รายงานพระเมรุมาศ

กาพย์ยานี 11      พระเอยพระยอดฟ้า                 ร่มเกล้าประชาพระอาทร ไร่นาป่าสิงขร                              มิย่อหย่อนพระเยี่ยมเยือน      ระยะรัชสมัย                          นานเพียงใดปีวันเดือน ทรงห่วงปวงชนเสมือน                  ปิตุเรศประเทศเย็น      โรคาพยาธิร้าย                        แพทย์หลวงหมายคลายลำเค็ญ ราชกิจพิสิฐเห็น                           ดับเข็ญสร้างสุขสว่างผล      รอยบาทพระยาตรย่ำ               ทุกก้าวนำสุขปวงชน คุณค่าความเป็นคน                      พระจอมกมลเอื้ออำนวย      ราษฎร์พ้นอนธกาล                 พระราชทานสุขรื่นรวย แหล่งหล้าฟ้าดินสวย                    ชาติงามด้วยเดโชชาญ      วิริยะพระภูวนาถ                     ประชาราษฎร์ร่มสมภาร อริราชประลาตลาญ                     พระปรีชาญาณเลิศพรรณณราย      บุญญาบารมีอะคร้าว               ทุกแดนด้าวลือขจาย ทวยราษฎร์ภักดีถวาย                   ทอดชีพใต้บาทบงสุ์   ส่วนหนึ่ง จากบทเห่เฉลิมพระเกียรติ เนื่องในมหามงคลสมัย รัชมงคลภิเษก ทรงดำรงสิริราชสมบัติ เป็นเวลา 42 ปี 23 วัน ยาวนานกว่าพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในประว

บ่ายวันที่ 19 ตุลาคม ฉัตรพร ราษฎร์ดุษดี ผู้ว่าราชการจังหวัดเพชรบุรี เดินทางไปที่สวนกล้วยของคุณตาเสงี่ยม ทรัพย์ศิลป์ ที่บ้านเลขที่ 92 หมู่ 4 ต.หนองกระเจ็ด อ.บ้านลาด จ.เพชรบุรี เป็นประธานในการประกอบพิธีบวงสรวง พร้อมเครื่องขมา ในพิธีตัดต้นกล้วยตานีเพื่อนำไปใช้แทงหยวกและเป็นเครื่องสดประดับพระจิตกาธาน ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร โดยมี วิริยะ สุสุทธิ หัวหน้าคณะจัดทำเครื่องสดประดับพระจิตกาธานจังหวัดเพชรบุรี “ครอบครัวสุสุทธิ” ช่างแทงหยวกจังหวัดเพชรบุรี และชาวบ้านหนองกระเจ็ดกว่า 50 คนร่วมประกอบพิธี เมื่อได้เวลา ผู้ว่าฯเมืองเพชรได้ประกอบพิธีบวงสรวงพร้อมเครื่องขมาในพิธีตัดต้นกล้วยตานี ใช้เลื่อยตัดต้นกล้วยเอกโดยมีเจ้าหน้าที่คอยประคองขณะต้นล้มเอน พร้อมนำใบตองสดวางไว้รองรับต้นกล้วยก่อนจะมอบให้เจ้าหน้าที่และประชาชนร่วมตัดต้นกล้วยตานีต้นอื่นๆ ที่ได้คัดเลือกไว้ รวม 40 ต้น พร้อมกันด้วยความละเอียดรอบคอบ เพื่อไม่ให้ผิวของต้นกล้วยช้ำ จากนั้นจึงร่วมกับชาวบ้านทำการขนย้ายต้นกล้วยตานีใส่รถบรรทุกทหารจาก มทบ.15 ที่จัดเตรียมไว้ เพื่อนำไปพักไว้ที่มณฑลทหารบ

