‘ฉางเอ๋อ’ลงด้านมืดดวงจันทร์
‘นิวฮอไรซันส์’ส่งรูปสุดขอบจักรวาล
ข่าวสดหลากหลาย : ต้อนรับปีใหม่ 2562 วงการคึกคักขึ้นมาทันทีด้วยเหตุการณ์ใหญ่จากการสำรวจของมหาอำนาจโลก
นาซ่า องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐอเมริกา เจ้าแห่งยุทธจักรอวกาศสร้างความฮือฮาด้วยภาพจากยาน นิว ฮอไรซันส์ (New Horizons) มาจากดินแดนอันไกลโพ้น ห่างจากโลกถึง 6,500 ล้านกิโลเมตร
เป็นนาทีโฉบผ่านอุกกาบาตดึกดำบรรพ์ ที่แถบ ไคเปอร์ หรือ ไคเปอร์ เบลต์ ขอบนอกสุดของระบบสุริยจักรวาล ไกลกว่าดาวเคราะห์แคระ พลูโต ที่ยานนิวฮอไรซันส์ไปเยือนเมื่อปี 2558 อีก 1,500 ล้านก.ม.
ส่งภาพแรกกลับมายังศูนย์ควบคุม เรียกเสียงร้องไชโยยินดีจากทีมงานศูนย์บังคับการและห้องปฏิบัติการภารกิจฟิสิกส์ประยุกต์ จอห์น ฮอปกินส์ รัฐแมรีแลนด์ เมื่อเวลา 00.23 น. วันที่ 1 ม.ค. 2562
เพราะถือเป็นภาพประวัติศาสตร์ ซึ่งจารึกการสำรวจอุกกาบาตที่เก่าแก่และไกลที่สุด เท่าของมวลมนุษยชาติ
“ยานสำรวจปลอดภัยดี ภารกิจการบินผ่านวัตถุในอวกาศที่ไกลที่สุดของเราสำเร็จลุล่วงอย่างสวยงาม” อลิซ โบวแมน ผู้ควบคุมภารกิจ นิว ฮอไรซันส์ ประกาศ
พื้นผิวดวงจันทร์
อุกกาบาตรูปร่างเหมือนตุ๊กตาหิมะ หรือ สโนว์แมน มีชื่อว่า คือ อัลติมา ธูลี (Ultima Thule) ลอยอยู่บริเวณแถบไคเปอร์ ซึ่งเต็มไปด้วยวัตถุอวกาศปกคลุมไปด้วยน้ำแข็งโคจรรอบดวงอาทิตย์ในระบบสุริยจักรวาล ประเมินได้ว่ามันมีขนาดกว้าง 15 ก.ม. และสูง 33 ก.ม.
การจับตัวกันของส่วนที่เรียกว่าอัลติมา ก้อนเล็กกว่า กับส่วนที่เรียกว่า ทูลี น่าจะเข้ามารวมกันในอัตราความเร็วต่ำมากๆ หรือ ราว 2-3 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
อุกกาบาตแบบนี้จึงเป็นตัวอย่างชั้นดีในการศึกษาการก่อกำเนิดของระบบสุริยจักรวาลเมื่อ 4,600 ล้านปีก่อน เพราะสภาพของวัตถุอวกาศดังกล่าวยังคงมีสภาพไม่เปลี่ยนแปลงไปจากเมื่อช่วงเวลานั้น
อัลติมา ธูลี
ฮอล วีเวอร์ นักวิจัยของนาซ่า กล่าวว่า จุดที่อันตรายที่สุดในจังหวะถ่ายภาพ คือตอนโฉบเข้าใกล้ อัลติมา ธูลี ในระยะใกล้ที่สุดประมาณ 3,540 ก.ม. ด้วยอัตราเร็วถึง 57,936 ก.ม.ต่อช.ม.
“เรียกว่าเร็วกว่าเครื่องบินโบอิ้ง 747 เป็น 65 เท่า และองศาของกล้อง ทิศทางของยาน จะต้องสัมพันธ์กันกับเวลาที่นักวิจัยคำนวณและกำหนดไว้อย่างแม่นยำ” วีเวอร์กล่าว
การได้ภาพที่มีความละเอียดสูง ขนาดข้อมูลหลายกิกะไบต์นี้ นาซ่าประเมินว่าข้อมูลทั้งหมดจะส่งมาถึงโลกครบภายในเดือนกันยายน 2563 ส่วนภาพความละเอียดสูงของ อัลติมา ธูลี คาดว่าจะมาถึงโลกในเดือนกุมภาพันธ์นี้ หากไม่มีอะไรผิดพลาด
ทั้งหมดนี้เพื่อนำมาช่วยไขปริศนาวิวัฒนาการของดาวเคราะห์ อันจะช่วยนำไปเติมเต็มทฤษฎีการก่อกำเนิดดวงดาวและโลกในที่สุด
ไม่เฉพาะนาซ่าของสหรัฐเท่านั้นที่ตื่นเต้นกับข้อมูลอวกาศนี้ ทางด้านจีน ที่กำลังก้าวสู่ความเป็นมหาอำนาจด้านอวกาศอีกประเทศก็ยินดีกันยกใหญ่
นาซ่าแถลงความสำเร็จ
เมื่อยานสำรวจฉางเอ๋อ-4 ขององค์การบริหารอวกาศแห่งชาติจีน หรือ CNSA ประสบความสำเร็จในการร่อนลงจอดบนพื้นผิวดวงจันทร์แล้ว
ความพิเศษ คือการลงจอดยัง “ด้านมืด” หรือด้านที่อยู่ฝั่งตรงข้ามกับโลก ครั้งแรก เมื่อเวลา 10.26 น. วันที่ 3 ม.ค. ตามเวลากรุงปักกิ่ง
จีนยกย่องให้เป็นอีกก้าวสำคัญของวงการสำรวจอวกาศของโลก
ยานฉางเอ๋อ-4 มีกำหนดจะนำตัวอย่างกลับมาศึกษายังโลกในปีนี้ โดยเป้าหมายการสำรวจเป็นหลุมอุกกาบาต วอน คาร์มอน ที่เกิดการชนของอุกกาบาต มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2,500 กิโลเมตร และลึกถึง 13 ก.ม.
