บทความโดย : อมร อำไพรุ่งเรือง กูรูแฟรนไชส์
ในโลกของภาพยนตร์ Thunder Express ไม่มีคำว่า “แฟรนไชส์” ปรากฏอยู่ในบท ไม่มีโลโก้ร้าน ไม่มีการเซ็นสัญญาสิทธิการใช้แบรนด์
แต่สิ่งที่ชัดเจนกลับเป็นภาพของคนตัวเล็กที่ต้องวิ่งให้ทันระบบใหญ่ คนที่อยู่ปลายทางของห่วงโซ่โลจิสติกส์
คนที่ถูกใช้เพื่อส่ง แต่ไม่แน่ใจว่าตัวเองคือ “ส่วนหนึ่งขององค์กร” หรือแค่ “ฟันเฟืองที่เปลี่ยนได้”
และนั่นเองที่ทำให้ Thunder Express ไม่ได้สะท้อนโลกแฟรนไชส์ด้วยคำพูด แต่มันสะท้อนด้วย “โครงสร้าง” ที่บอกว่า ในอุตสาหกรรมที่ขับเคลื่อนด้วยความเร็ว การขยายสาขา และการกระจายบริการ คนตัวเล็กในระบบแฟรนไชส์ กำลังเผชิญกับคำถามเดียวกัน
Flash Express เคยเป็นผู้สร้างแรงกระเพื่อม ตั้งแต่วันที่ให้ใครก็ได้เปิด “Flash Home” ด้วยเงินเริ่มต้นไม่ถึงหมื่น โมเดลที่เคยถูกมองว่าเปิดให้คนทั่วไปเข้าถึงระบบขนส่งได้อย่างเสมอภาค กลายเป็นทางลัดให้คนตัวเล็กเข้าร่วมกับแบรนด์ใหญ่ในระบบแฟรนไชส์ ไม่มีหน้าร้าน ไม่มีภาระมากมาย แค่เปิดจุดส่ง รับรายได้จากยอดพัสดุ
แต่เมื่อเวลาผ่านไป เรากลับพบว่า โมเดลนั้นอาจจะดีเกินไปบนกระดาษ เพราะในโลกจริง ความไม่แน่นอนของยอดส่ง การขาดระบบสนับสนุนที่ลึกพอ และภาระค่าใช้จ่ายที่ซ่อนอยู่
ทำให้แฟรนไชซีบางคนเริ่มตั้งคำถามว่า “เราเป็นพาร์ตเนอร์ หรือแค่จุดฝากของ”
ในเวลาเดียวกัน ก็เกิด “โมเดลใหม่” ที่ไม่มีใครคาดคิดและเริ่มขยายตัว ซึ่งไม่ใช่ทั้ง Kerry ไม่ใช่ทั้ง J&T
แต่คือ “ร้านเล็กๆ” ที่รวมพัสดุทุกแบรนด์ไว้ในที่เดียว ไม่ต้องจงรักภักดีต่อแบรนด์ใดแบรนด์หนึ่ง ไม่ต้องติดพันสัญญาแฟรนไชส์
ไม่ต้องหวังยอดจาก Flash เจ้าเดียว แต่เลือกส่งให้เจ้าไหนก็ได้ที่เร็วกว่า ถูกกว่า หรือจ่ายดีกว่าในแต่ละวัน
นี่คือ Agent Multi-brand รูปแบบร้านที่กำลังเปลี่ยนภาพของธุรกิจพัสดุให้กลายเป็น “ตลาดเสรี” เต็มรูปแบบ
และในโลกที่ผู้บริโภคไม่ได้เลือกแบรนด์ แต่เลือก “ทางเลือก” แฟรนไชส์แบบผูกขาดอาจไม่ใช่คำตอบที่อยู่รอดเสมอไป
คำถามจึงไม่ได้อยู่ที่ว่า Flash Home จะไปต่อได้หรือไม่ แต่อยู่ที่ว่า Flash พร้อมจะ “ยอมเปลี่ยน” ตัวเองเพื่อให้พาร์ตเนอร์อยู่รอดด้วยหรือเปล่า
Thunder Express สอนเราว่า ไม่มีใครวิ่งทันโลกด้วยแรงตัวเองล้วนๆ
แต่ในโลกจริง คนตัวเล็ก ยังอยากวิ่งไปกับคนที่เขารู้ว่า จะไม่ทิ้งเขาไว้กลางทาง