จันทน์หอม มีชื่อที่เรียกกันทั่วไปว่า จันทน์ชะมด และมีชื่อพื้นเมืองอื่นอีกว่า จันทน์ขาว จันทน์พม่า และชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Mansonia gagei J. R. Drumm. ex Prain เป็นไม้ที่อยู่ในวงศ์ Malvaceae ประเภทไม้ต้นที่มีความสูงได้ถึง 20 เมตร หูใบรูปใบหอกยาว 5-7 เซนติเมตร ร่วงเร็ว ใบเรียงเวียน ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่หรือรูปขอบขนานยาว 8-14 เซนติเมตร โคนเว้าตื้นเบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบหรือจักฟันเลื่อยเล็กน้อย เส้นโคนใบข้างละ 1-2 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1 เซนติเมตร ส่วนช่อดอกแยกแขนงยาวได้ถึง 15 เซนติเมตร ก้านดอกยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยงแยกด้านเดียว รูปขอบขนานยาวเท่าๆ กลีบดอก ดอกมีสีขาว 5 กลีบ เป็นรูปใบหอกกลับยาวประมาณ 1 เซนติเมตร เกสรเพศผู้ 10 อัน เชื่อมกันเป็นเส้าเกสร ล้อมรอบรังไข่ เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 5 อัน ติดระหว่างเกสรเพศผู้และรังไข่คาร์เพล 5 อัน แยกกันมีขน ก้านเกสรเพศเมียโค้งออก ยอดเกสรเรียวเป็นตุ่ม ผลมีปีกเดียวเมื่อแห้งแล้วไม่แตก มีลักษณะเป็นทรงรียาว 1-1.5 เซนติเมตร ปีกยาว 2.5-3 เซนติเมตร ปลายปีกมน ไม้ชนิดนี้พบที่อินเดียและพม่า ส่วนในไทยนั้นพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคกลางที่จังหวัดสระบุรี และภา

ลวดลายบนกระถางเซรามิก ถูกตกแต่งด้วยความประณีตบรรจงจากเหล่าช่างฝีมือ มีความงดงาม อ่อนช้อย สะท้อนถึงความรักและน้อมรำลึกถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร กระถางเซรามิกใส่ต้นไม้เหล่านี้คือส่วนหนึ่งของงานภูมิสถาปัตย์ที่ใช้ประดับบริเวณโดยรอบของพระเมรุมาศทั้งหมด รวมไปถึงภายในอาคารพระที่นั่งทรงธรรม โดยมี เถ้าฮงไถ่ โรงงานผลิตเครื่องปั้นดินเผาเก่าแก่คู่เมืองราชบุรี เป็นผู้รับผิดชอบในการออกแบบและจัดทำกระถางทั้งหมด คุณวศินบุรี สุพานิชวรภาชน์ ทายาทรุ่นที่ 3 เผยว่า กระถางเซรามิกที่จะใช้ประดับในงานพระราชพิธีสำคัญนี้ มีทั้งหมด 8 รูปแบบ ได้แก่ กระถางเก้าเหลี่ยมขนาดเล็ก ทรงตรง ประดับสัญลักษณ์เลข ๙ กระถางเก้าเหลี่ยมขนาดกลาง ประดับสัญลักษณ์เลข ๙ กระถางเก้าเหลี่ยมขนาดกลางติดลายนูน กระถางเก้าเหลี่ยมขนาดใหญ่ ประดับสัญลักษณ์เลข ๙ กระถางเก้าเหลี่ยมลายคราม กระถางทรงกลม ตามแบบกระถางในงานฉลอง 60 ปี แห่งการครองราชย์ กระถางหูสิงห์ ประดับพระปรมาภิไธยย่อ ภปร – ตราจักรี และ 8. กระถางเขามอ มีส่วนประกอบเพิ่มเติม คือ กี๋ หรือฐานรอง กระถางเซรามิกถูกแฝงไปด้วยรายละเอียดพิเศษเพื่อน้อมรำลึกถึงพระบาทสมเด็จ

วัดคลองเตยใน ได้นำไม้ดัดโบราณประดับในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระราชสิทธิสุนทร เจ้าอาวาสวัดคลองเตยใน ได้เล่าถึงการปลูกเลี้ยงและดูแลรักษา หรือหากพูดกันในภาษาไม้ดัด คือการ “เล่น” นั่นเอง การเล่นไม้ดัดไทย หรือไม้ดัดตามตำราของไทยนั้น มีการเล่นมานานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ นิยมเล่นกันตามบ้านขุนนาง ข้าราชการ หรือตามวัดวาอาราม มักนิยมปลูกไว้ในกระถางลายครามประดับตามบ้านเรือน ทำกันเรื่อยมา โดยยังไม่มีรูปแบบที่ตายตัว เพียงเห็นว่าสวยงามก็นำไปใส่กระถางแล้วตั้งประดับ นานวันเข้าจึงมีการคิดรูปแบบตำรับตำราขึ้น จนถึงสมัยรัชกาลที่ 5 เข้าใจว่ามีการเล่นไม้ดัดอย่างแพร่หลาย จึงได้ทำโครงไม้ดัดไว้เป็นตำรา ลักษณะของไม้ดัดไทยตามตำรามีอยู่ 9 ชนิด ไม้ดัดโบราณถือว่าเป็นเอกลักษณ์ของไทยโดยเฉพาะ มีตำราอยู่ที่หอสมุดแห่งชาติ และอีกอย่างเป็นไม้ที่ไม่เหมือนต่างชาติทำ เป็นไม้เอกลักษณ์ของไทยมีรูปแบบเฉพาะ กำหนดชื่อไว้แต่ละชื่อทำได้หลายอย่าง เป็นไม้ที่คนทำ ไม่ได้เป็นไม้ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ พระราชสิทธิสุนทร เจ้าอาวาสวัดคลองเตยใน กล่

