ตะไคร้

ตะไคร้ เป็นพืชล้มลุกที่เรียกได้ว่าไม่มีใครที่ไม่รู้จัก เพราะมีการนำมาเป็นเครื่องเทศ หรือส่วนผสมที่อยู่ในอาหารไทยหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นการทำต้มยำ การยำ หรือแกงเผ็ดต่างๆ ล้วนแล้วมีส่วนประกอบของตะไคร้เข้ามาช่วยทำให้อาหารมีรสสัมผัสและกลิ่นหอมมากขึ้น ซึ่งตะไคร้ถือว่าเป็นพืชที่ปลูกได้ง่ายและถือว่าเป็นพืชสมุนไพรประจำบ้านเลยก็ว่าได้ ด้วยความที่เป็นพืชที่ปลูกง่าย จึงทำให้ในบางฤดูกาลราคาจำหน่ายอาจไม่ได้สูงมากเหมือนพืชผักชนิดอื่นๆ จึงทำให้เกษตรกรมีการปรับตัวในเรื่องของการทำตลาดด้านอื่นที่มีรายได้มากกว่าเดิม แทนที่จะปลูกเพื่อจำหน่ายต้นเพียงอย่างเดียว คุณเสาวคนธ์ ภูมิผล เกษตรกรผู้ปลูกตะไคร้อยู่จังหวัดพิษณุโลก ได้มีการปรับเปลี่ยนจากการปลูกตะไคร้มาตัดเป็นใบส่งจำหน่ายแทนต้น เพราะตะไคร้ที่ตัดใบเมื่อนำมาตากแดดแล้วสามารถมาจำหน่ายเกิดรายได้ตลอดทั้งปี และด้วยความที่มีช่องทางการทำตลาดนี้เองจึงทำให้เธอแนะนำการปลูกกับญาติพี่น้อง จนทำให้มีกำลังผลิตที่ส่งตะไคร้ตัดใบเข้าโรงงานได้อย่างต่อเนื่องเป็นไปตามที่ลูกค้าต้องการ คุณเสาวคนธ์ เล่าให้ฟังว่า ปัจจุบันทำงานประจำอยู่ที่กรมชลประทาน โดยในช่วงว่างจากวันหยุดก็จะทำอาชี

อาหารไทยมากมายหลายชนิด ส่วนประกอบของเครื่องปรุงอาหาร ที่จัดอยู่ในชุดเครื่องแกง เป็นสมุนไพรที่มีคุณค่า และคุณประโยชน์มากมาย เป็นเอกลักษณ์ของอาหารที่ชาวต่างชาติได้ยินกิตติศัพท์ และเฝ้าโหยหาที่จะเข้ามาลองลิ้มชิมรส ชาวต่างประเทศชอบอาหารไทย มาเที่ยวไทย ก็ด้วยเหตุผลชอบรสชาติอาหารไทย จากเครื่องปรุงรสอาหารนั่นเอง มีนักปรุงอาหารที่นำเอาสมุนไพรมาเป็นตัวชูโรงมากมาย ยิ่งคนในยุคสมัยปัจจุบัน ที่สรรหาอาหารการกิน เพื่อสุขภาพอนามัยสำหรับตนเอง อาหารการกินในทุกวันนี้ ไม่ใช่เป็นเพียงแค่ “ภักษาหาร” ที่กินเพื่อความอยู่รอด มีแรงทำมาหากินเท่านั้น แต่เป็นอาหารเพื่อบำรุงร่างกาย ขจัดความผิดปกติของร่างกาย รักษาโรคภัยไข้เจ็บ เรียกว่า อาหารเป็นยานั่นเอง เครื่องแกง เครื่องปรุงอาหารของบ้านเราอย่างหนึ่ง ที่หาง่าย ราคาถูก ปลูกได้ง่าย ขยายได้เร็ว คือ “ตะไคร้กอ” แกงหลายชนิด อีกต้มยำหลากหลาย ขาดตะไคร้กอไป จะดูไม่ครบองค์ประกอบ ตะไคร้กอ เป็นพืชที่พ่อครัวหัวป่าก์ ตัดเอาส่วนที่เรียกว่า ต้น มาปรุงน้ำพริกแกง ใช้สดๆ ควบคู่กับเครื่องแกงอื่น มะกรูด ข่าเหลือง กระชาย ขมิ้น พริก หอม กระเทียม หม้อแกงที่เดือดพล่าน ส่งกลิ่นไอเครื่องปรุง

