ในยุคที่เกษตรกรไทยต้องเผชิญกับความไม่แน่นอนของตลาดและรายได้จากพืชผลเกษตร การแสวงหาพืชทางเลือกที่สามารถปลูกง่าย ดูแลง่าย และมีศักยภาพในการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าจึงกลายเป็นแนวทางที่น่าสนใจ “หม่อน” หรือ “มัลเบอร์รี่” คือหนึ่งในพืชเศรษฐกิจทางเลือกที่ตอบโจทย์ ด้วยคุณค่าทางโภชนาการสูง มีสารต้านอนุมูลอิสระ และสามารถนำไปต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์แปรรูปได้หลากหลาย ตั้งแต่น้ำผลไม้ แยม ไปจนถึงผลิตภัณฑ์สุขภาพและความงาม สร้างโอกาสใหม่ให้กับเกษตรกรในการพัฒนาธุรกิจจากต้นน้ำถึงปลายน้ำ
หนึ่งในตัวอย่างความสำเร็จที่น่าสนใจ อย่างเช่น คุณเม-เมจิรา ชูประเสริฐ เจ้าของสวนชนาภัทร จังหวัดปราจีนบุรี ที่เริ่มต้นจากการปลูกหม่อนในพื้นที่เล็กๆ ด้วยแนวคิดเกษตรอินทรีย์ เน้นคุณภาพมากกว่าปริมาณ ก่อนจะพัฒนาไปสู่การแปรรูปมัลเบอร์รี่เป็นผลิตภัณฑ์หลากหลาย ทั้งน้ำมัลเบอร์รี่เข้มข้น แยมโฮมเมด และผลอบแห้ง โดยเน้นความเป็นธรรมชาติและสุขภาพของผู้บริโภคเป็นสำคัญ
คุณเม เล่าว่า การทำสวนเป็นอาชีพที่ทำมานานตั้งแต่คุณพ่อคุณแม่ แต่ในสมัยนั้นเรื่องเหล่านี้ยังไม่ได้มองว่าต้องการทำเป็นอาชีพเพราะเป็นงานที่หนัก และไม่น่าจะมีความสุขในสายงานนี้ จึงหาอาชีพทางด้านอื่นเพื่อเป็นอาชีพแต่ก็ยังไม่เกิดความสุข จึงตัดสินใจกลับมาบ้านเกิดและลองทำสวนอย่างจริงจังในเวลาต่อมา
“ช่วงแรกเราก็ลองมาทดลองทำดูเกี่ยวกับเกษตร เพราะมองว่าของแบบนี้มันก็เหมือนอยู่ในสายเลือด เพราะช่วงที่เรายังเด็กก็เห็นครอบครัวปลูกเงาะ มังคุด ทุเรียน ซึ่งของพวกนี้ปีหนึ่งผลผลิตมันก็จะได้ครั้งเดียว เลยมองว่ามันน่าจะมีอย่างอื่นที่ทำแล้วให้ผลผลิตได้ตลอดทั้งปีมาปลูก ได้นำหม่อนมาปลูกในเวลาต่อมา”
คุณเมได้รู้จักกับต้นหม่อนและได้นำมาทดลองปลูกอย่างจริงจังจนสำเร็จเกิดเป็นรายได้มาถึงปัจจุบันนี้ โดยเรียนรู้วิธีการขยายพันธุ์ ซึ่งระยะห่างการปลูกหม่อนไม่มีระยะห่างที่ตายตัว สำหรับสวนของคุณเมจะทำไม้ขุดล้อมอยู่ก่อน ดังนั้น เมื่อนำหม่อนมาปลูกก็จะปลูกลงในพื้นที่ว่างให้เต็มบริเวณสวน
“การปลูกก็ควรอยู่ที่ 4×4 เมตร แต่ที่นี่ก็ไม่มีอะไรที่ตายตัว ตรงไหนที่ไม้ขุดล้อมเราขุดขายไปแล้ว ก็จะเอาหม่อนลงไปปลูก มันก็จะมีคละกันไป โดยที่นี่ปลูกหม่อน การใส่ปุ๋ยจะไม่มีใช้ปุ๋ยเคมีเลย จะใส่เฉพาะขี้ไก่อย่างเดียว บำรุงหลังช่วงที่เก็บผลผลิตหมดไป โดยที่นี่สามารถบังคับให้มีผลได้ตลอดทั้งปี”