ยิ่งโลกเดินหน้าเข้าสู่ยุคที่ความจงรักภักดีต่อแบรนด์ลดลงทุกวัน แฟรนไชส์จึงไม่ใช่แค่ “สิทธิ์ในการขายสินค้า” แต่คือความสามารถของแบรนด์ในการทำให้พาร์ตเนอร์รู้สึกว่าเขากำลังเดินร่วมทาง ไม่ใช่ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการตลาดชั่วคราว ข้อเสนอแบบลดต้นทุนหรือเปิดง่ายใน 7 วันอาจดึงคนได้ในตอนแรก แต่จะรักษาไว้ได้หรือไม่นั้น อยู่ที่ว่าแบรนด์ให้คุณค่ากับพวกเขาเพียงพอหรือไม่
Flash Express อาจยังมีเวลาในการหันกลับมาออกแบบระบบใหม่ ที่ไม่เน้นขยายจุดรับพัสดุแบบปริมาณล้วนๆ แต่ให้ความสำคัญกับ “คุณภาพของความร่วมมือ” ที่อยู่ในแต่ละจุด เพราะท้ายที่สุด สิ่งที่ทำให้เครือข่ายแข็งแรง ไม่ใช่จำนวนสาขา แต่คือความสัมพันธ์ที่มั่นคงระหว่างแบรนด์กับคนที่ตัดสินใจฝากชีวิตไว้กับแบรนด์นั้น
สิ่งที่น่าสนใจคือ โมเดลของร้าน Multi-agent ไม่ได้เกิดขึ้นจากการวางแผนเชิงยุทธศาสตร์ของบริษัทใหญ่ใดบริษัทหนึ่ง แต่มันเติบโตขึ้นจากความต้องการของผู้ประกอบการรายย่อยที่ต้องการกระจายความเสี่ยง ไม่ต้องพึ่งพาระบบแฟรนไชส์ใดแฟรนไชส์หนึ่ง และตอบโจทย์ลูกค้าให้ได้มากที่สุดในพื้นที่ของตนเอง ร้านเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องมีดีลพิเศษจากแบรนด์ แต่มีความยืดหยุ่นสูง และเลือกได้ว่าวันนี้จะส่งกับใครพรุ่งนี้จะเปลี่ยนไปใช้ใคร ซึ่งกลายเป็นจุดแข็งที่แฟรนไชส์แบบเดิมไม่สามารถทำได้
ตัวอย่างที่พบเห็นบ่อยในชุมชนเมืองและอำเภอขนาดกลางคือ ร้านสารพัดบริการที่เริ่มจากการถ่ายเอกสาร เติมเงิน จ่ายบิล และต่อยอดมาสู่การเป็นจุดส่งพัสดุ โดยเพิ่มบริการรับส่งของจากหลายเจ้าพร้อมกัน เช่น Flash, J&T, ไปรษณีย์ไทย, Ninja Van และบางแห่งยังรวมถึงบริการส่งอาหารและรับฝากเก็บเงินปลายทาง (COD) ร้านเหล่านี้กลายเป็นศูนย์กลางของชุมชนโดยปริยาย เพราะลูกค้าไม่ต้องเลือกว่า ‘ส่งกับเจ้าไหนดี’ พนักงานเลือกให้แทนด้วยระบบเปรียบเทียบราคาส่งที่ใช้แอปหรือแพลตฟอร์มกลาง
การเกิดขึ้นของร้านแบบนี้จึงไม่ใช่แค่การแก่งแย่งพื้นที่ แต่คือการสะท้อนว่าผู้ประกอบการยุคใหม่ต้องการอิสระ และลูกค้าก็ต้องการตัวเลือก การจะยืนระยะในเกมนี้ได้ อาจไม่ใช่การสร้างเครือข่ายให้ใหญ่ที่สุด แต่คือการเข้าใจว่าคนตัวเล็กในระบบกำลังมองหาอะไร และพร้อมจะฟังเขาหรือยัง
บางที Thunder Express อาจไม่ใช่แค่หนังที่วิ่งแข่งกับเวลา แต่มันคือละครชีวิตที่สะท้อนความจริงของธุรกิจแฟรนไชส์
เมื่อแบรนด์ใหญ่เขียนบทเร็วเกินไป จนคนตัวเล็กไม่มีโอกาสแม้แต่จะอ่านบทของตัวเอง เลยเปลี่ยนตัวเองจากคนเล่นมาทำคลิปสั้นๆ เป็นทั้งผู้กำกับ เขียนบท และเล่นเอง