ตะไคร้ พืชที่ได้ชื่อว่าเป็นสมุนไพรที่ใช้ทำอาหารได้หลากหลายชนิด เป็นพืชสวนครัวประจำบ้านที่ผู้คนรู้จักคุณสมบัติที่จะนำมาประกอบอาหาร ตะไคร้ สามารถนำมาทำอาหารได้ตั้งแต่ต้นไปจนถึงใบ ลำต้น ใช้ผสมรวมเป็นสูตรน้ำพริกแกง ทั้งแกงเผ็ด แกงเขียวหวาน ลำต้นใช้สำหรับใส่ต้มยำ และสามารถที่จะซอยผสมในอาหารได้อร่อยหลายๆ เมนู เช่น ไก่ 3 อย่าง ยำตะไคร้ ยำปลาทู ยำปลา กระป๋อง เป็นต้น ตะไคร้ พืชสารพัดประโยชน์ ตะไคร้ เป็นพืชสวนครัวใช้ประกอบอาหารได้ทั้งต้น ไม่ว่าจะเป็นลำต้นไปจนถึงใบ ตะไคร้ได้ชื่อว่าเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย เป็นพืชสวนครัวประจำบ้านที่ผู้คนรู้จักนำมาทำอาหารได้ตั้งแต่ต้นไปจนถึงใบ ลำต้น ใบตะไคร้ช่วยให้เป็ด ไก่ ที่เป็นโรคระบาดชนิดหนึ่งที่เกิดในฤดูหนาว ที่เรียกว่า หวัด เป็ด ไก่ เหล่านั้นจะมีอาการอัมพาต ขาสั่น ยืนไม่อยู่ บางแห่งเรียกไข้ขา ชาวบ้านที่เลี้ยงเป็ดและไก่ที่เป็นโรคชนิดนี้เขาจะใช้ใบตะไคร้พันที่ขา และก็ช่วยให้หายโรคได้อย่างน่าประหลาด (ภูมิปัญญาชาวบ้าน สมัยผู้เขียนเด็กๆ เคยเห็นพ่อจะเอาใบตะไคร้นี่แหล่ะ! มาพันขา ไก่ เป็ด ที่ขาหักเดินไม่ได้หรือเดินกะเผลกๆ ไม่กี่วันเห็นมันเดินและวิ่งเล่นเป็นปกติ

วันนี้ขับรถผ่านถนนสายบ้านคำเม็ก ตำบลไผ่ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ไปบ้านนา ตำบลม่วงนา อำเภอดอนจาน กิโลเมตรที่ 3 พบเกษตรกร 4 คน นั่งเก็บผลผลิตทางการเกษตร คือต้นตะไคร้ที่ปลูกริมถนนหน้าไร่นาสวนผสม ความยาวประมาณ 100 เมตร ความกว้าง 5-6 กอตะไคร้ มองดูสวยงามเป็นทิวแถวสีเขียว หน้าสวน มากกว่า 1,000 กอ คุณจิมรัว ผลพูน อายุ 60 ปี บ้านเลขที่ 248 หมู่ที่ 4 บ้านคำเม็ก ตำบลผ่า โทร. 061-092-7161 ให้การต้อนรับด้วยไมตรีจิต พร้อมเล่าให้ฟังว่า การปลูกตะไคร้ เป็นงานทำเพื่อความสวยงามหน้าสวนแต่ก่อให้เกิดรายได้ ปลูกต้นเดียว ระยะห่างประมาณ 50 เซนติเมตร 5-6 แถว เจริญเติบโตแตกกอดีมาก ตนเองตัดใบยิ่งแตกกอมากขึ้น ตอนแรกแยกต้นขายได้วันละ 500-600 บาท พอตลาดรับรู้ มาขอซื้อจำนวนมาก กิโลกรัมละ 10 บาท เชื่อไหมว่า ตะไคร้ 1 กอ สร้างเงินมากถึง 100 บาท คือได้ผลผลิตถึง 10 กิโลกรัม รายได้มากกว่า 100,000 บาท ไม่ใช่เรื่องล้อเล่นกับการปลูกตะไคร้ หากราคาไม่ถูกใจทำการตัดใบใส่ปุ๋ยให้แตกกอเพิ่มขึ้น คุณจิมรัว  กล่าวว่า ตะไคร้เป็นพืชตระกูลหญ้า ปลูกง่าย โตไว ไม้คาบปี อยู่ได้นาน เตรียมดินให้ร่วนซุย ปลูกถี่ป้องกันวัชพืช ใบตะไคร้คลุมวัชพืชได้ ปุ