ถือเป็นหลุมอุกกาบาตที่เก่าแก่ที่สุดของดวงจันทร์ และหนึ่งในการชนครั้งรุนแรงที่สุดในระบบสุริยจักรวาล
ฉางเอ๋อ-4 ตั้งชื่อตามเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ ติดตั้งอุปกรณ์สำรวจหลายชนิดและมีเป้าหมายเพื่อตรวจสอบลักษณะทางธรณี วิทยาของด้านมืดดวงจันทร์ ซึ่งเป็นหุบเขาสลับซับซ้อนแตกต่างจากด้านสว่างที่หันหน้าเข้าหาโลก มีลักษณะเป็นพื้นราบและหลุมบ่อ ซึ่งด้านมืดดังกล่าวนั้นยังไม่เคยมีชาติใดสำรวจมาก่อน
เดิมทีนั้น ฉางเอ๋อ-4 เป็นยานสำรวจแบบโรเวอร์ที่ทางการจีนสร้างขึ้นเป็นยานสำรองในภารกิจฉางเอ๋อ-3 เมื่อปี 2556 แต่ต่อมาได้รับการปรับปรุงใหม่เพื่อภารกิจอันท้าทายในการลงจอดบนอีกด้านหนึ่งของดวงจันทร์
บนยานสำรวจได้รับการติดตั้งกล้อง ถ่ายภาพ 2 ตัว ที่สร้างจากเอกชนในประเทศเยอรมนี เรียกว่า แอลเอ็นดี สำหรับการตรวจวัดค่ากัมมันตรังสี ส่วนอุปกรณ์อีกตัวเป็นกล้องสเป๊กโตรมิเตอร์ใช้สำหรับตรวจหาคลื่นวิทยุความถี่ต่ำ
ศ.แอนดรูว์ คอร์เทส ผู้เชี่ยวชาญจาก ห้องปฏิบัติการอวกาศมุลลาร์ดแห่งมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน หรือยูซีแอล ประเทศอังกฤษ กล่าวว่า ภารกิจการลงจอดที่ด้านมืดของดวงจันทร์ของทางการจีนถือว่าท้าทายมาก และเป็นการลงจอดครั้งแรกหลังภารกิจ อะพอลโล 11 ของนาซ่า เมื่อเกือบ 50 ปีก่อน ที่ด้านสว่างของดวงจันทร์
ศ.คอร์เทสระบุว่า สาเหตุที่ดวงจันทร์นั้นมีด้านสว่างและมืดเนื่องมาจากดวงจันทร์หันหน้าเข้าหาโลกด้านเดียวตลอดเวลาขณะโคจรรอบโลก นักดาราศาสตร์เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า ไทดัล ล็อกกิ้ง เนื่องมาจากการที่ดวงจันทร์ใช้เวลาหมุนรอบตัวเองเกือบจะเท่ากันกับเวลาที่โคจรรอบโลก โดยการที่เรียกว่าด้านมืดไม่ได้หมายความว่ามืดตลอดเวลา แต่หมายถึงไม่สามารถมองเห็นจากโลกได้มากกว่า
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า ด้านมืดของ ดวงจันทร์เป็นสถานที่ที่สมบูรณ์แบบที่สุดในการทดสอบหาคลื่นวิทยุความถี่ต่ำในอวกาศ เนื่องจากไม่มีคลื่นรบกวนใดๆ จากโลก เพราะดวงจันทร์ทำหน้าที่เป็นโล่บังให้โดยธรรมชาติ
นอกจากภารกิจเก็บข้อมูลแล้ว ฉางเอ๋อ-4 ยังมีเมล็ดพันธุ์ของมันฝรั่ง และผักกาดอะราบิดอฟซิส น้ำหนัก 3 กิโลกรัม รวมทั้งไข่ของตัวไหม เพื่อนำไปทดลองทางวิทยาศาสตร์ ในการสร้างวงจรสิ่งมีชีวิตบนดวงจันทร์
การทดลองนี้ได้รับการออกแบบร่วมกันโดยมหาวิทยาลัยชั้นนำ 28 แห่งในจีน
ยังไม่หมดเท่านั้น ฉางเอ๋อ-4 ยังมีกล้อง พาโนรามา และเรดาร์สำหรับตรวจชั้นดินลึกลงไปในดวงจันทร์ รวมทั้งค้นหาแหล่งแร่ธรรมชาติ ตลอดจนตรวจจับปฏิกิริยาของพื้นผิวของดวงจันทร์ต่อลมสุริยะ
ส่วนภารกิจต่อไปนั้นจะเป็นฉางเอ๋อ-5 และ 6 ซึ่งเป็นการนำตัวอย่างจากดวงจันทร์กลับมายังโลก
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
