ถั่วลิสง

‘บ้านถั่วลิสง’ ผู้ผลิตสินค้าแปรรูปถั่วลิสงครบวงจร ใส่ใจตั้งแต่การคัดเลือกเมล็ดพันธ์ลงแปลงปลูก โดยเครือข่ายเกษตรในท้องถิ่น จากแนวคิดการเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องถั่วตัวจริง ที่สามารถต่อยอดธุรกิจ และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับวัตถุดิบของตัวเองได้ สร้างความโดดเด่น ฉีกตัวเองจากคู่แข่งด้วยการสร้างจุดยืนให้กับธุรกิจ ตอกย้ำด้วยสโลแกนที่ว่า ‘เรื่องถั่ว…เราถนัด’ คุณอารีย์ เพ็ชรรัตน์ ผู้บริหารบริษัท บ้านถั่วลิสง พร้อมสร้างแลนด์มาร์กให้เป็นสินค้าชื่อดังของจังหวัดน่าน ดึงดูดใจนักท่องเที่ยวให้มาอุดหนุนกันมากขึ้น และยังมีแนวทางในการทำธุรกิจที่น่าสนใจคือ พัฒนาวงการเกษตรกรรมของไทยได้อย่างเข้มแข็งและยั่งยืน เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับธุรกิจจากการเป็นผู้ผลิตต้นน้ำ สู่ปลายน้ำได้สำเร็จ ส่งต่อตำนานความอร่อย…จากรุ่นพ่อสู่รุ่นลูก คุณอารีย์ เริ่มต้นเล่าที่มาของธุรกิจให้ฟังว่า โรงงานถั่วลิสงซินกวงน่านเริ่มต้นขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2519 โดยก่อตั้งจากคุณพ่อสามีและญาติๆ จากการเป็นผู้รับซื้อและเป็นโรงงานผลิตถั่วลิสงต้มแห้ง เพื่อส่งขายให้กับพ่อค้าในพื้นที่ภาคกลาง ต่อมาเมื่อเริ่มรู้สึกว่าได้ราคาที่ไม่เป็นธรรม ทำให้เกิดความคิ

ช่วงฤดูหนาว อากาศชื้นหรือมีฝนตก อาจส่งผลกระทบต่อการปลูกถั่วลิสง กรมวิชาการเกษตร แนะนำเกษตรกรผู้ปลูกถั่วลิสงให้หมั่นสังเกตอาการของโรคโคนเน่าขาว หรือ โรคลำต้นเน่า (เชื้อรา Sclerotium rolfsii) ที่สามารถพบได้ในระยะการออกดอกจนถึงระยะติดฝักของถั่วลิสง เริ่มแรกจะพบ ยอด กิ่ง และลำต้นของถั่วลิสงเหี่ยวและยุบเป็นหย่อมๆ ส่วนบริเวณโคนต้นเหนือดินจะพบแผลสีน้ำตาลและเส้นใยสีขาวหยาบของเชื้อราสาเหตุโรค จากนั้นเส้นใยของเชื้อจะรวมตัวเป็นเม็ดเล็กสีขาว และจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้มจนเกือบดำคล้ายเมล็ดผักกาด ต่อมาต้นจะแห้งและตายในที่สุด หลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตถั่วลิสงแล้ว เกษตรกรควรทำลายซากต้นถั่วลิสงด้วยการไถกลบให้ลึกพลิกหน้าดินตากแดด เพื่อตัดวงจรของเชื้อสาเหตุโรค และฆ่าเชื้อโรคที่อยู่ในดิน เนื่องจากเชื้อราสามารถมีชีวิตอยู่ในดินได้นาน จากนั้น ให้ใส่ปูนขาวหรือโดโลไมท์ก่อนปลูกเพื่อปรับสภาพดิน และควรจัดระยะปลูกให้เหมาะสม เพื่อให้โคนต้นโปร่ง แสงแดดส่องถึง ไม่ให้มีความชื้นสูง เพื่อเป็นการลดการระบาดของโรค อีกทั้งแปลงปลูกควรมีการระบายน้ำที่ดี กรณีในแปลงที่พบการระบาดของโรคโคนเน่าขาว หรือ โรคลำต้นเน่า ให้เกษตรกรควรป