2 สาว มทร.ธัญบุรี รับกระแสสุขภาพ พัฒนาการชงชารูปแบบเดิม ดึงคุณค่าพืชสวนครัวจากตะไคร้ สู่ชาดอกไม้บาน ช่วยขับลม แก้ท้องอืด ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ชูรสชาติความเป็นไทย คำจำกัดความ “ชาดอกไม้บาน” คือ การนำใบชามามัดรวมกันเป็นก้อนกลม ซึ่งจะมัดรวมกับดอกไม้ที่มีสรรพคุณต่อร่างกาย แล้วนำไปอบหรือตากแห้ง เมื่อนำไปชงพร้อมกับน้ำร้อน จะบานออก มีลักษณะคล้ายดอกไม้ มีต้นกำเนิดจากแถบมณฑลฝูเจี้ยนของจีน โดยชาวจีนเรียกชานี้ว่า “กงอี้ฮวาฉา” การนำชามามัดรวมกับดอกไม้นอกจากจะได้กลิ่นหอมแล้วยังให้ความสวยงามอีกด้วย จึงได้พัฒนาชาดอกไม้บาน (Blooming Tea) จากใบชามาเป็นตะไคร้ ซึ่งเป็นพืชสวนครัวที่ทุกคนรู้จักกันดี ผลงานของ นางสาวเสาวลักษณ์ ผ่านสุวรรณ และ นางสาวกนกกานต์ บุญประสพ นักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล (มทร.) ธัญบุรี คณะเทคโนโลยีการเกษตร สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาหาร และมี ผศ.ดร. นันท์ชนก นันทะไชย เป็นอาจารย์ที่ปรึกษา เหตุที่นำตะไคร้มาทำเป็นชา เนื่องจากมีสรรพคุณในการรักษาบำบัดโรคและอาการป่วยต่างๆ ในคน และจัดเป็นพืชสมุนไพร เมื่อนำไปกลั่นด้วยไอน้ำจะได้น้ำมันหอมระเหย ซึ่งฤทธิ์ทางยาของสารสกัดจากตะไคร้สามารถออกฤทธิ์

“กระดาษจากตะไคร้” นายกิตติชัย พุ่มไม้ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 สาขาวิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่าว่า ชุมชนมีการปลูกตะไคร้จำนวนมาก ซึ่งราคาของตะไคร้ถูก จึงมีแนวคิดเพิ่มมูลค่าให้กับตะไคร้ ในกลุ่มจึงศึกษาและปรึกษาอาจารย์ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากตะไคร้ โดยการนำตะไคร้ทั้งส่วนของลำต้นและใบ มาทำเป็นกระดาษ โดยกระบวนการในการทำไม่ยุ่งยาก ชาวบ้านในชุมชนสามารถทำได้ ลักษณะของกระดาษตะไคร้มีกลิ่นเฉพาะตัว สามารถนำมาต่อยอดพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์ เช่น โคมไฟ เป็นในรูปแบบใหม่ที่ทันสมัยและสามารถนำไปใช้งานได้จริง สร้างคุณค่าและเพิ่มมูลค่าในวัตถุดิบในชุมชน เป็นผลิตภัณฑ์อัตลักษณ์ของชุมชน เป็นอีกหนึ่งรูปแบบการเรียนการสอน โดยการบูรณาการเรียนการสอนโดยใช้ชุมชนเป็นห้องเรียน ผ่านกระบวนการคิดในเชิงนวัตกรรม การสร้างนวัตกรรมเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของชุมชน โดยกระบวนการมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนนวัตกรรมเพื่อชุมชนการประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง  