“ต้นมะขาม” เป็นสัญลักษณ์คู่กันกับสนามหลวงมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ซึ่งโปรดเกล้าฯ ให้ปลูกต้นมะขามโดยรอบทุ่งพระเมรุ (สนามหลวง) จำนวน 365 ต้น โดยปลูก 2 แถว วัดจากถนน 3 เมตร ปลูกแถวหนึ่ง เว้น 1.50 เมตร ปลูกอีกแถวหนึ่ง ระยะห่างแต่ละต้น 7 เมตร เพื่อให้เกิดความร่มรื่น ยุคต่อมามีการปลูกต้นมะขามรอบสนามหลวงเพิ่มขึ้นเป็น 783 ต้น จนถึงปัจจุบันต้นมะขามที่สนามหลวงมีอายุร้อยกว่าปีแล้ว “ต้นมะขาม” ในงานพระเมรุมาศ ช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์ 2560 กรุงเทพมหานคร (กทม.) ได้เริ่มขุดย้ายต้นมะขาม 50 ต้น ออกจากสนามหลวง ก่อนนำไปอนุบาลที่สวนนงนุช จังหวัดชลบุรี เป็นการชั่วคราว เพื่อเปิดพื้นที่ให้กรมศิลปากรนำรถเข้ามาขนย้ายอุปกรณ์สร้างพระเมรุมาศ ในพระราชพิธีถวายเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้ หลังจากเสร็จสิ้นพระราชพิธี ก็จะนำต้นมะขามย้ายกลับมาปลูกที่เดิมเช่นเดียวกับทุกครั้งที่มีการจัดงานพระเมรุมาศในบริเวณมณฑลพิธีท้องสนาม คุณกัมพล ตันสัจจา ผู้อำนวยการสวนนงนุช พัทยา ซึ่งทำหน้าที่ดูแลตกแต่งภูมิทัศน์รอบพระเมรุมาศในครั้งนี้กล่าวว่า ทางสวนนงนุชตระหนักถึงคุณค่าสำ

มะม่วงมหาชนก เป็นมะม่วงพันธุ์ที่คนไทยนิยมกินผลสุก เกิดจากการผสมข้ามสายพันธุ์โดยบังเอิญ ระหว่างพันธุ์ซันเซทกับพันธุ์หนังกลางวันของบ้านเรา เกิดเป็นมะม่วงพันธุ์ใหม่ ตั้งชื่อว่า “มหาชนก” หรือ “ราชาทรงโปรด” เพื่อเฉลิมพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร หลังจากนั้น มะม่วงมหาชนก กลายเป็นที่รู้จัก และได้มีการนำกิ่งพันธุ์มาขยายการปลูกให้เกษตรกรที่สนใจทั่วประเทศ “มะม่วงมหาชนก” เป็นมะม่วงที่มีจุดเด่นคือ ผลมีขนาดใหญ่ รูปทรงยาว เปลือกหนา รสชาติอร่อย เหมาะสำหรับส่งออก ผลดิบเป็นสีเขียว รสเปรี้ยว ผลสุกผิวสีเหลืองทองจนถึงสีแดงทั้งผล มองดูสวยงาม ทั่วไปนิยมกินผลสุก เมื่อสุกจัดจะมีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว รสชาติหวาน หอม เนื้อแน่น เปลือกหนา เมล็ดลีบบาง รสชาติถูกใจคนไทยและต่างชาติ มะม่วงมหาชนก เป็นพันธุ์ที่ได้จากต้นที่ปลูกโดยการเพาะเมล็ด (พ่อแม่มะม่วงพันธุ์ซันเซทกับพันธุ์หนังกลางวัน) นำไปทดลองปลูกไว้ที่สวน อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน เริ่มปลูกครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2529 จนในปี พ.ศ. 2533 ออกผลผลิตเป็นครั้งแรก จากข้อมูลข้างต้น มะม่วงมหาชนก ได้รับการยอมรับว่าเป็นพันธุ์ที่ถูกต้องตามหล

ประติมากรรมรอบพระเมรุมาศในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุยเดช บรมนาถบพิตร ทั้ง 4 ทิศ จะประกอบไปด้วยสัตว์หิมพานต์และสัตว์ผสมที่อยู่รอบสระอโนดาต โดยยึดหลักความเชื่อตามคติไตรภูมิ เปรียบพระเมรุมาศดุจเขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลาง มีสัตว์หิมพานต์รายล้อมรอบเชิงเขาพระสุเมรุ สัตว์ผสม ชื่อ กบิลปักษา ตัวและหัวเป็นลิง มีหางเป็นนกและปีกที่ไหล่ มือถือกระบอง เป็นหนึ่งในสัตว์หิมพานต์ ที่ประดับอยู่ตามมุมสระอโนดาต เช่นเดียวกับ กลุ่มหงส์ กินรี และนาค ส่วนหนึ่งสร้างสรรค์ขึ้นโดย คุณสมชาย บุญประเสริฐ ช่างปั้นปูนสดเมืองเพชรบุรี พร้อมทีมช่างมากฝีมือกว่า 50 คน ใช้เทคนิคการปั้นปูนสดแบบโบราณ ปั้นสัตว์หิมพานต์ สัตว์ผสม และสัตว์ประจำทิศ 3 ด้าน ประกอบด้วย ม้า โค สิงห์ กว่า 120 ตัว ความแม่นยำและการแข่งกับเวลา คือ ความยากของงานปั้นปูนสด หรือปูนสูตรโบราณ ที่ประกอบไปด้วยปูนขาว ทราย เยื่อกระดาษ น้ำตาลโตนด และกาวหนังสัตว์ เพราะหากพลาดจะทำให้งานไม่สมบูรณ์ “ตั้งแต่ขึ้นโครง สเกตช์แบบ ปั้นสเกตช์ชิ้นเล็ก ขึ้นโครงเหล็ก แล้วก็ขึ้นด้วยแกนซีเมนต์ เป็นพื้น 70-80% ของชิ้นงานให้ใกล้เคียงกับรูปทรงแล้วถึงจ

“สวนนงนุช พัทยา” สร้างชื่อเสียงจากผลงานการตกแต่งสวนสวยนานาชาติ สร้างความประทับใจแก่ผู้คนทั่วโลกมานานกว่า 30 ปี กวาดรางวัลชนะเลิศจากเวทีประกวดการจัดสวนทั้งในประเทศและต่างประเทศมาแล้วมากมาย และเคยมีโอกาสจัดตกแต่งภูมิทัศน์ในงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ “สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี” รวมทั้งจัดต้นไม้ ดอกไม้ประดับ ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ “สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก” มาแล้ว  ดังนั้น ทางสำนักพระราชวัง จึงมอบความไว้วางใจให้สวนนงนุช รับหน้าที่จัดตกแต่งภูมิทัศน์ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง โดยดูแลรับผิดชอบตกแต่งสวนโดยรอบพระเมรุมาศ และรอบพระราชพิธี ในเขตรั้วราชวัติ จัดหาพันธุ์ไม้หลากหลายชนิดมาประดับตกแต่งภายนอกพระที่นั่งทรงธรรม พลับพลายก ศาลาลูกขุน ทับเกษตร และทิม รวมทั้งประดับตกแต่งสวน นอกรั้วราชวัติ ทางด้านทิศใต้ ฝั่งวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) เรียกได้ว่า สวนนงนุชดูแลรับผิดชอบการตกแต่งสวนในงานครั้งนี้ถึงร้อยละ 60 ของพื้นที่การจัดงานทั้งห

ตลอดระยะเวลา 70 ปีแห่งการครองราชย์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงเป็นดั่ง “กษัตริย์เกษตร” ผู้ทรงงานหนักที่สุดในโลก พระราชกรณียกิจของพระองค์ท่านที่ได้ทรงงานมาตลอด 70 ปี   ภายใต้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริมีมากกว่า 4,000 โครงการ ที่มุ่งแก้ปัญหาทำกินของเกษตรกรมาโดยตลอด เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรอยู่ดีกินดี มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น กรมศิลปากรได้นำเสนอพระอัจฉริยภาพและพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ผ่านการจัดภูมิทัศน์นอกรั้วราชวัติ ทางด้านทิศเหนือในงานพระเมรุมาศ เพื่อให้ประชาชนไทยได้เรียนรู้ผลงานพระราชกรณียกิจของพระองค์ท่าน และร่วมสานต่อพระราชปณิธาน ข้าว แปลงคันนาเลข ๙ สะท้อนพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร  “ข้าว”  นับเป็นโครงการพระราชดำริลำดับแรก ๆ ที่พระองค์ทรงสนพระราชหฤทัยเป็นอย่างมาก เพราะข้าวเป็นอาหารหลักของคนไทยและเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญของประเทศ ทรงจัดทำแปลงนาข้าวทดลองส่วนพระองค์ในสวนจิตรลดา และสร้างโรงสีทดลองขนาดเล็ก สำหรับเป็นต้นแบบเรื่องการสร้างมูลค่าเพิ่มข้าว เพื่อให้ชาวนาได้เรียน

