‘ส้มกล้วย’บ้านสะนำ แฮมเบอร์เกอร์ลาวครั่ง
คอลัมน์ สดจากเยาวชน
‘ส้มกล้วย’บ้านสะนำ – “นอกจากรสชาติที่อร่อย หนูชอบหน้าตาของอาหารจานนี้ด้วยค่ะ” ใบเตย ด.ญ.นภัสนันท์ ศรีเพ็ญจันทร์ เด็กหญิงชาวไทยแท้ที่อาศัยอยู่ท่ามกลางกลุ่ม ชาวบ้านชาติพันธุ์ลาวครั่ง อ.บ้านไร่ จ.อุทัย ธานี กำลังพูดถึงอาหารพื้นบ้านลาวครั่งที่มีหน้าตาคล้ายคลึงกับแฮมเบอร์เกอร์
บุ๋มบิ๋ม ใบเตย คู่ซี้ต่างชาติพันธุ์
กล้วยดิบหั่นเป็นแว่นๆ ผ่ากลางเล็กน้อยเป็นช่องสำหรับใส่ไส้ ส่วนของไส้นั้นใส่วัตถุดิบอย่างปลาร้า มะนาว เกลือ ตะไคร้ และพริกสด เมื่อกินรวมกันในหนึ่งคำจะได้รสสัมผัสที่หลากหลายแสนอร่อย
“หนูเพิ่งเคยเห็นอาหารชนิดนี้ค่ะ จริงๆ แล้ววัตถุดิบก็หาได้ไม่ยาก แต่ไม่ค่อยมีคน ทำกินค่ะ” ใบเตยเล่าต่อ
แฮมเบอร์เกอร์ลาวครั่ง หรือจริงๆ แล้วเรียกว่า ส้มกล้วย เป็นอาหารต้อนรับแขก ของชาวลาวครั่งตั้งแต่สมัยก่อน บ้างก็กิน เป็นอาหารแก้เหนื่อย สร้างความสดชื่นหลังจากเดินป่าเข้าไร่ทำสวน มีรสชาติจัดจ้าน ทั้งเปรี้ยว เค็ม เผ็ด รวมถึงความฝาดของกล้วยดิบที่ทำให้อร่อยมากขึ้น เป็นอาหารทำง่ายแต่เริ่มหายไปจากชุมชนชาวลาวครั่งบ้านสะนำ
บุ๋มบิ๋มขอชิมก่อน
“หนูเป็นชาติพันธุ์ลาวครั่งค่ะ พูดลาว นุ่งซิ่นตีนแดงมาตั้งแต่จำความได้ แต่ก็เพิ่งเคยรู้จักส้มกล้วยก็คราวนี้ค่ะ” บุ๋มบิ๋ม ด.ญ.วรัญญา เลขยัน เชื้อสายลาวครั่งบ้านไร่ที่โตมากับวัฒนธรรมของบรรพบุรุษ
ความเป็นชาติพันธุ์ลาวครั่งที่บ้านสะนำ บ้านไร่ จ.อุทัยธานี มีความชัดเจนทั้งการแต่งกาย ภาษา และประเพณีต่างๆ เด็กๆ รุ่นบุ๋มบิ๋มยังคงมีโอกาสสัมผัสเสน่ห์ของชาติพันธุ์ตนเอง รวมไปถึงส่งต่อแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมถึงเพื่อนๆ ชาติพันธุ์อื่นๆ ได้อีกด้วย
“หนูกับบุ๋มบิ๋มสนิทกันมาตั้งแต่เด็กๆ แม้หนูจะเป็นเด็กไทยแท้ที่ย้ายมาอยู่ที่บ้านสะนำนี้ แต่หนูก็ได้เรียนรู้วิถีชีวิตของชาติพันธุ์ต่างๆ มากมายจากที่นี่ โดยเฉพาะชาติพันธุ์ลาวครั่งหนูจะคุ้นเคยเป็นพิเศษค่ะ”
เทศกาลอาหารชาติพันธุ์
บ้านไร่ อุทัยธานี
บ้านไร่ อุทัยธานี มีชื่อเสียงในเรื่องความหลากหลายทางชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ร่วมกันถึง 5 ชาติพันธุ์ ทั้งกะเหรี่ยง ขมุ มอญ จีน และลาวครั่ง ที่น่าประทับใจคือแต่ละชาติพันธุ์ยังคงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตนไว้อย่างชัดเจน
ลาวครั่ง หรือแต่เดิมเรียกว่า ลาวภูครัง เป็นชาติพันธุ์ใหญ่ที่อาศัยที่บ้านสะนำมานาน อพยพมาจากเวียงจันทน์ ประเทศลาว นำพาเอาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตมายังแผ่นดินไทย สร้างอัตลักษณ์ต่างๆ ที่มีเสน่ห์แม้เวลาล่วงผ่านไป
เอกลักษณ์อาหารของลาวครั่งจะมีรสชาติที่จัดจ้านและครบรส หลายเมนูยังคงมีให้เห็นให้กินกันอย่างคุ้นชิน แต่หลายเมนูกลับเริ่มหายไป อย่างเช่น ส้มกล้วย ที่เด็กๆ ต่างชอบใจในรสชาติและหน้าตาที่แม้ทำง่าย วัตถุ ดิบหาได้รอบบ้าน แต่กลับไม่ค่อยมีคนทำกิน
เมื่อชาวบ้านตระหนักถึงสิ่งดีงามที่เคย มีโดยเฉพาะอาหารดีๆ ที่เริ่มไม่มีคนรู้จัก ชาวบ้านจึงรวมใจกันจัดงานเทศกาลอาหารชาติพันธุ์ขึ้นที่บ้านสะนำ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี ในงานรวบรวมอาหารหายากที่เป็นอาหารดั้งเดิมของชาติพันธุ์ต่างๆ ในบ้านไร่เอาไว้ให้นักท่องเที่ยวชิมและชมตลอดงาน
“งานเทศกาลอาหารบ้านไร่นี้ฟรีตลอดงานค่ะ พกปิ่นโตและเตรียมท้องให้พร้อมแล้วมาเที่ยวที่งานนะคะ” ใบเตยเชิญชวนเที่ยวงานพร้อมรอยยิ้ม
เที่ยวชมบรรยากาศในงานพร้อมรู้จักวัฒนธรรมการกินของชาติพันธุ์ต่างๆ ของบ้านไร่ อุทัยธานี ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน เทศกาลอาหารชาติพันธุ์ วันเสาร์ที่ 27 เมษายนนี้ เวลา 06.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง 33
รัตนาภรณ์ ละมูลเจริญ
อ่านเรื่องทีเกี่ยวข้อง