คนโบราณสมัยก่อน ท่านมักจะนำสมุนไพรประเภทต่างๆ มาใช้ประโยชน์ในรูปแบบสดๆ โดยตรง เพื่อจะได้ใช้ประโยชน์ในการรักษาโรคต่างๆ จากสมุนไพรให้ได้มากที่สุด และเครื่องดื่มรูปแบบชาสมุนไพรที่ได้รับความนิยมมากที่สุดตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เช่น ชาขิง ชามะตูม ชาเก๊กฮวย ชารางจืด ชาคำฝอย และชาอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งก่อนที่จะแปรรูปมาเป็นชาเพื่อสุขภาพต่างๆ นั้น จำเป็นต้องนำเอาวัตถุดิบเหล่านั้นมาทำความสะอาด แล้วค่อยผ่านกระบวนการอบฆ่าเชื้อโรค จากนั้นจึงนำไปเข้าเครื่องตัด สับ บด และต้มสกัด จนได้ตามรูปแบบที่ต้องการ เช่น แบบผงละเอียด หรือของเหลวข้นๆ แล้วนำมาผสมน้ำตาลก่อนเข้าเครื่องอบแล้วพาสเจอร์ไรซ์ บรรจุซองเพื่อใช้และจำหน่ายต่อไป เครื่องดื่มสมุนไพรชนิดบรรจุซองพร้อมชง ส่วนมากมักจะมีราคาสูง ค่อนข้างสูงกว่าการซื้อสมุนไพรสดมาต้มกินเอง ซึ่งสมุนไพรชนิดพร้อมชงนั้นย่อมมีความสะดวก และให้คุณค่าทางยาที่คงที่กว่าสมุนไพรสดต้มอย่างแน่นอน ชาสมุนไพรของไทย ยังมีการนำส่งออกไปจำหน่ายในต่างประเทศบ้าง เช่น ประเทศญี่ปุ่น ไต้หวัน สิงคโปร์ เป็นต้น แต่ปัญหาจากการผลิตสมุนไพรก็คือ ปริมาณวัตถุดิบที่ได้มาแต่ละปีมักมีจำนวนไม่แน่นอน เพราะเกษตร

ตะไคร้ เป็นพืชสมุนไพรท้องถิ่นในประเทศแถบเอเชียเขตร้อน มีลักษณะคล้ายหญ้าและมีใบสูงยาวส่งกลิ่นเฉพาะตัว นอกจากนำมาใช้ประกอบอาหาร ปรุงแต่งกลิ่นในอาหาร และทำเครื่องดื่มแล้ว ตะไคร้ยังถูกนำไปใช้ในหลากสาขา เช่น อุตสาหกรรมสบู่ เครื่องสำอาง การบำบัดด้วยกลิ่น หรือการสกัดเป็นยารักษา โดยมีความเชื่อว่าสารเคมีในตะไคร้ที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ อาจสามารถช่วยป้องกันการเติบโตของแบคทีเรียกับยีสต์ได้ ช่วยลดอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการปวดและลดไข้ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดในระหว่างมีประจำเดือน และเป็นส่วนผสมในสารที่ช่วยไล่ยุงได้ เป็นต้น แม้จะเป็นพืชสมุนไพรที่ได้รับความนิยมในการบริโภคและประยุกต์ใช้กันอย่างแพร่หลาย แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์เกี่ยวกับประสิทธิผลของตะไคร้แท้จริงแล้วยังคงมีอย่างจำกัด และไม่ได้รับการรับรองอย่างเป็นทางการในเชิงการแพทย์ โดยบางงานวิจัยก็ได้ตรวจสอบสมมติฐานถึงผลของตะไคร้ต่อสุขภาพในด้านต่างๆ ดังนี้ ระงับกลิ่นปากที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย กลิ่นปากเป็นปัญหาสุขภาพอย่างหนึ่งซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งจากการรับประทานอาหาร การสูบบุหรี่ การไม่รักษาสุขอนามัยภายในช่องปาก การติด