ในปัจจุบันถือว่า AI ได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันของใครหลายคน บางคนอาจจะใช้สำหรับช่วยในการทำงานให้เร็วมากขึ้น หรือให้ AI ช่วยทำรูป ช่วยพากย์เสียงให้ แต่สำหรับเด็กวัย 16 ปี เขาใช้ AI ในการทำคลิปสั้นลง TikTok และสามารถทำเงินได้ประมาณ 10,000 ดอลลาร์ต่อเดือน (ประมาณ 324,000 บาท) ด้วยการสร้างวิดีโอ AI ผ่านเครื่องมือสร้างวิดีโอ Veo3 ซึ่งเป็น AI ของ Google ที่ใช้งานง่าย เพียงแค่พิมพ์ข้อความที่ต้องการและให้ AI สร้างวิดีโอให้ นอกจากนี้ การเจาะกลุ่มตลาดที่ต้องการและสร้างคอนเทนต์ที่โดนใจ ก็สามารถช่วยให้ทำเงินได้อย่างรวดเร็วเช่นกัน ซึ่งเขาใช้เวลาไม่ถึงสัปดาห์ในการปั้นช่อง impossibleais ที่ส่วนใหญ่จะเป็นคลิปในรูปแบบ ASMR เกี่ยวกับการตัดผลไม้แก้ว พร้อมเสียงตัดแบบฟินๆ ซึ่งได้รับความนิยมเป็นจำนวนมาก มียอดวิวเกือบ 60 ล้านวิวเลยทีเดียว แต่ตอนนี้ก็มีหลายคนหันมาใช้ AI ในการทำคลิป สร้างช่องขึ้นมาใหม่ อย่างของไทยเองที่ได้รับความนิยมในช่วงนี้ ได้แก่ หลวงตาบุญจริง ที่มีความสมจริงที่เน้นสอนเรื่องธรรมะ ใช้เวลาเพียงไม่กี่วันมีผู้ติดตามหลักแสน ยอดวิวรวมกว่า 12 ล้านวิว ซึ่งตอนนี้ TikTok มีโครงการ Creativity Prog
รับทรัพย์แบบปังๆ นักศึกษาสาววัย 23 ปี ขายของออนไลน์ในห้องที่หอพัก ลงทุนหลักร้อย สร้างรายได้หลักล้าน ในยุคนี้ ผู้คนเริ่มหันมาสนใจซื้อของผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์กันมากขึ้น ทำให้มีนักลงทุนเริ่มหาสินค้ามาขายออนไลน์ และสร้างรายได้อย่างมากมาย อย่างเช่นเรื่องราวของเธอคนนี้ Sophie Riegel ที่ไม่ได้ใช้เงินแม้แต่บาทเดียวในการเริ่มต้นในการขายของ เธอเริ่มต้นจากสิ่งของที่เธอมีอยู่แล้ว โดยการค้นหาเสื้อผ้าเก่าในตู้เสื้อผ้าเพื่อนำไปขายออนไลน์ หลังจากขายเสื้อผ้ามือสองของตัวเองได้กำไร 200 ดอลลาร์ หรือประมาณ 7,000 กว่าบาท เธอก็หันไปหาแหล่งช้อปปิ้งสุดโปรดอย่างร้านขายของมือสอง “ฉันเป็นขาประจำร้านขายของมือสองมาตลอด เพราะฉันไม่ชอบใช้เงินเปลือง” เธอกล่าว ตั้งแต่เดือนเมษายน 2020 เธอได้เปลี่ยนนิสัยนั้นให้กลายเป็นอาชีพเสริมที่สร้างรายได้มหาศาล โดยมีรายได้เกือบ 123,800 ดอลลาร์สหรัฐฯ ในปีที่แล้ว หรือประมาณ 4.5 ล้านบาท จากการนำเสื้อผ้าที่ซื้อมาจากร้านมือสองไปขายต่อบนตลาดออนไลน์ เธอทำกำไรสุทธิได้มากกว่า 192,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือเกือบ 7 ล้านบาทในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา เพราะต้นทุนของเธอน้อยมาก เธอคิดว่าใช้เงินไปเพียงแค่ 50,00