ถั่วลิสง เป็นผลผลิตทางการเกษตรประเภทหนึ่ง ที่ผู้คนนิยมบริโภคในหลายรูปแบบ เช่น ถั่วลิสงต้มสุก ถั่วลิสงคั่ว นำไปแปรรูปอาหารได้หลากหลายชนิด เป็นส่วนผสมของขนมคาวหวาน เช่น แกงฮังเล น้ำพริกคั่ว ถั่วลิสงต้มกระดูกหมู ไก่สามอย่าง เมี่ยงคำ ส้มตำไทย ส่วนผสมของน้ำจิ้มต่างๆ ถั่วลิสงชุบแป้งทอด สกัดเป็นน้ำมันถั่วลิสง ส่วนที่เหลือจากการสกัดน้ำมัน นำไปทำเป็นอาหารสัตว์ ฯลฯ ทั้งนี้ เพราะถั่วลิสงมีคุณค่าทางอาหารสูง เป็นแหล่งโปรตีนและพลังงาน มีโปรตีนเท่ากับถั่วแดง ถั่วดำ และถั่วเขียว นอกจากประโยชน์มากมายแล้ว ในทางตรงกันข้ามก็มีโทษเช่นกัน คือถั่วลิสงมักเกิดเชื้อราชนิดหนึ่งที่เรียกว่า อะฟลาท็อกซิน ซึ่งเป็นสารพิษร้ายแรงต่อสุขภาพ หากได้รับในปริมาณมาก อาจเป็นสาเหตุเกิดโรคมะเร็งที่ตับ หัวใจ สารพิษนี้สามารถเกิดขึ้นได้ทุกขั้นตอนของการปลูก การเก็บเกี่ยว การตากแห้ง รวมถึงการเก็บรักษาก่อนถึงมือผู้บริโภค โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงฤดูฝน เชื้อราชนิดนี้จะเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว จะเริ่มปนเปื้อนในระยะการสร้างฝัก จังหวัดลำปาง มีพื้นที่ปลูกถั่วลิสงอยู่หลายอำเภอ อาจจะเรียกได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของจังหวัดก็ว่าได้ ส่วนใ

เนื่องจากบริเวณสองฝั่งแม่น้ำชี มักจะมีปัญหาน้ำท่วมในฤดูน้ำหลากและประสบความแห้งแล้งในฤดูแล้ง ทำให้ขาดแคลนน้ำในการทำการเกษตร ส่งผลให้เกษตรกรในพื้นที่ละทิ้งถิ่นฐานออกไปทำงานรับจ้างนอกภาคการเกษตรมากขึ้น และนับวันจะมีแนวโน้มรุนแรงมากขึ้น  แต่ด้วยน้ำพระทัยที่เปี่ยมล้นของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงห่วงใยในทุกข์สุขของอาณาประชาราษฎร์ เมื่อครั้งเสด็จพระราชทานปริญญาบัตรที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น ใน ปี พ.ศ. 2540 จึงมีพระราชดำริเกี่ยวกับการจัดเก็บน้ำและการนำน้ำไปใช้ประโยชน์ดังนี้ “ให้จังหวัดขอนแก่นหาวิธีการเก็บน้ำในพื้นที่บริเวณสองฝั่งแม่น้ำชี เพื่อป้องกันน้ำท่วมในฤดูฝนหลากและนำน้ำมาใช้ประโยชน์ในการอุปโภคบริโภค และช่วยเหลือการเพาะปลูกในฤดูแล้งแก่เกษตรกรจังหวัดขอนแก่น” พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงห่วงใยพสกนิกรในเขตพื้นที่ดังกล่าว จึงทรงมีพระราชดำริ… ในปี 2545 กรมวิชาการเกษตร โดยสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 3 ด้วยความร่วมมือของส่วนราชการในจังหวัดขอนแก่น และสำนักงานคณะกรรมการพิเศษ เพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) สำนักนายกรัฐมนตรีได้อนุมัติเห็นชอบให้จัดทำ โครงการการพัฒน

