หมอเจด เตือน เช็กพุงตัวเองให้ดี อ้วนหรือมะเร็งตับ เปิด 6 อาการเด่น คุณอาจเป็น “ท้องมาน” รีบเช็กด่วน เผย วิธีป้องกันทำง่าย ๆ ทำอย่างไรได้บ้าง
วันที่ 18 ก.พ.2568 นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา โพสต์ข้อความผ่านเพจเฟซบุ๊กชื่อ “หมอเจด” โดยระบุว่า “เช็กพุงตัวเองให้ดี อ้วนหรือมะเร็งตับ”
พร้อมอธิบายรายละเอียดเพิ่มเติมด้วยว่า เคยสังเกตไหมครับว่าบางคนดูเหมือน “ลงพุง” แต่จริง ๆ แล้ว พุงยื่นไม่ใช่แค่เรื่องไขมันสะสมที่พุงโตนะ อาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะ “ท้องมาน” (Ascites) ซึ่งเกิดจากการสะสมของของเหลวในช่องท้อง ไม่ใช่แค่ไขมันพอกหรือพุงป่องจากการกินเยอะ อาการนี้จะเกี่ยวข้องกับโรคตับ และอาจเป็นสัญญาณของ มะเร็งตับ ได้
เดี๋ยวเรามาเช็กกันดีกว่าว่าพุงของเราเป็นแค่พุงอ้วนธรรมดา หรือเป็นสัญญาณของ โรคตับร้ายแรง อย่างมะเร็งตับ
1.ท้องมานคืออะไร? ต่างจากอ้วนลงพุงยังไง
- ท้องมาน (Ascites) เป็นภาวะที่มีของเหลวสะสมในช่องท้องมากเกินไป ส่งผลให้หน้าท้องบวมโต ซึ่งอาจดูเผิน ๆ คล้ายกับภาวะอ้วนลงพุง แต่ที่จริงแล้วมี สาเหตุและกลไกที่แตกต่างกัน
- อ้วนลงพุง (Central Obesity) เกิดจากการสะสมของไขมันบริเวณหน้าท้อง สัมพันธ์กับโรคเมตาบอลิก เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง
2.แล้วจะแยกยังไงว่าเป็นอ้วน หรือเป็นท้องมาน
- ลองจับพุงดู ถ้ากดแล้วนิ่ม ๆ มีไขมันเยอะ แสดงว่าเป็นอ้วนลงพุง แต่ถ้ากดแล้วตึง แข็ง ๆ เด้งกลับเร็ว เหมือนมีแรงดันในท้อง ให้สงสัยว่าอาจเป็นท้องมาน
- นอนราบแล้วสังเกตพุง ถ้านอนแล้วพุงแผ่ไปด้านข้าง แสดงว่าเป็นอ้วนลงพุง แต่ถ้านอนแล้วพุงตั้งขึ้น ไม่ไหลไปไหน อาจเป็นของเหลวในช่องท้องที่เกิดจากท้องมาน
- เช็กอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย คนที่เป็นอ้วนลงพุงมักไม่มีอาการผิดปกติชัดเจน นอกจากน้ำหนักเพิ่มและรูปร่างเปลี่ยนไป แต่ถ้าเป็นท้องมาน มักมี อาการอ่อนเพลีย มือเท้าบวม หายใจลำบาก ตัวเหลือง ตาเหลือง รวมถึงน้ำหนักที่เพิ่มเร็วผิดปกติ
- น้ำหนักขึ้นเร็วแบบไม่มีเหตุผล ถ้าอยู่ดี ๆ น้ำหนักเพิ่มขึ้นเร็วมากภายในไม่กี่อาทิตย์ แต่ไม่ได้กินเยอะขึ้น อาจเป็นเพราะมีของเหลวสะสมในช่องท้อง ไม่ใช่ไขมันนะครับ
ถ้ามีอาการแบบนี้ อย่าชะล่าใจ ควรรีบไปพบหมอเพื่อตรวจให้แน่ชัดว่าเป็นอะไรแน่ เพราะ ท้องมานไม่ได้แค่ทำให้พุงโต แต่มันเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรงที่อันตรายมาก
3. 6 อาการเด่นที่บอกว่าคุณอาจเป็น “ท้องมาน”
ถ้ามีอาการเหล่านี้ รีบเช็กด่วน
- พุงโต บวม จุกแน่น
- ตัวเหลือง ตาเหลือง
- หายใจลำบาก นอนราบแล้วแน่น ต้องหนุนหมอนสูง
- คลื่นไส้ เบื่ออาหาร กินอะไรนิดเดียวก็แน่นท้อง
- อ่อนเพลีย มือเท้าบวม โปรตีนในร่างกายต่ำ ทำให้บวมทั้งตัว