ดร.สุรชัย สถิตคุณารัตน์ ผู้อำนวยการ สำนักงานสภานโยบาย การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) เผยว่า เมื่อเร็วๆ นี้ สอวช. ร่วมกับ บริษัท ไอริส คอนซัลติ้ง จำกัด จัดงานแถลงผลการสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอุตสาหกรรมเป้าหมาย พ.ศ. 2568–2572 เพื่อเป็นข้อมูลสำคัญในการผลิตและพัฒนากำลังคนทักษะสูงตามความต้องการของประเทศ ซึ่งการสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอุตสาหกรรมเป้าหมายในครั้งนี้ ได้มีการสำรวจ ความต้องการใน 10 อุตสาหกรรมเป้าหมายว่าในแต่ละอุตสาหกรรมมีความต้องการตำแหน่งงานสำคัญใดบ้าง และทักษะที่จำเป็นในแต่ละตำแหน่งงาน ซึ่งจะช่วยให้เห็นแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของทักษะที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคตด้วย ที่ผ่านมา สอวช. ทำงานอย่างใกล้ชิดกับมหาวิทยาลัย โดยข้อมูลเหล่านี้สามารถสนับสนุนมหาวิทยาลัยในการปรับหลักสูตรและแนวทางการผลิตบัณฑิตให้ตรงกับความต้องการของภาคอุตสาหกรรมมากยิ่งขึ้น ลดปัญหาเรื่องทักษะไม่ตรงกับความต้องการ ของตลาดงาน และลดปัญหาการขาดบุคลากรที่มีสมรรถนะเฉพาะทาง ซึ่งต้องมีการทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดในลักษณะ Co-creation ระหว่างมหาวิทยาลัยที่เป็นผู้ผลิตบัณฑิตและภาคเอกชนหร
หลายธุรกิจเริ่มต้นมาจากความชอบและความหลงใหล เช่นเดียวกับ Yim.leklek แบรนด์การ์ดกระดาษ ของ ‘คุณปลา-หนึ่งฤทัย สุวรรณโฉม’ จากเป็นเพียงอาชีพเสริมที่เริ่มต้นในช่วงปิดเทอม ปัจจุบันกลายเป็นธุรกิจหลักสร้างรายได้ เธอฝึกฝนตัดกระดาษจากชิ้นใหญ่สู่ชิ้นเล็กจนชำนาญ และประกอบกันเป็นการ์ดสวยๆ ที่เป็นของขวัญชิ้นพิเศษส่งถืงมือลูกค้า มานานเข้าปีที่ 10 แล้ว จากวิชาเรียน สู่แบรนด์การ์ดกระดาษ คุณปลาชอบทำการ์ดกระดาษมาตั้งแต่เรียนชั้นมัธยม เมื่อได้เข้าเรียนมหาวิทยาลัย สาขาครุศาสตร์ ด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ ความชอบในงานกระดาษยิ่งเพิ่มพูนขึ้น จากการได้ออกแบบโมเดลเก้าอี้ โคมไฟ หรือบ้าน ที่ขึ้นแบบจากกระดาษทั้งหมด เธอจึงนำความรู้ที่ได้ร่ำเรียนมาสร้างรายได้เสริมขณะเรียนปี 3 คุณปลาเริ่มฝึกทำการ์ดขายในช่วงปิดเทอมอาเซียน ที่ยาวนานถึง 6 เดือน โดยเห็นการ์ดเปเปอร์คัต รูปการ์ตูน รูปคน จาก Pinterest ที่ตัดออกมาแล้วเหมือนงานวาด จึงหยิบมาเป็นไอเดียทำการ์ด แต่เมื่อลงมือทำจริงแล้ว มีความยาก ไม่เหมือนจับดินสอวาดภาพ แม้จะเกิดความท้อ แต่คุณปลาไม่ได้หยุดความพยายามและความตั้งใจ เธอฝึกฝนทำการ์ดอย่างต่อเนื่อง แจกให้เพื่อนและคนรอบตัว