ถั่วลิสง เป็นพืชพื้นเมืองของอเมริกาใต้ พ่อค้าชาวโปรตุเกสได้นำถั่วลิสงเข้ามาในจีน เมื่อศตวรรษที่17 หลังจากนั้นคณะหมอสอนศาสนาชาวอเมริกันได้นำถั่วลิสงสายพันธุ์ต่างๆ เข้ามาอีกในศตวรรษที่ 19   ถั่วลิสง ที่ยังไม่กะเทาะเปลือกส่วนใหญ่มีสีเปลือกฝักสีน้ำตาลอ่อน ไม่พบเปลือกฝักถั่วลิสงเป็นสีอื่น เช่น สีแดง สีดำ เป็นต้น สำหรับถั่วลิสงผิวดำแล้ว จึงไม่ใช่ถั่วลิสงที่มีฝักสีดำ ส่วนที่เป็นสีดำอยู่ที่เยื่อหุ้มเมล็ด โดยทั่วไปแล้วเยื่อหุ้มเมล็ดของถั่วลิสงที่พบมักเป็นสีน้ำตาลอ่อน สีแดง สีชมพู หรือสีขาวและเป็นลายแต้ม เช่น พันธุ์ไทนาน 9 มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพู พันธุ์ลำปางเยื่อหุ้มเมล็ดมีสีชมพู พันธุ์ขอนแก่น 60-3 เยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพูและส้มอ่อน พันธุ์สุโขทัย 38 เยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง เป็นต้น ทดลองปลูกในไทย ถั่วลิสงผิวดำ (black peanuts) หรือเรียกอีกชื่อว่า “selenium-rich black peanuts” ถั่วลิสงผิวดำนั้นก็ไม่ได้หมายความว่า เป็นถั่วที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีดำทั้งหมด แต่มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีม่วงเข้มหรือสีม่วงดำ มองเหมือนสีดำมากกว่า จึงเรียกเป็นถั่วลิสงผิวดำแทนที่จะเรียกถั่วลิสงเยื่อหุ้มเมล็ดสีม่วง หรือถั่วลิสงสีม่วง &

เชื่อหรือไม่  ประเทศไทยได้ชื่อว่าปลูกข้าวมากที่สุดในโลก  แต่คนไทยกิน ”ข้าว” น้อยที่สุดในโลก  เพื่อนบ้านในภูมิภาคอาเซียนบริโภคข้าวเฉลี่ยต่อคนต่อปีอยู่ที่ 200 กิโลกรัมต่อปี พม่าเป็นประเทศบริโภคข้าวสูงสุดในอาเซียนและในโลก ตามด้วย ลาว เวียดนาม เขมร บังกลาเทศ อินโดนีเซีย ในช่วง 10 ปีก่อนคนไทยเคยกินข้าวเฉลี่ย 190 กิโลกรัมต่อคนต่อปี แต่ตอนนี้คนไทยกินข้าวน้อยลงแค่ 106  กิโลกรัมต่อคนต่อปีเท่านั้น  อัตราการบริโภคข้าวของคนไทย มีแนวโน้มลดลงเรื่อยๆ  ส่วนหนึ่งเกิดจากกระแสวัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงไป คนไทยรุ่นใหม่หันมาบริโภคฟาสต์ฟูดมากขึ้น นอกจากนี้ วัยรุ่นจำนวนไม่น้อยที่ไม่ชอบกินข้าวเพราะกลัวอ้วน หลายคนอาจได้ฟังข่าว นางแบบชื่อดังคนหนึ่งป่วยหนักเพราะไม่ได้กินข้าวหรือแป้งเลยทำให้ร่างกายเกิดภาวะความเป็นกรดจากการใช้ไขมันเป็นแหล่งของพลังงานมากเกินไป เกิดความไม่สมดุลทั่วร่างกาย เพราะคาร์โบไฮเดรต มีความสำคัญมากต่อร่างกายโดยเฉพาะอวัยวะในส่วนสมองและเม็ดเลือดแดง ต้องการพลังงานสำคัญ คือ น้ำตาลกลูโคส ที่มาจากการย่อยสลายคาร์โบไฮเดรตนั่นเอง ขออ้างอิงผลวิจัยของ ผศ.วันทนีย์ เกรียงสินยศ แห่งสถาบันโภชนาการมหิ