นายอนุพงค์ มกรานุรักษ์ ผู้อำนวยการวิทยาลัยเทคโนโลยีอีสานเหนือ จังหวัดอุดรธานี กล่าวว่า นโยบายการจัดการศึกษาของวิทยาลัยเทคโนโลยีอีสานเหนือ คือการมุ่งเน้นการสร้างอาชีพการเกษตรให้กับนักศึกษาทุกสาขาวิชา ทั้งนี้เพื่อส่งเสริม สนับสนุน และปูพื้นฐานให้นักศึกษาที่สำเร็จการศึกษาออกไปสามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้อย่างยั่งยืน และสามารถนำความรู้ที่เรียนมายึดเป็นอาชีพหลักได้ในอนาคต สำหรับสาขาวิชาเทคนิคยานยนต์ จะเน้นการฝึกให้นักศึกษามีการออกแบบวิธีทำงานจริง สร้างอุปกรณ์การเกษตรจากภูมิปัญญาท้องถิ่น คิดค้นวิธีการลดต้นทุนการทำเกษตรจากวิถีท้องถิ่น ประสานความร่วมมือระหว่างคณะอุตสาหกรรม-พาณิชยกรรม ในการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตผ่านการแปรรูป สร้างช่องทางการตลาด เพื่อให้เกิดมูลค่าเพิ่มอันเป็นการสร้างรายได้ เมื่อเร็วๆ นี้ นักศึกษาสาขาวิชาเทคนิคยานยนต์ ได้ร่วมโครงการอีสานเหนือเกษตรพลัส ด้วยการปลูกข่า-ตะไคร้ ทฤษฎีใหม่ซึ่งเป็นการปลูกลงในกระสอบปุ๋ย แทนการปลูกแบบปักลงดิน ซึ่งจะช่วยในการบำรุงดูแลรักษาได้ง่าย สำหรับโครงการดังกล่าวเป็นการเรียนรู้สู่วิถีเกษตรอย่างยั่งยืน ผ่านกระบวนการเรียนรู้งานด้านการเกษตรผสมผสานการปลูกพื

ตะไคร้ พืชที่ได้ชื่อว่าเป็นสมุนไพรที่ใช้ทำอาหารได้หลากหลายชนิด เป็นพืชสวนครัวประจำบ้านที่ผู้คนรู้จักคุณสมบัติที่จะนำมาประกอบอาหาร ตะไคร้ สามารถนำมาทำอาหารได้ตั้งแต่ต้นไปจนถึงใบ ลำต้น ใช้ผสมรวมเป็นสูตรน้ำพริกแกง ทั้งแกงเผ็ด แกงเขียวหวาน ลำต้นใช้สำหรับใส่ต้มยำ และสามารถที่จะซอยผสมในอาหารได้อร่อยหลายๆ เมนู เช่น ไก่ 3 อย่าง ยำตะไคร้ ยำปลาทู ยำปลากระป๋อง เป็นต้น ตะไคร้ พืชสารพัดประโยชน์ ตะไคร้ เป็นพืชสวนครัวใช้ประกอบอาหารได้ทั้งต้น ไม่ว่าจะเป็นลำต้นไปจนถึงใบ ตะไคร้ได้ชื่อว่าเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย ใบตะไคร้ช่วยให้เป็ด ไก่ ที่เป็นโรคระบาดชนิดหนึ่งที่เกิดในฤดูหนาว ที่เรียกว่า หวัด เป็ด ไก่ เหล่านั้นจะมีอาการอัมพาต ขาสั่น ยืนไม่อยู่ บางแห่งเรียกไข้ขา ชาวบ้านที่เลี้ยงเป็ดและไก่ที่เป็นโรคชนิดนี้เขาจะใช้ใบตะไคร้พันที่ขา และก็ช่วยให้หายโรคได้อย่างน่าประหลาด (ภูมิปัญญาชาวบ้าน สมัยผู้เขียนเด็กๆ เคยเห็นพ่อจะเอาใบตะไคร้นี่แหล่ะ! มาพันขา ไก่ เป็ด ที่ขาหักเดินไม่ได้หรือเดินกะเผลกๆ ไม่กี่วันเห็นมันเดินและวิ่งเล่นเป็นปกติ ซึ่งก็ไม่น่าเชื่อว่า มันได้ผลจริงๆ ค่ะ) ในเชิงอายุรเวท ตะไคร้มีสรรพคุณหลากหลา