ด้านทิศเหนือทางเข้ามณฑลพิธี มีภูมิสถาปัตยกรรมประกอบพระเมรุมาศ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ที่สำคัญอีกชิ้น และจัดเป็นไฮไลต์ของภูมิสถาปัตยกรรมในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เรียกอย่างเข้าใจง่ายว่า คันนาเลข ๙ บริษัท คอร์เดีย จำกัด มีส่วนในการจัดภูมิสถาปัตยกรรมที่งดงามครั้งนี้ โดย คุณไพฑูรย์ น้อยคำมูล กรรมการผู้จัดการ บริษัท คอร์เดีย จำกัด ให้ข้อมูลโดยละเอียดถึงการจัดภูมิสถาปัตยกรรม คันนาเลข ๙ ว่า เป็นการจำลองโครงการในพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ที่สำคัญมาไว้ในที่เดียวกัน ประกอบด้วย ข้าว หญ้าแฝก มะม่วงมหาชนก ยางนา โครงการฝายชะลอน้ำ โครงการแก้มลิงตามแนวพระราชดำริ กังหันน้ำชัยพัฒนา เครื่องตีน้ำชัยพัฒนา พื้นที่ภูมิสถาปัตยกรรมส่วนนี้ มีพื้นที่ประมาณ 2 ไร่ ผู้ออกแบบได้ออกแบบไว้ว่า ให้แบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 ฝั่ง ตั้งอยู่ด้านทิศเหนือ ระหว่างทางเข้ามณฑลพิธี แบ่งพื้นที่เป็นแปลงนา ทั้ง 2 ฝั่ง จำลองโครงการแก้มลิงตามแนวพระราชดำริ ทั้ง 2 ฝั่ง ฝั่งด้านถนนหน้าพระธาตุ มีพื้นที่มากกว่า จำลองโ

“พระเมรุมาศ” ที่ตั้งตระหง่านอยู่กลางมณฑลพิธีท้องสนามหลวงนั้น เป็นผลงานของ “กรมศิลปากร” ที่ทุ่มเทหัวใจถ่ายทอดความจงรักภักดี ถวายงานก่อสร้างพระเมรุมาศเพื่อส่งเสด็จสู่สวรรคาลัย อย่างงดงาม ยิ่งใหญ่ สมพระเกียรติพระบรมราชอิสริยยศของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร แผนผัง “พระเมรุมาศ” ดร. พรธรรม ธรรมวิมล ภูมิสถาปนิก สำนักสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร ผู้ดูแลการออกแบบพระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ได้อธิบายหลักการทำงานว่า ภูมิสถาปนิกจะทำหน้าที่ออกแบบพระเมรุมาศให้ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของสนามหลวง จะตั้งตรงไหนก็ได้แล้วแต่ตัวสถาปนิกจะวางแบบแปลน แต่ครั้งนี้ ตั้งใจออกแบบพระเมรุมาศอยู่ตรงแกนกลางให้สัมพันธ์กับ “วัดพระแก้ว วัดมหาธาตุฯ” ซึ่งเป็นโบราณสถาน ในเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน ซึ่งเป็นจุดกำเนิดของกรุงเทพมหานคร การเลือกตำแหน่งที่ตั้งของพระจิตกาธาน สำหรับถวายพระเพลิง พระบรมศพฯ ใช้จุดตัดของเส้นทิศเหนือ-ใต้ ที่ลากจากยอดพระศรีรัตนเจดีย์ และเส้นทิศตะวันออก-ตก ที่ลากจากเขตพุทธาวาส วัดมหาธาตุฯ ซึ่งจุดตัดนี้เป็นที่ตั้งของบุษบกองค์ประธาน หากมองพระเมรุมาศฯ จากกึ่งกลางของทาง