การทอผ้าพื้นเมืองชาวเขาถือเป็นงานศิลปะที่เกิดจากวัฒนธรรมเก่าแก่ทางภาคเหนือหลายเผ่าพันธุ์ อาทิ ม้ง กะเหรี่ยง มูเซอ อาข่า และเย้า ที่ถักร้อยความเป็นไทยและต่างถิ่นไว้ด้วยกันอย่างลงตัว มีการพัฒนารูปแบบลวดลายให้มีความหลากหลายทางมิติความงามแฝงไปด้วยความคิด ความเชื่อที่สืบทอดกันมายาวนาน กระทั่งถูกนำมาผสมผสานกับแฟชั่นสากล เป็นการยกระดับผ้าชาวเขาให้เป็นที่รู้จักมีชื่อเสียงไม่เพียงตัดเย็บเป็นเสื้อผ้า แต่ยังถูกประยุกต์เป็นผลิตภัณฑ์ของใช้และเครื่องประดับหลายชนิดได้อีกด้วย
คุณมนตรี สุรินทร์ หรือ คุณใหญ่ และแฟน ร่วมกันดึงเอกลักษณ์ของผ้าชาวเขาผสมผสานเข้ากับผ้าพื้นพร้อมออกแบบเป็นผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลายสไตล์ในชื่อแบรนด์ “ม้งจิ” (HMONGI by rhada) ตอบโจทย์ความต้องการได้ทุกกลุ่ม สร้างความสนใจให้แก่ลูกค้าทุกเพศวัยทั้งในประเทศและต่างประเทศ
คุณใหญ่และแฟนเคยเป็นมนุษย์เงินเดือน ระหว่างทำงานหารายได้เพิ่มด้วยการนำสินค้าที่ชาวเขาผลิตขึ้นอย่างรองเท้าและกระเป๋ามาขายทางออนไลน์แล้วได้รับความสนใจ เผอิญไปเจอญาติประกอบอาชีพเย็บรองเท้าที่ลำพูน จึงให้ตัดเย็บรองเท้าแนวโมเดิร์น โดยใช้ผ้าชาวเขาเป็นวัสดุจำนวน 50 คู่ เพื่อลงขายในเฟซบุ๊ก ปรากฏว่าใช้เวลาเพียงสัปดาห์เดียวขายหมด
การออกสตาร์ตที่ดีทำให้ทั้งสองเริ่มต้นอาชีพอย่างจริงจัง พร้อมกับมองว่างานที่ผลิตขายดูเรียบเกินไปไม่มีจุดเด่น อีกทั้งเห็นว่าสินค้าจากผ้าชาวเขามีคนชอบใช้เฉพาะกลุ่ม ถ้ายังผลิตอยู่แบบเดิมตลาดลูกค้าคงแคบและจำกัด จึงต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบรองเท้าเพิ่มความทันสมัยใส่เข้าไป เพิ่มความหลากหลายทั้งชนิดและแบบให้มากด้วยการใช้ผ้าชาวเขาผสมกับผ้าทั่วไปที่มีสีเรียบ เมื่อตัดเย็บต้นแบบออกมาพบว่าสวยมาก ดูแปลก เป็นรองเท้าผ้าที่ไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือน
จุดเด่นของผ้าพื้นเมืองชาวเขาอยู่ตรงอัตลักษณ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาและวิถีชีวิตแบบโบราณที่มีความแตกต่างกันไปของแต่ละชนเผ่า มีลวดลายถักทอเฉพาะของเผ่าพันธุ์ที่แฝงไปด้วยเอกลักษณ์ แล้วยิ่งเมื่อนำไปตัดเย็บอย่างประณีตเป็นชิ้นงานแล้ว ยิ่งมีความสวยงามโดดเด่นขึ้นไปอีก อีกทั้งคุณภาพเนื้อผ้าหนา แข็งแรง ทนทาน สามารถนำไปแปรรูปได้ทุกอย่าง