- น้ำหนักขึ้นเร็ว ไม่ได้กินเยอะ แต่น้ำหนักพุ่งแบบไม่มีเหตุผล
ถ้ามีอาการพวกนี้ ไม่ควรปล่อยผ่าน รีบไปตรวจให้แน่ใจ เพราะปล่อยไว้มะเร็งตับมาแน่
4.ท้องมาน ไม่ใช่แค่เรื่องของโรคตับนะ
จริง ๆ แล้วท้องมานก็เกิดจากสาเหตุอื่นนอกจากตับมีปัญหาได้นะ โรคที่ทำให้เกิดท้องมานได้ เช่น
- ตับแข็ง เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์หนัก หรือเป็นไวรัสตับอักเสบ
- มะเร็งตับ ถ้าพุงโตเร็วแบบผิดปกติ ต้องระวัง
- หัวใจล้มเหลว ทำให้ของเหลวคั่งในร่างกาย
- ไตวาย ไตขับของเสียไม่ออก น้ำเลยค้างในร่างกาย
- ไทรอยด์ต่ำ ทำให้ร่างกายบวมน้ำ
ถ้าท้องมานเกิดจากโรคตับ มักมีอาการ ตัวเหลือง ตาเหลือง เส้นเลือดฝอยขึ้นชัด และถ้าเป็นหนักขึ้น อาจมีอาการติดเชื้อในช่องท้อง ซึ่งอันตรายมาก
5.ท้องมานรักษาได้ไหม ต้องทำยังไง
ขึ้นอยู่กับว่า สาเหตุของท้องมานคืออะไร
- ถ้าเป็นจากตับแข็ง : ต้องลดเกลือ จำกัดน้ำ และใช้ยาขับปัสสาวะ
- ถ้าเป็นจากมะเร็ง : อาจต้องทำเคมีบำบัด หรือเจาะระบายของเหลว
- ถ้าเป็นจากไตวายหรือหัวใจล้มเหลว : ต้องรักษาโรคต้นเหตุ
การดูแลตัวเองเมื่อเป็นท้องมาน
- ลดเกลือ เกลือทำให้ร่างกายกักน้ำมากขึ้น
- ควบคุมน้ำดื่ม ถ้าหมอสั่งให้งดน้ำเยอะ ก็ต้องทำ
- ใช้ยาขับปัสสาวะ แต่ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์
- อาจต้องเจาะเอาน้ำออก ถ้าของเหลวเยอะมากจนแน่นท้อง
ถ้าเป็นหนักมาก อาจต้อง ปลูกถ่ายตับ เพื่อรักษาระยะยาว
6.วิธีป้องกันท้องมาน และดูแลสุขภาพตับ
- กันไว้ดีกว่าแก้นะครับ วิธีป้องกันทำง่าย ๆ ตามนี้เลยครับ
- เลิกหรือลดแอลกอฮอล์ ดื่มเยอะ ตับพังเร็ว
- ควบคุมน้ำหนัก ลดโอกาสเกิดไขมันพอกตับ
- กินอาหารที่ดีต่อสุขภาพตับ ลดเกลือ ลดของทอด ของมัน
- ฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบ ป้องกันโรคตับแข็งในอนาคต
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำ โดยเฉพาะคนที่ดื่มหนัก หรือมีประวัติโรคตับในครอบครัว
- อาหารเสริมช่วยได้ เช่น วิตามิน E มีส่วนช่วยลดการอักเสบในตับ ซึ่งเป็นกันไว้ก่อนตับจะแข็ง และเสี่ยงมะเร็งตับ ส่วนโคลีน (Choline) เป็นอีกหนึ่งสารอาหารที่ช่วยลดไขมันสะสมในตับ ก็จะลดความเสี่ยงที่จะเกิดไขมันพอกตับ และมะเร็งตับในอนาคต
ฝากด้วยนะครับพุงใหญ่ไม่ได้แปลว่าอ้วนเสมอไป อาจเป็น “ท้องมาน” จากโรคตับ
ต้องสังเกตอาการให้ดี ถ้าพุงตึง กดแล้วแน่น หายใจลำบาก ต้องรีบพบแพทย์
ซึ่งจริง ๆ แล้วท้องมานรักษาได้ แต่ต้องหาสาเหตุให้เจอ อย่าปล่อยให้เป็นหนัก
ดูแลตับให้ดีนะครับ ด้วยการลดแอลกอฮอล์ ควบคุมน้ำหนัก และกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ
ถ้าอ่านแล้วสงสัยว่าจะเป็นท้องมาน แนะนำรีบไปตรวจสุขภาพก่อนสายนะครับ ใครมีคำถามคอมเมนต์ได้เลยครับ
