คอลัมน์ สดจากเยาวชน
รัตนาภรณ์ ละมูลเจริญ
อําเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี เป็นอำเภอขนาดเล็กที่ตั้งอยู่ไม่ไกลจากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จึงไม่น่า แปลกใจหากที่บ้านไร่แห่งนี้จะมีป่าไม้อุดมสมบูรณ์
ด้วยความรุ่มรวยของทรัพยากรธรรมชาติทำให้อำเภอแห่งนี้มีพันธุ์ไม้ดีๆ อยู่มากมาย เป็นมรดกทางธรรมชาติให้ลูกหลานได้ใช้ประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นต้นหมากที่ปลูกตั้งแต่ครั้งบรรพบุรุษ มีมากเสียจนเรียกว่า ป่าหมาก และที่เป็นตัวชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่แห่งนี้ก็คือต้นเซียงขนาดใหญ่ที่ยืนต้นมากว่า 400 ปี จนขึ้นชื่อว่าเป็น “ต้นไม้ยักษ์” ของจังหวัดอุทัยธานี
ต้นไม้อีกชนิดหนึ่งที่อยู่คู่กับคนบ้านไร่มาช้านาน รู้จักกันดีตั้งแต่คนเฒ่าคนแก่จนถึงเด็กรุ่นปัจจุบัน อย่างเช่น น้องใบเตย ด.ญ.นภัสนันท์ ศรีเพ็ญจันทร์ ที่ใกล้ชิดกับต้นไม้ชนิดนี้เป็นอย่างดี
“ที่บ้านไร่นี้มีต้นแคป่าค่ะ มันจะออกดอกทุกปีในช่วงฤดูหนาวหรืออากาศเย็นๆ”
ต้นแคป่าที่ชาวบ้านไร่เรียกกัน คือ ต้นแคหัวหมู เป็นไม้ยืนต้นที่มีขนาดไม่ใหญ่มาก ลักษณะลำต้นตรงสูง มีใบสีเขียว ทรงรี และมีดอกทรงกรวยซึ่งมีทั้งสีเหลืองและสีแดง มักพบในป่าดิบแล้ง ป่าเบญจ พรรณ มีทั่วไปในประเทศไทย
ความสำคัญของต้นแคป่าหรือแคหัวหมูนี้คือเป็นต้นไม้ที่มักพบในป่าที่สมบูรณ์ แต่ในปัจจุบันที่ อ.บ้านไร่ พบในเขตชุมชน แหล่งที่อยู่อาศัย ทำให้ชี้วัดได้ว่าพื้นที่ชุมชนของ อ.บ้านไร่ เคยอยู่ในเขตป่าที่อุดมสมบูรณ์
“ต้นแคป่ามีเหลืออยู่ไม่มากค่ะ ประมาณไม่ถึง 10 ต้น แม่เล่าว่าคนเฒ่าคนแก่ที่นี่ตั้งใจเก็บต้นแคป่าไว้ให้ลูกหลานเพราะว่าดอกมันกินได้ค่ะ” ใบเตยเล่า
เปลือกของต้นแคป่าเป็นสมุนไพรชั้นดีที่สามารถนำไปต้มเป็นยารักษาโรคอัมพฤกษ์ได้ตามตำรับยาพื้นบ้านโบราณ และความแข็งแรงของลำต้นสามารถนำไปสร้างบ้านเรือน รวมไปถึงดอกที่นำไปประกอบอาหารได้หลากหลาย
“บางคนก็นำดอกไปต้มจิ้มน้ำพริกค่ะ ส่วนบ้านหนูจะนำไป ทำอั่ว เรียกว่าอั่วดอกแค”
อั่วดอกแคเป็นอาหารที่คนบ้านไร่รู้จักกันเป็นอย่างดี เพราะเมื่อถึงฤดูหนาวชาวบ้านจะเฝ้ารอวันที่ดอกแคป่าบานเพื่อเก็บดอกที่ร่วงโรยลงมาไปประกอบอาหาร รสเลิศซึ่งมีเพียงปีละครั้ง ทั้งยังกลายเป็นรายได้ให้ครอบครัวอีกด้วย
ดอกแคป่า หรือ แคหัวหมู จึงเป็นของดีที่ชาวบ้านบ้านไร่ จ.อุทัยธานี หวงแหน และยังคงรักษากันไว้สืบต่อไป พบกับมื้ออาหารจากเด็กๆ บ้านไร่ จ.อุทัยธานี ในทุ่งแสงตะวัน ตอน มื้ออาหาร เด็กบ้านไร่ วันเสาร์ที่ 4 มีนาคม 2560 เวลา 06.25 น. ติดตามความเคลื่อนไหวรายการได้ที่ Facebook fanpage ทุ่งแสงตะวัน และ www.payai.com