แบรนด์ “ม้งจิ” (HMONGI by rhada) ผลิตโดยร้านรดา ตั้งอยู่เลขที่ 56 หมู่ที่ 13 ตำบลหนองตอง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ มีสินค้าหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นงานรองเท้า เสื้อผ้า กระเป๋า เครื่องประดับ แต่งานรองเท้าดูจะมีความโดดเด่นมากกว่าเพราะมีทั้งหมดกว่า 70 แบบสำหรับทุกเพศวัย โดยแต่ละแบบมีวิวัฒนาการรูปลักษณ์เพื่อให้มีความทันสมัยสอดคล้องกับความต้องการของตลาดในทุกช่วงเวลา โดยอาศัยข้อมูลจากนิตยสารทั้งในและต่างประเทศ
คุณใหญ่ บอกว่า รุ่นและแบบที่ครองใจลูกค้าอยู่ตลอดเวลาประมาณ 20 แบบ อาทิ รองเท้าสไตล์ลำลองที่สวมใส่ได้ทุกอิริยาบถ ทุกสถานที่ หรือรองเท้าสนีกเกอร์ (SNEAKER) ที่เป็นแนวกีฬา แล้วยังสามารถสวมใส่ไปเที่ยวผจญภัยตามธรรมชาติได้ด้วย มีทั้งแบบผูกเชือกหรือสวมได้เลย นอกจากนั้น ยังผลิตรองเท้าแนวสลิบออน (SLIP-ON) รองเท้าทุกคู่นอกจากออกแบบรูปลักษณ์ให้สวยงามโดดเด่นแล้วยังวางทรงรองเท้าให้สวมใส่ได้อย่างสบาย กระชับพอดี
สำหรับขั้นตอนการทำรองเท้าจะเริ่มด้วยการคิดแบบก่อน แล้วจึงไปคัดเลือกผ้าและวัตถุดิบที่เหมาะสม แล้วจึงไปสู่การสร้างแบบแพตเทิร์น แล้วลองเย็บต้นแบบเป็นตัวอย่างเพื่อแก้ไขหรือเพิ่มเติมให้สมบูรณ์ เมื่อทุกอย่างเสร็จเรียบร้อยจึงลงมือผลิตสินค้าจริงขึ้นมา
สินค้าแบรนด์ “ม้งจิ” ถือว่าเป็นงานแฮนด์เมดกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ เครื่องจักรที่นำมาใช้มีน้อยมาก มีเพียงแค่จักรเย็บผ้ากับเครื่องตัดฉลุเท่านั้น นอกนั้นเป็นการผลิตโดยฝีมือคนทั้งสิ้น งานทุกชนิดใช้วัสดุที่มีคุณภาพ อย่างงานรองเท้าเน้นใช้วัสดุจากธรรมชาติที่เป็นผ้าล้วน พื้นรองเท้าใช้ยางพาราจากธรรมชาติ ส่วนขอบด้านข้างใช้เชือกปอจากฝีมือถักของชาวเขา จึงทำให้สินค้าทุกชิ้นมีความแข็งแรง ทนทานอยู่ได้นาน โดยราคาขายจะกำหนดตามความยาก/ง่ายของการผลิต รวมถึงรูปทรง ตลอดจนวัสดุที่นำมาใช้
ในส่วนเสื้อผ้าแม้จะได้ชื่อว่าเป็นของชาวเขาที่พบเห็นตามแหล่งท่องเที่ยว แต่ “ม้งจิ” จะผลิตแบบให้ต่างจากตลาดทั่วไป แล้วยังคงเน้นโชว์ความสวยงามของลายผ้าชาวเขา ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ธรรมชาติที่เป็นกระบวนการผลิตตามวิถีดั้งเดิมผสมผสานกับแบบสมัยใหม่ มีทั้งกระโปรง เสื้อ เสื้อคลุม ชุดเดรส