การนำความคิดหลายๆ ความคิดมาระดมสมองในการทำงานเป็นทีมร่วมกันศึกษาว่ามีสิ่งประดิษฐ์สิ่งใดที่เมื่อสร้างขึ้นแล้วสามารถตอบสนองให้กับท้องถิ่นแห่งนั้น และในเบื้องต้นจะต้องให้เป็นที่ยอมรับพร้อมกับสิ่งประดิษฐ์นั้นใช้งานได้ดีกว่าที่เคยมีใช้อยู่ เช่น สิ่งประดิษฐ์ชิ้นนี้ที่ทีมงานทุกคน ต่างได้ที่มาของสิ่งประดิษฐ์ชิ้นนี้จากกลุ่มแม่บ้านเหมืองแพร อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย ที่ได้นำถั่วลิสงที่มีผลิตมากในท้องถิ่นมาแปรรูปเป็นถั่งลิสงคั่วทราย จนกลายมาเป็น สินค้า OTOP ระดับ 5 ดาว เนื่องจากวัตถุดิบที่ได้นั้นมีคุณภาพที่ดี ทีมงานมองเห็นว่าการคั่วถั่วของทางกลุ่มนั้นยังคงใช้แรงงานคนโดยใช้กระทะ ทำให้เสียเวลามากแทนที่จะใช้เวลาส่วนนั้นไปทำประโยชน์อย่างอื่น เมื่อได้ระดมสมองคิดทุกขั้นตอนสำหรับให้ได้สิ่งประดิษฐ์ที่สามารถนำมาใช้แทนแรงงานคนและตอบปัญหาที่เกิดขึ้นได้ทุกข้อขนิดครบถ้วน จึงนำมาปรึกษากับคุณครูที่ปรึกษา คุณครูสุวัฒน์ พรอินทร์ และ คุณครูขวัญชัย เนตรแสงศรี เพื่อให้ผลงานสิ่งประดิษฐ์ที่ได้สมบรูณ์แบบมากขึ้นพร้อมได้รับการสนับสนุนจาก ผอ.ทรงเดช หล้าพันธ์ ในที่สุดจึงมีสิ่งประดิษฐ์ที่ชื่อ เครื่องคั่วถั่วลิสงกึ่งอัตโนมัติ ส

ขณะนี้ชาวนาในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือต่างเร่งเก็บเกี่ยวข้าวป้อนเข้าสู่ตลาด พร้อมเก็บผลผลิตบางส่วนไว้บริโภคเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารในครัวเรือน และยังมีการสำรองเมล็ดพันธุ์ข้าวไว้ใช้ในรอบการผลิตถัดไปเพื่อลดต้นทุนค่าเมล็ดพันธุ์ด้วย  ขณะเดียวกันเกษตรกรบางกลุ่มยังเร่งเตรียมความพร้อมปลูกพืชหลังนาเพื่อสร้างรายได้หลังเก็บเกี่ยวข้าว และใช้ที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งการปลูกถั่วลิสงหลังนาเป็นทางเลือกหนึ่งโดยสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) ได้บูรณาการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เร่งส่งเสริมเกษตรกรในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือให้ปลูกถั่วลิสงหลังนาเสริมรายได้ พร้อมเพิ่มปริมาณผลผลิตถั่วลิสงคุณภาพป้อนเข้าสู่โรงงานแปรรูป ช่วยลดปริมาณการนำเข้าถั่วลิสงจากประเทศเพื่อนบ้านได้ค่อนข้างมาก นางสาวเสริมสุข สลักเพ็ชร์ เลขาธิการสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) กล่าวว่า  ใน 2560  มกอช. ได้ส่งเสริมการปลูกถั่วลิสงหลังนาในพื้นที่ 5 อำเภอ ของจังหวัดอุบลราชธานี ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอม่วงสามสิบ อำเภอเขื่องใน อำเภอตระการพืชผล และอำเภอนาเยีย  พื้นที่นำร่อง จำนวน 200  ไร่