วิธีการทำให้หม่อนออกผลได้ตลอดทั้งปีนั้น คุณเม เผยเคล็ดลับว่า หลังจากเก็บผลผลิตหมดจะตัดยอดเพื่อเป็นการตัดแต่งต้น จากนั้นลิดใบออกจากต้นให้หมด เพื่อให้ไม้แตกกิ่งและแตกยอดใหม่ เมื่อต้นหม่อนมีกิ่งและยอดใหม่ออกมาก็จะทำให้มีผลตามมา ซึ่งหม่อนที่ให้ผลผลิตได้เต็มที่ อายุอยู่ที่ 6 เดือนขึ้นไป จะทำให้ผลผลิตที่ได้เก็บได้แบบจำนวนมากๆ
“ที่สวนปลูกหม่อนประมาณ 2,000 ต้น บางส่วนก็จะเอาไว้เก็บผลมาแปรรูป และบางส่วนก็จะทำเป็นไม้ขุดล้อม ตรงไหนขุดไปก็นำต้นใหม่ที่เราชำไว้มาปลูก มันก็จะหมุนเวียนอยู่แบบนี้ เรียกว่าหม่อนทำรายได้ให้กับเราได้หลากหลาย ขายต้นก็ได้ ผลนำมาแปรรูปก็สร้างมูลค่า”
การทำตลาดสำหรับจำหน่ายหม่อนในระยะแรกนั้น คุณเม บอกว่า เน้นให้ลูกค้ารู้จักแบบผลสดเป็นหลัก โดยจำหน่ายที่ตลาดคลองถมภายในตัวเมืองปราจีนบุรี ต่อมาได้นำผลผลิตมาเพิ่มมูลค่าด้วยการแปรรูป เพราะถ้าจำหน่ายแต่เพียงผลสดอย่างเดียว ไม่สามารถทำราคาได้ การต่อยอดทำแยมและน้ำหม่อนสกัดจะช่วยให้มีราคาที่สูงขึ้น
“เรามองไปถึงอนาคตว่าการทำสวน ต้องไม่เป็นแหล่งผลิตอย่างเดียว แต่ต้องเป็นแหล่งท่องเที่ยวให้คนได้มาศึกษา ว่าการปลูกหม่อนทำยังไง เพื่อให้เห็นการปลูกและการแปรรูปแบบครบวงจร ซึ่งเดี๋ยวนี้ไม่เน้นขายผลสดเท่าไร จะเน้นเอามาแปรรูปมากกว่า ทำให้สินค้ามีมูลค่าและทำได้หลากหลาย”
ปัจจุบันผลผลิตที่ออกมาทั้งหมด คุณเมจะนำมาทำเป็นน้ำหม่อน แยม และเป็นหม่อนที่ผสมทานรวมกันกับโยเกิร์ต สินค้าแปรรูปชนิดอื่นๆ มีราคาตั้งแต่ 20 บาทขึ้นไปจนถึงหลักร้อยบาท พร้อมทั้งจำหน่ายกิ่งพันธุ์ที่ปักชำเอง หากต้องการข้อมูลเพิ่มเติมสอบถามได้ที่ คุณเม-เมจิรา สงวนชม หมายเลขโทรศัพท์ 097-196-2963
ผักเป็นอาหารที่กินกันทุกบ้าน แต่คนไทยปลูกผักสวนครัวกันน้อยลง หันมาซื้อผักตลาดเป็นส่วนใหญ่ คุณสำรวย แตงขาว ชาวสวนมืออาชีพที่มีประสบการณ์ปลูกผักมานานกว่า 10 ปี ได้แบ่งปันประสบการณ์ว่า ควรปลูกผักชนิดไหนที่ได้เงินไว และตลาดมีความต้องการสูงตลอดทั้งปี ปัจจุบัน คุณสำรวยวัย 57 ปี ปลูกผักบนเนื้อที่ 3 ไร่ อยู่บ้านเลขที่ 30 หมู่ที่ 3 ตำบลทวีวัฒนา อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี. เบอร์โทร. (091) 