อย่างงานเสื้อคลุม ตัวเสื้อเป็นผ้าฝ้ายสร้างลายด้วยการพิมพ์และเดินเส้นไหมพรม ชายเสื้อและปลายแขนตัดเย็บจากผ้ากระโปรงชาวเขา หรืองานชุดเดรสที่ออกแบบคอกะเหรี่ยง ตัวเสื้อเป็นผ้าฝ้ายย้อมครามตามแบบฉบับชาวเขา ปักลวดลายด้วยมือ บางแบบตกแต่งเสริมด้วยกระพวนและพู่ไหมพรม แล้วยังมีงานเสื้อกะเหรี่ยงตัวสั้นที่ได้รับความนิยม เป็นการนำผ้าโบราณที่มาจากเส้นใยกัญชงทอผสมเส้นฝ้าย โดยงานเสื้อผ้าทุกชิ้นออกแบบให้มีความทันสมัยสากล ชนิดไม่แพ้เสื้อผ้าแบรนด์ต่างประเทศชื่อดัง
นอกจากนั้น ยังมีกระเป๋าสะพายที่นำเส้นใยกัญชงพืชธรรมชาติมาผสมกับผ้าปักโบราณ หรือใช้เศษผ้าอีก้อนำมาทำเป็นสร้อยคอ หรือจี้เป็นแผ่นผ้าปักมือ แต่งด้วยกระพรวนและพู่ ต่างหู ดูสวยงามเก๋ไก๋ หรือแม้กระทั่งกระเป๋าใบเล็กและพวงกุญแจ
คุณใหญ่ บอกว่า ตลอดเวลากว่า 9 ปีที่ทำอาชีพนี้พบว่า ลูกค้าให้ความสนใจสั่งซื้อสินค้าเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการขายผ่านทางออนไลน์ ใช้ชื่อเพจว่า Tribaldesignbyrhadashop แสดงให้เห็นว่าแนวคิดที่นำมาใช้ผลิตสินค้าเป็นไปตามคาด อีกทั้งลูกค้ายังให้ความสำคัญและชื่นชอบสินค้าแนวอนุรักษ์พื้นเมืองกันมากขึ้น
ส่วนตลาดต่างประเทศมีลูกค้าจากเยอรมนี ออสเตรเลีย ไอซ์แลนด์ โดยลูกค้าเหล่านี้จะสั่งผลิตแบบ made by order ที่ใช้เอง หรืออีกแบบเป็นการสั่งผลิตแล้วลูกค้าต่างประเทศนำไปติดแบรนด์ขายเอง
“การนำผ้าพื้นเมืองชาวเขามาผสมกับรูปแบบแฟชั่นสากลนับเป็นแนวคิดต่างที่ยังคงรักษาเอกลักษณ์ ความสวยงามและความโดดเด่นจากงานฝีมือของชาวเขาหลายชนเผ่าให้ยังอยู่คงเดิม งานเหล่านี้เป็นที่นิยมและชื่นชอบของคนกลุ่มหนึ่งรวมถึงชาวต่างชาติ ขณะที่ยังมีคนอีกเป็นจำนวนมากยังไม่เคยสัมผัสโดยไม่ทราบเหตุผล ดังนั้น อยากให้ลองเปิดใจใช้สินค้าเหล่านี้ดูบ้าง แล้วคุณอาจจะเกิดความหลงรัก หลงใหลในเสน่ห์งานพื้นเมืองชาวเขาเหล่านี้ก็ได้ในอนาคต”
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม หรือดูภาพสินค้าแบรนด์ “ม้งจิ” (HMONGI by rhada) ได้จากเพจ Tribaldesignbyrhadashop หรือโทรศัพท์ 095-916-7048
…………………….
