ละอ่อนสืบสาน บูชาครูล้านนา

คอลัมน์ สดจากเยาวชน

โดยปฤษณา กองวงค์

ละอ่อนสืบสาน บูชาครูล้านนา : สดจากเยาวชน – รอยยิ้มและแววตาอันอ่อนโยนของเหล่าพ่อครูแม่ครูในภาพถ่ายใบเก่าจัดเรียงไว้อย่างดี ผูกโยงด้วยด้ายสายสิญจน์และพวงดอกมะลิ ระหว่างพิธีทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้พ่อครูแม่ครูที่ล่วงลับ

เคารพครู

เพื่อสืบฮีตสานฮอยประเพณีปี๋ใหม่เมือง และเพื่อเป็นสิริมังคละแก่ตนเองและครอบครัว มูลนิธิสืบสานล้านนา กองทุนพ่อครูแม่ครู ศูนย์ศึกษาเอกสารโบราณ สถาบันสืบสานล้านนา และโฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา ร่วมกันจัดงาน “คุรุบูชา” ขึ้นทุกปี โดยจัดงานทอดผ้าป่า ทำบุญสืบชาตาและอุทิศส่วนกุศลให้พ่อครูแม่ครู ผู้ล่วงลับ รวมถึงจัดงานรดน้ำดำหัวพ่อครู แม่ครูที่โฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา จ.เชียงใหม่

แม้อากาศจะร้อน ขบวนผ้าป่าเพื่อสมทบกองทุนช่วยเหลือพ่อครูแม่ครู ขบวนแห่รดน้ำพ่อครูแม่ครูของละอ่อนและคนหนุ่มสาวสวมชุดพื้นเมืองล้านนาดูสดใส ในมือถือซ้า (ตะกร้า) และสลุง ภายในบรรจุน้ำอบน้ำหอม ขมิ้น ส้มป่อย ข้าวตอกดอกไม้ สร้างความเย็นชุ่มฉ่ำกายและใจ เสียงฆ้อง เสียงกลอง เสียงแห่งศรัทธาและเคารพบูชา ประโคมกึกก้องตามจังหวะให้คนฟ้อนคนรำ

ที่พิเศษในปีนี้คือเสียงจ๊อย เสียงซอ ความไพเราะเพราะพริ้งและงดงามของภาษา สะท้อนทักษะชำนาญของบุคคลชั้นครูที่ถ่ายทอดเรื่องราว หยิบยกบรรยากาศในงานและผู้คนมาหยอกเอิญสร้างรอยยิ้มและทำให้งานครึกครื้นยิ่งขึ้น

โดนัทและไกด์

“วันนี้ลูกศิษย์ลูกหาทุกคนน้อมนำข้าวตอกดอกไม้ เทียน น้ำขมิ้น ส้มป่อย มาสูมาคารวะผู้สูงอายุ พ่อครูแม่ครูทุกผู้ทุกคน 1 ปีที่ผ่านมาแม้นว่าได้ปากล้ำกำเหลือ ได้อโหสิกรรมให้ อย่าได้เป็นบาปซึ่งกันและกัน ต่อไปขอให้ลูกศิษย์ลูกหา พี่น้องทุกคนและลูกหลานอยู่ดีมีความสุข อายุมั่นยืนยาวให้ได้ร้อยซาวปี๋ (120 ปี) ไปทางใดก็ขอให้มีโชคมีชัย คิดเงินให้ได้เงิน คิดทองให้ได้ทอง ไปทางตะวันตกได้เงินเต็มกระสอบ ไปทางตะวันออกได้แก้วได้แสง ไปทางเหนือได้หัวคำแดง ไปทางใต้ได้นาปลูกข้าว วันหน้ามีลูกหลานต๋านเต้า ขอฮื้อ (ให้) อยู่จ่วยฟังกำ (ช่วยเหลือเชื่อฟัง) ฮื้อหมดจากเคราะห์ปี๋ เคราะห์วัน เคราะห์เดือน เคราะห์ยามก็ดี ขอฮื้อมีโชคปี๋ โชควัน โชคเดือน โชคยาม เที่ยงแท้อีหลี” เสียงพรพร่างพรูจาก พ่อครูบุญศรี รัตนัง ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ.2560 สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ตัวแทนพ่อครูแม่ครูมอบให้ลูกศิษย์