ถั่วลิสง เป็นพืชพื้นเมืองของอเมริกาใต้ พ่อค้าชาวโปรตุเกสได้นำถั่วลิสงเข้ามาในจีน เมื่อศตวรรษที่ 17 หลังจากนั้นคณะหมอสอนศาสนาชาวอเมริกันได้นำถั่วลิสงสายพันธุ์ต่างๆ เข้ามาอีกในศตวรรษที่ 19   ถั่วลิสง ที่ยังไม่กะเทาะเปลือกส่วนใหญ่มีสีเปลือกฝักสีน้ำตาลอ่อน ไม่พบเปลือกฝักถั่วลิสงเป็นสีอื่น เช่น สีแดง สีดำ เป็นต้น สำหรับถั่วลิสงผิวดำแล้ว จึงไม่ใช่ถั่วลิสงที่มีฝักสีดำ ส่วนที่เป็นสีดำอยู่ที่เยื่อหุ้มเมล็ด โดยทั่วไปแล้วเยื่อหุ้มเมล็ดของถั่วลิสงที่พบมักเป็นสีน้ำตาลอ่อน สีแดง สีชมพู หรือสีขาวและเป็นลายแต้ม เช่น พันธุ์ไทนาน 9 มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพู พันธุ์ลำปางเยื่อหุ้มเมล็ดมีสีชมพู พันธุ์ขอนแก่น 60-3 เยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพูและส้มอ่อน พันธุ์สุโขทัย 38 เยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง เป็นต้น ถั่วลิสงผิวดำ (black peanuts) หรือเรียกอีกชื่อว่า “selenium-rich black peanuts” ถั่วลิสงผิวดำนั้นก็ไม่ได้หมายความว่า เป็นถั่วที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีดำทั้งหมด แต่มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีม่วงเข้มหรือสีม่วงดำ มองเหมือนสีดำมากกว่า จึงเรียกเป็นถั่วลิสงผิวดำแทนที่จะเรียกถั่วลิสงเยื่อหุ้มเมล็ดสีม่วง หรือถั่วลิสงสีม่วง   ประโยชน์

พูดถึงความสุ่มเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง มองไปรอบตัวแทบทุกอย่างที่จับ อีกหนึ่งในสาเหตุของมะเร็งคือ อะฟลาทอกซิน มักจะมีการปนเปื้อนในอาหารแห้ง เช่น พริกป่น กระเทียม หอม กุ้งแห้ง ที่เก็บรักษาไม่ดี สารพิษนี้มาจากเชื้อรา เป็นสารก่อมะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งตับ วิธีการหลีกเลี่ยง ผศ.ดร.ปรัญรัชต์ ธนวิยุทธ์ภัคดี อาจารย์สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล บอกว่า ยากพอสมควร กรณีถ้าเห็นเป็นเชื้อราดำๆ ทิ้งได้เลย อย่าเสียดายเอาไปล้างน้ำแล้วใช้ต่อ เพราะ “อะฟลาทอกซินไม่มีสี” ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้ และยังทนความร้อนได้ถึง 260 องศา นั่นคือแม้เอามาหุงต้มหรือปรุงอาหาร ก็ไม่ทำให้สารพิษนี้หายไปได้ ฉะนั้น ถ้าเป็น “ถั่วป่น” ก็ควรทำเอง หรือถ้าซื้อก็ซื้อพอแค่ใช้ และต้องวางใจในแหล่งที่มาของถั่ว ถ้าเป็น “หอม/กระเทียม” ควรเก็บในที่โปร่ง ส่วน “พริกแห้ง”ให้ใส่ถุงมัดปากให้สนิท อาจจะเก็บไว้ในตู้เย็น และเมื่อหยิบมาใช้แล้วต้องรีบเก็บเข้าตู้เย็นทันที ป้องกันความชื้นซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดเชื้อรา ส่วนประเด็นก๋วยเตี๋ยวต้มยำ เอาเป็นว่า พิจารณากันเป็นร้านๆ ไปก็แล้วกัน ที่มา : คอลัมน์ เครื่องแนม มติชนรายวัน