เผยแพร่ในระบบออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันอังคารที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564
ต้นขนุนเป็นพืชที่ออกผลบริเวณโคนต้นและโคนกิ่ง “การตอกลิ่มไม้ฝาง” เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้บังคับให้ต้นขนุนออกผลตามตำแหน่งที่ต้องการ เริ่มจากเลือกต้นขนุนอายุ 3-5 ปี ที่พร้อมให้ผลผลิต จากนั้นเหลาแก่นฝางให้มีขนาดและรูปร่างเช่นเดียวกับไม้จิ้มฟัน ตอกทำมุมฉากกับเปลือกต้นขนุน เมื่อถึงเนื้อไม้ตอกต่อไปไม่ได้แล้ว ให้หักก้านส่วนที่เหลือทิ้ง ทารอยแผลด้วยปูนแดง ป้องกันเชื้อโรคไม่ให้เข้าไปตามรอยแผล วิธีตอกลิ่มไม้ฝางสามารถบังคับให้ขนุนออกดอกติดผลบริเวณดังกล่าวได้ แต่ไม่สามารถบังคับให้ออกผลได้ในเวลาจำกัด ต้องคอยจนถึงฤดูที่ให้ผลคือ ครบรอบของการติดผลเท่านั้น บางครั้งต้องใช้เวลาหลายเดือนก็มี คุณลุงไสว ศรียา ปราชญ์ชาวบ้านในพื้นที่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ซึ่งเป็นผู้เผยแพร่องค์ความรู้ดังกล่าว ได้บอกกับผู้คนที่สนใจว่า วิธีตอกลิ่มไม้ฝางบังคับให้ขนุนออกผลนั้นเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ก่อนหน้านี้ คุณลุงไสวเคยทดลองนำไม้ไผ่เสียบลูกชิ้น และไม้ชนิดอื่นๆ มาทดลองตอกต้นขนุน แต่ก็ไม่ได้ผลเหมือนกับการใช้แก่นฝาง สาเหตุที่แก่นไม้ฝางช่วยให้ขนุนติดลูกได้นั้น เกิดจากในไม้แก่นไม้ฝางมีสารชนิดห
ชะอม เป็นไม้ยืนต้นตระกูลถั่ว ที่มีอายุยืนนาน เป็นไม้เถาเลื้อย มีฝักเหมือนกระถิน เมล็ดนำมาปลูกได้ กิ่งอ่อน ยอดอ่อน ใบอ่อน มีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว และมีวิตามินเอสูง ยอดชะอมจัดเป็นอาหารประเภทผักที่มีคุณค่าอาหารสูงยิ่ง ทั้งวิตามินเอ โปรตีน และเยื่อใยที่ร่างกายต้องการ ตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลมหรือไม่มีหนาม ใบเป็นใบประกอบขนาดเล็ก มีก้านใบแยกเป็นใบอยู่ 2 ทาง ลักษณะคล้ายใบกระถิน หรือใบส้มป่อย ต้นชะอมหากถูกเด็ดยอดจะแตกกิ่งข้างต้นหนาแน่น คุณดอกไม้ อินอ้น หรือ ป้าดอกไม้ วัย 78 ปี ที่ถือเป็นเกษตรกรที่เริ่มปลูกชะอมไร้หนามรายแรกๆ ของ อ.ตะพานหิน และเป็นประธานกลุ่มผู้ปลูกชะอมไร้หนามบ้านคลองข่อย บ้านเลขที่ 31/6 หมู่ 6 บ้านคลองข่อย ซอย 13 ต.ไผ่หลวง อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร แหล่งปลูกชะอมพื้นที่ใหญ่แห่งหนึ่งของจังหวัดพิจิตร อยู่ที่อำเภอตะพานหิน ที่ขึ้นชื่อในเรื่องของการปลูกชะอมพันธุ์ไร้หนาม ดังคำขวัญของ อ.ตะพานหิน “ถิ่นชะอมไร้หนาม งามหลวงพ่อโต งานประเพณีกำฟ้า ทอผ้าป่าแดง” “ชะอม” หลายคนจะต้องนึกถึงเมนูอาหารที่แสนอร่อยจากผักพื้นบ้านชนิดนี้ที่มีกลิ่นและรสชาติเฉพาะตัว อาทิ ชะอมชุบไข่ทอดกับน้ำพริกกะปิ แกงแคไก่อา