สืบสานดนตรีล้านนา

หนึ่งในสมาชิกกลุ่มศิษย์วัดชัยสถาน ป่าเสร้าน้อย อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ โดนัท นายศุภกร วงค์คำแสน อายุ 17 ปี จากโรงเรียนสันกำแพง จ.เชียงใหม่ เผยความรู้สึกที่ได้มาร่วมงานว่า สนุก บรรยากาศเรียบง่ายแต่งดงาม วันนี้มาดำหัว อยากขอบคุณครูทุกคนที่ใจดีมอบความรู้ให้ บางอย่างเราไม่สามารถเรียนรู้ในห้องเรียนได้ แต่ที่นี่เป็นศูนย์เรียนรู้ มีเด็กรุ่นใหม่เข้ามาเรียนเยอะ ศิลปะต่างๆ จะได้ไม่หายไป

ขบวนฟ้อน

“ผมเล่นดนตรีไทยและดนตรีล้านนาได้เกือบทุกอย่าง เพราะชอบมาตั้งแต่เด็กและมีความสุขที่ได้เล่น อยากให้คนรุ่นใหม่มีทัศนคติที่ดี ไม่ชอบอย่าดูถูกว่าเชย สิ่งเหล่านี้ครูมีพัฒนาการสอนที่ดีอยู่แล้ว ไม่มีคำว่าล้าสมัย เราควรเปิดใจยอมรับ ผมว่าใครทำได้ ยิ่งเท่ การฟ้อน ดนตรี เป็นเสน่ห์ เป็นความรู้ติดตัวที่ไม่มีใครเอาไปจากเราได้ นอกจากเราจะถ่ายทอดให้” โดนัทกล่าว

เช่นกันกับ ไกด์ นายสถาพร มหาไม้ วัย 18 ปี ชั้นปีที่ 1 วิทยาลัยนาฏศิลป์ สาขาปี่พาทย์ สมาชิกกลุ่มศิษย์วัดชัยสถานป่าเสร้าน้อยที่วันนี้มาตีกลอง ล่อฉาบ บอกว่ารู้สึกดีที่ได้ทำในสิ่งที่เราชอบ คือการเล่นดนตรีและสืบสานศิลปะด้านดนตรี

“ปีใหม่นี้ผมขอให้ครูแข็งแรง มีสุขภาพดี ถ่ายทอดความรู้ให้เราได้นานๆ ผมจะทำวันนี้ให้ดีที่สุดที่จะสืบสานภูมิปัญญาและ สิ่งที่ได้ร่ำเรียนมาต่อไป และจะเผยแพร่สู่คนรุ่นลูกรุ่นหลานให้ได้รู้จักครับ” ไกด์กล่าว

ทิว

ปิดท้ายที่ ทิว นายวิศิษฐ์ สิทธิดง วัย 28 ปี จากเด็กที่คลุกคลีร่ำเรียนวิชาภูมิปัญญากับพ่อครูแม่ครูที่โฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญา วันนี้เติบโตกลายเป็นแม่พิมพ์ของชาติ ได้รับการบรรจุเป็นครูสอนทัศนศิลป์ โรงเรียนบ้านปวงคำ อ.ลี้ จ.ลำพูน ได้ 2 ปีแล้ว เป็นโรงเรียนขยายโอกาส ห่างไกลจากบ้านราว 100 กิโลเมตร เผยว่า รู้สึกผูกพันกับที่นี่มาก เหมือนได้กลับมาที่บ้านหลังใหญ่ เมื่อมีการจัดงานที่นี่จะคึกคักเป็นพิเศษ สนุกและมีความสุขมาก

“ผมมาดำหัวครูทุกปี ครูมีลูกศิษย์ลูกหามากมาย พวกเราจะพบกันในวันนี้ เพื่อแสดงความเคารพ ความกตัญญูต่อครูทุกท่านที่อบรม สั่งสอนในหลายศาสตร์วิชาให้พวกเรา ผมเป็นครูแล้ว แม้จะไม่ได้อยู่ที่นี่ แต่จะทำหน้าที่ครูให้ดีที่สุด” ครูทิวทิ้งท้าย