์ใหม่ของโลก อายุ 230,000 ปี ชาวบ้านเจอที่โคราช ตั้งชื่อ ‘อัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส’ ตามแหล่งค้นพบใกล้แม่น้ำมูล
วันที่ 18 ต.ค.2566 ที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) นายฐิติพันธ์ จูจันทร์โชติ รองอธิบดีกรมทรัพยากรธรณี ในฐานะโฆษกกรมฯ พร้อมด้วย นายปรีชา สายทอง ผอ.กองคุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ และ ผศ.ดร.กันตภณ สุระประสิทธิ์ อาจารย์ประจำภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมแถลงข่าวผลการศึกษาวิจัยซากดึกดำบรรพ์ของ อัลลิเกเตอร์สายพันธุ์ใหม่ของโลก “อัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส (Alligator munensis) หรือ อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล
ค้นพบซาก อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล
นายฐิติพันธ์ กล่าวว่า กรมธรณีรับแจ้งเมื่อวันที่ 20 เม.ย.48 ว่าพบซากดึกดำบรรพ์ โดยทีมสำรวจได้เข้าไปดำเนินการตรวจสอบเมื่อวันที่ 21 เม.ย.48 ที่เก็บรักษาไว้ ณ ที่ว่าการอำเภอโนนสูง พบว่า เป็นกะโหลกสัตว์โบราณ 1 ชิ้น กรามสัตว์โบราณ 2 ชิ้น และกระดูกสัตว์โบราณ 5 ชิ้น
ค้นพบ! ซากดึกดำบรรพ์ อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล สายพันธุ์ใหม่โลก อายุ 230,000 ปี
และได้ลงพื้นที่บ้านเจ้าของที่ดิน นายสมพร โนกลาง บ้านสี่เหลี่ยม ต.ใหม่ อ.โนนสูง จ.นครราชสีมา ซึ่งขุดบ่อเลี้ยงปลา ขนาดความกว้าง 8 ม. ยาว 8.4 ม. ลึก 2 ม. และยังพบเศษกระดูกแตกหักจนไม่สามารถศึกษาได้อีกจำนวนหนึ่ง
ส่วนซากดึกดำบรรพ์กะโหลกอัลลิเกเตอร์ ที่พบมีสภาพเกือบสมบูรณ์ในชั้นตะกอนทรายลึกลงไปจากผิวดินประมาณ 2 ม. คาดว่า มีอายุในช่วงไม่เกินสมัยไพลสโตซีนตอนกลาง หรือประมาณ 230,000 ปีก่อน หรืออาจมีอายุอ่อนกว่านั้น
นายฐิติพันธ์ กล่าวอีกว่า ทั้งนี้พบว่าเป็นสายพันธุ์ใหม่ของโลก ถูกศึกษาและตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ Scientific Reports ทีมนักวิจัยได้ศึกษาตัวอย่างโดยเปรียบเทียบกับตัวอย่างที่เคยศึกษามาก่อน 19 ตัวอย่าง ประกอบด้วยตัวอย่างชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว 4 ชนิด และตัวอย่างในปัจจุบัน อีก 2 ชนิด คือ อัลลิเกเตอร์อเมริกา (Alligator mississippiensis) และอัลลิเกเตอร์จีน (Alligator sinensis)
Advertisement
โดยผลการศึกษาวิจัยซากดึกดำบรรพ์อัลลิเกเตอร์สายพันธุ์ใหม่ของโลกจากประเทศไทย ที่ถูกค้นพบที่บ้านสี่เหลี่ยม ต.ใหม่ อ.โนนสูง จ.นครราชสีมา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า อัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส (Alligator munensis) หรืออัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล โดยตั้งชื่อตามแหล่งค้นพบใกล้กับแม่น้ำมูล”
เผยปัจจุบัน อัลลิเกเตอร์ เสี่ยงสูญพันธุ์
ด้าน ผศ.ดร.กันตภณ กล่าวว่า อัลลิเกเตอร์มีลักษณะคล้ายกับจระเข้ แตกต่างที่ อัลลิเกเตอร์มีจะงอยปากเป็นรูปตัวยู ในขณะที่จระเข้มีจะงอยปากเรียวแหลมเป็นรูปตัววี และเมื่อปิดปากจระเข้จะเห็นฟันทั้งบนและล่าง ในขณะที่อัลลิเกเตอร์จะเห็นเฉพาะฟันบนหรือแทบไม่เห็นเลย
โดยในปัจจุบันพบจระเข้มีหลายสายพันธุ์และพบได้เกือบทั่วโลก ในขณะที่อัลลิเกเตอร์พบเหลืออยู่เพียง 2 สายพันธุ์เท่านั้น คือ อัลลิเกเตอร์อเมริกา (Alligator mississippiensis) พบเฉพาะบริเวณตะวันออกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกาและอัลลิเกเตอร์จีน (Alligator sinensis) พบเฉพาะบริเวณลุ่มน้ำแยงซี ประเทศจีน ซึ่งถือว่าเป็นสัตว์เลื้อยคลานที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มาก
Alligator munensis
ปัจจุบันข้อมูลด้านการอพยพย้ายถิ่นที่อยู่ของอัลลิเกเตอร์ระหว่างเอเชียและอเมริกา ยังคงเป็นปริศนาว่าเกิดขึ้นเมื่อใด และมีเส้นทางการอพยพเป็นอย่างไร แต่อย่างไรก็ตามการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของ อัลลิเกเตอร์ในภูมิภาคเอเชีย รวมถึงในประเทศไทย แสดงให้เห็นว่าถิ่นที่อยู่ของอัลลิเกเตอร์ในอดีตนั้นเคยกว้างขวางกว่าในปัจจุบันมาก
ผศ.ดร.กันตภณ กล่าวอีกว่า ลักษณะเด่นเมื่อเทียบกับอัลลิเกเตอร์ชนิดอื่น คือ มีจะงอยปากกว้างและสั้นกว่า มีกะโหลกสูงกว่า มีตำแหน่งรูจมูกอยู่ห่างจากปลายจะงอยปาก มีการลดจำนวนเบ้าฟันลงและมีเบ้าฟันขนาดใหญ่ขึ้นบ่งบอกว่ามีฟันขนาดใหญ่ใช้สำหรับกินอาหารที่มีเปลือกแข็ง เช่น หอยน้ำจืดชนิดต่าง ๆ จากขนาดกะโหลกคาดว่า มีขนาดทั้งตัวยาวประมาณ 1 – 2 ม.