409-4337 คุณสำรวยเคยปลูกพืชมาหลายชนิด แต่ตัดสินใจปลูกผักเป็นตัวเลือกสุดท้าย เพราะปลูกดูแลง่าย อายุเก็บเกี่ยวสั้น ทำเงินไว อาศัยทักษะบริหารจัดการวิธีปลูกแบบหมุนเวียน ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด ทำให้มีรายได้ ต่อเนื่องตลอดทั้งปี “ อาชีพชาวสวนผมว่ายั่งยืนนะ ทุกวันนี้ ผมปลูกผักขายมีรายได้วันละพัน เดือนหนึ่งก็หลายหมื่นบาท รายได้ดีไม่แพ้อาชีพมนุษย์เงินเดือน ยิ่งช่วงหน้าแล้ง คนใช้ผักเยอะ แต่ผักมีน้อย ” คุณสำรวย กล่าว ผักทำเงิน 6 ชนิดที่ขายดีตลอดทั้งปี คุณสำรวยบอกว่า ผักสวนครัวที่ขายดี ตลาดมีความต้องการตลอดทั้งปี ได้แก่ โหระพา กะเพรา มะระจีน ถั่วฝักยาว แตงกวา มะละกอ สำหรับโหระพา ลงทุนครั้งแ
ทุกวันนี้ การทำเกษตรกลางกรุง ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป กระทั่งพื้นที่ดาดฟ้าที่ว่างเปล่าก็สามารถใช้เป็นพื้นที่เพาะปลูกพืชสวนครัวได้ หากใครมีพื้นที่น้อยก็สามารถปลูกพืชผัก ปลูกดอกไม้ได้ในรูปแบบ keyhole garden หรือที่เรียกกันติดปากว่า “แปลงผักรูกุญแจ” นั่นเอง วิธีนี้ นอกจากได้ปลูกผักสดไร้สารพิษแล้ว เศษอาหารที่เหลือทิ้งในบ้าน ยังนำมาต่อยอดเป็นปุ๋ยหมักบำรุงพืชผัก ให้เรากินได้อีกด้วย ชุมชนนิเวศสันติวนา หากใครสนใจเรื่องการปลูกพืชผัก ในรูปแบบ keyhole garden หรือ “แปลงผักรูกุญแจ” แวะไปเรียนรู้ได้ที่ ชุมชนนิเวศสันติวนา ของ มูลนิธิอุร์สุลินเพื่อการศึกษา ตั้งอยู่แถวถนนสรงประภา ดอนเมือง กรุงเทพฯ ปัจจุบัน มูลนิธิศูนย์สื่อเพื่อการพัฒนา ทำหน้าที่เป็นผู้จัดการและพัฒนาพื้นที่ชุมชนนิเวศสันติวนา ให้เป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องการเกษตร พลังงาน สิ่งแวดล้อม และจัดหลักสูตรอบรมเชิงปฏิบัติการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ผลิตไฟฟ้าใช้เองในบ้านเรือนและการเกษตร อบรมหลักสูตรการทำสบู่ แชมพู และน้ำมันหอมระเหย Essential Oil จากวัตถุดิบธรรมชาติ ฯลฯ แปลงผักรูกุญแจ keyhole garden หรือ “แปลงผักรูกุญแจ” มีจุดเริ่มต้นในทวีปแอฟริกา โดยมีเป้า