หากใครมีโอกาสเดินทางไปภาคใต้ อาจเคยรับประทานถั่วหรั่งต้มใส่เกลือ หนึ่งในอาหารว่างแสนอร่อย เมล็ดถั่วหรั่งใช้ต้มรับประทานเช่นเดียวกับถั่วลิสง เมล็ดอ่อนนิยมผัดแทนเมล็ดถั่วลันเตา ใช้ประกอบอาหารประเภทแกง หรือต้มซุปก็ดี จุดเด่นไม่พบเชื้ออัลฟาท็อกซิน แม้จะเก็บไว้เป็นเวลานานหลายสัปดาห์ เมล็ดถั่วหรั่งมีคุณค่าทางโภชนาการสูง โดยมีคาร์โบไฮเดรต 55-72% น้ำมัน 6-7% โปรตีน 18-20% นอกจากนี้ ยังมีสารเบต้าแคโรทีน ไทอะมีน ไรโบเฟลวิน ไนอะซิน วิตามินซี และมีสารเมทไธโอนีน ซึ่งเป็นสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายในปริมาณสูงกว่าถั่วชนิดอื่น ถั่วหรั่งมีใบรูปร่างใบหอก ก้านใบสีเขียวอมม่วง ลำต้นสีม่วงแดง ดอกสีเหลือง ผิวฝักมีสีขาวอมน้ำตาล เยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง ดอกบานเมื่อมีอายุ 38 วัน มีเปอร์เซ็นต์กะเทาะเปลือกสูงถึง 73 เปอร์เซ็นต์ ฝักและเมล็ดเจริญเติบโตในดิน หลังจากผสมเกสรแล้วจะแทงเข็มส่งเมล็ดลงดิน พัฒนามาจนเป็นเมล็ดที่สมบูรณ์ คล้ายกับถั่วลิสง โดย 1 ฝัก มีเพียงเมล็ดเดียว ถั่วหรั่งมีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกา ในต่างประเทศเรียกว่า ถั่วคองโก ถั่วมาดากัสการ์ และถั่วแบมบารา แต่ไม่มีบันทึกไว้ว่ามีการนำมาปลูกในประเทศไทยตั้งแต่เม
หญ้าหวาน มีกำเนิดแถบอเมริกาใต้ ใบของต้นหญ้าหวานมีรสหวาน เริ่มเข้าสู่ประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2550 และปลูกกันมากในภาคเหนือ โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย หญ้าหวานจึงจัดอยู่ในพืชสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง ความพิเศษของหญ้าหวานคือ ส่วนของใบให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 10-15 เท่า แต่ความหวานนี้ไม่ก่อให้เกิดพลังงานแต่อย่างไร ด้วยความพิเศษของหญ้าหวานนี้ หญ้าหวานจึงเป็นพืชที่ได้รับความสนใจทั้งทางด้านอุตสาหกรรม การแพทย์ ยาสมุนไพร เครื่องดื่ม นำไปสู่การปลูกเป็นพืชสร้างรายได้หลักและเสริมของเกษตรกรหลายจังหวัด คุณณัฐกานต์ อุตะมะติง หรือ พี่ยุ้ย อยู่ที่หมู่ 7 ตำบลแม่สาบ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ สาวบัญชีสานต่องานเกษตรของครอบครัวปลูกและแปรรูปหญ้าหวานอินทรีย์ ตอบรับกระแสคนรักสุขภาพกำลังมาแรง ใช้เวลาว่างจากงานประจำช่วงวันเสาร์-อาทิตย์ในการดูแล ฟันรายได้ 40,000 บาทต่อเดือน พี่ยุ้ย เล่าให้ฟังว่า ปัจจุบันตนเองทำงานประจำเป็นพนักงานการเงินและบัญชี ที่โรงพยาบาลสะเมิง การปลูกและแปรรูปหญ้าหวานถือเป็นอาชีพเสริมที่เข้ามาสานต่อจากที่พ่อแม่ทำไว้ โดยก่อนหน้านี้พ่อกับแม่เริ่มปลูกหญ้าหวานมาเป็นระยะเวลากว่า 10