นอกจากนี้ยังพบว่าลักษณะกะโหลกใกล้เคียงกับอัลลิเกเตอร์จีนในปัจจุบัน (Alligator sinensis) แสดงให้เห็นว่า อัลลิเกเตอร์ทั้งสองชนิดอาจมีบรรพบุรุษร่วมกันระหว่างลุ่มน้ำแยงซีและลุ่มน้ำแม่โขง-เจ้าพระยา แต่การเกิดธรณีแปรสัณฐานทำให้เกิดการยกตัวของที่ราบสูงธิเบต ส่งผลให้เกิดการแยกประชากรทั้งสองชนิดออกจากกัน และการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูลเกิดการสูญพันธุ์ไปก่อน
แนะขั้นตอน หากขุดพบซากดึกดำบรรพ์
นายปรีชา กล่าวเสริมว่า ทั้งนี้ หากผู้ใดพบสิ่งที่ควรเชื่อว่าเป็นซากดึกดำบรรพ์ขอให้แจ้งเจ้าพนักงานท้องถิ่นที่ องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) หรือ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ภายใน 7 วัน โดยทาง องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) หรือ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) จะต้องดำเนินการกันพื้นที่ที่พบซากดึกดำบรรพ์นั้นและแจ้งให้กรมทรัพยากรธรณีทราบ ภายใน 7 วัน
อัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส (Alligator munensis) หรือ อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล
หลังจากนั้น กรมทรัพยากรธรณีจะดำเนินการตรวจสอบภายใน 7 วัน หลังจากได้รับแจ้ง โดยขอความร่วมมือผู้ที่พบซากดึกดำบรรพ์ไม่ควรขุดค้นหรือขนย้ายสิ่งที่ควรเชื่อว่าเป็นซากดึกดำบรรพ์ เพราะซากดึกดำบรรพ์นั้นอาจจะแตกหักเสียหายได้ และทางกรมทรัพยากรธรณีจะต้องตรวจสอบธรณีวิทยาในพื้นที่ด้วย
ปัจจุบัน ประเทศไทยมีผลงานการศึกษาวิจัยจากกรมทรัพยากรธรณีค้นพบซากดึกดำบรรพ์ชนิดใหม่ของไทยและของโลก จำนวนทั้งสิ้น 691 ชนิด (สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 407 ชนิด สัตว์มีกระดูกสันหลัง 158 ชนิด พืช 69 ชนิด ร่องรอย 1 ชนิด และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก 56 ชนิด ยกตัวอย่างเช่น
แหล่งค้นพบอัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส (Alligator munensis) หรือ อัลลิเกเตอร์แม่น้ำมูล
1. ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์สายพันธุ์ไทย 13 ชนิด เช่น ชนิดใหม่ล่าสุด มินิโมเคอร์เซอร์ภูน้อยเอนซิส ค้นพบที่ภูน้อย จ.กาฬสินธุ์ อายุ 150 ล้านปีก่อน
2.ซากดึกดำบรรพ์ปลา โคราชเอเมีย ภัทราชันไน ค้นพบที่บ้านโกรกเดือนห้า จังหวัดนครราชสีมา อายุ 115 ล้านปีก่อน
3. ซากดึกดำบรรพ์เอปโคราชขนาดใหญ่ โคราชพิเธคัส แม็กนัส ค้นพบที่บ่อทรายโคราชจังหวัดนครราชสีมา อายุ 9 ล้านปีก่อน
4. ซากดึกดำบรรพ์สนห้าใบ ไพนัส หนองหญ้าปล้องเอนซิส ค้นพบที่หนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี อายุ 25 ล้านปีก่อน
5. ซากดึกดำบรรพ์อัลลิเกเตอร์ มูลเอนซิส ค้นพบที่โนนสูง จังหวัดนครราชสีมา อายุ 200,000 ปีก่อน