ขึ้นชื่อว่าต้นไม้ ให้ทั้งความร่มรื่นและร่มเงา ทุกๆ บ้านต้องมีต้นไม้ปลูกกันแน่ๆ แต่สำหรับมือใหม่ที่กำลังมองหาต้นไม้มาปลูกในบ้าน ต้องศึกษาข้อมูลจำเพาะ ลักษณะลำต้น ระบบรากก่อนว่าต้นไม้ชนิดนั้นๆ เหมาะจะปลูกในบริเวณบ้านหรือไม่ เนื่องจากต้นไม้บางต้น มีรากที่แข็งแรง โดยเฉพาะบ้านที่มีพื้นที่รอบบ้านน้อยๆ 2-4 เมตร ที่มักจะมีปัญหารากไม้ที่ปลูกใกล้บ้านชอนไชทำให้บ้านร้าวเสียหาย วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านจะมาแนะนำต้นไม้ที่ให้ร่มเงา รากไม่ชอนไช แต่ก่อนอื่นควรเลือกต้นไม้ที่มีขนาดเหมาะสมกับตัวบ้าน ไม่เล็กและไม่ใหญ่จนเกินไป เป็นคุณสมบัติที่ดี และน่าเลือกมาปลูกนั่นเอง 🌿ต้นล่ำซำ ต้นล่ำซำ เป็นต้นไม้มงคลอีกชนิดหนึ่งที่หลายบ้านนิยมปลูก ทางฮวงจุ้ยถือว่าการปลูกต้นล่ำซำจะช่วยนำพาความเจริญรุ่งเรืองและความสำเร็จในหน้าที่การงานหรือธุรกิจต่างๆ มาให้แก่ผู้ปลูกและคนในบ้านด้วย ยังเป็นต้นไม้จัดสวนฟอร์มสวยที่นิยมปลูกในบริเวณบ้านเพื่อให้ร่มเงา อีกทั้งยังเป็นไม้ยืนต้นที่ใบไม่ค่อยร่วง ไม่ต้องคอยทำความสะอาดพื้นบ่อยๆ และลักษณะเป็นไม้เนื้อแข็ง ยืนต้นขนาดไม่ใหญ่มาก สูงได้ถึง 25 เมตรเลยทีเดียว ควรปลูกห่างจากบ้านประมาณ 5-6 เมตร ป้อง
เป็ด เป็นสัตว์ปีกที่ผู้คนให้ความสนใจนำมาเลี้ยงไม่แพ้ “ไก่” แถมให้ผลผลิตไข่จำนวนมาก และราคาขายดีอีกด้วย ไข่เป็ดมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทั้งสีของไข่แดงจะมีออกส้ม มีรสชาติดี หอม มัน เป็นแหล่งรวมโปรตีนชั้นดีที่หาบริโภคได้ง่ายที่สุด และเป็ดไข่ไม่จำเป็นต้องดูแลเยอะหากเทียบกับไก่ไข่ เหมาะสำหรับการทำเป็นอาชีพเสริมที่ผู้ดูแลมีเวลาจำกัด ใครที่กำลังมองหา “เป็ดไข่” มาเลี้ยงแต่ไม่รู้ว่าจะเลือกสายพันธุ์ไหนมาเลี้ยงดี🤔 เลี้ยงยากไหม แล้วต่างกันยังไง เลี้ยงเพื่อเก็บไข่มาจำหน่าย เลี้ยงเพื่อบริโภคเนื้อ หรือเลี้ยงเพื่อความสวยงาม วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านจะมาแนะนำ 5 สายพันธุ์ เป็ดไข่น่าเลี้ยง ก่อนจะลงทุน ไปดูกันเลย 🐤เป็ดกากีแคมเบลล์ เป็ดพันธุ์นี้พัฒนาพันธุ์โดย Adele Campbell ในประเทศอังกฤษตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 18 จนได้เป็นเป็ดพันธุ์ที่ให้ไข่ดกที่สุดในโลกพันธุ์หนึ่ง โดยให้ไข่ประมาณ 300 ฟองต่อปี เป็นเป็ดที่ให้ผลผลิตไข่ดี ไข่ดก ไข่ใหญ่ และเป็นพันธุ์ที่ทนต่อโรค เป็ดกากีแคมเบลล์ มีขนสีน้ำตาล แต่ขนที่หลังและปีกมีสีสลับอ่อนกว่า ปากสีดำ ค่อนข้างไปทางเขียว จะงอยปากต่ำ ตาสีน้ำตาลเข้ม คอส่วนบนสีน้ำตาล แต่ส่วนล่างเป็นสีกากี ขา
