ฟาร์มเห้ด
เส้นทางความสำเร็จของคนแต่ละคนนั้นย่อมมีความแตกต่างกัน บางคนประสบความสำเร็จได้ด้วยการลงมือเพียงไม่กี่ครั้ง แต่กลับบางคน การจะได้มาซึ่งความสำเร็จต้องอาศัยความเพียรพยายามและการลองผิดลองถูกมานับครั้งไม่ถ้วน เช่นเดียวกับ ‘ป้านา’ หรือ ‘ธนพร โพธิ์มั่น’ เจ้าของศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง หรือที่รู้จักกันในชื่อ ‘ฟาร์มเห็ดป้านา’ และผู้นำต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตประยุกต์สู่โคกหนองนาอารยะเกษตร ที่ต้องใช้การลองผิดลองถูกอยู่หลายครั้งกว่าจะเป็นป้านาที่หลาย ๆ คนรู้จักในปัจจุบันนี้ โดยก่อนหน้าที่จะหันมาทำการเกษตร ป้านาทำอาชีพเป็นผู้ช่วยพยาบาลมาก่อน จากนั้นก็ได้เปลี่ยนสายงานไปเป็นเจ้าหน้าที่ในห้องแลปวิเคราะห์อาหารสัตว์ และหลังจากทำงานอยู่ในห้องแลปมาเป็นระยะเวลายาวนานจนสุขภาพเริ่มย่ำแย่ ก็ได้หันมาทำการเกษตรผสมผสานด้วยหลักการบริหารงานแบบคนจน สร้างความหลากหลายในพื้นที่ เพาะเห็ด ปลูกผัก และหันมาเริ่มจากการทำอะไรเล็ก ๆ แต่รอบคอบแม่นยำ มากกว่าที่จะเป็นการทำอะไรใหญ่ ๆ แต่ขาดการไตร่ตรองและความรู้ความเข้าใจ วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านชวนมาดูว่ากว่าจะมาเป็นฟาร์มเห็ดป้านาในทุกวันนี้ ป้านาได้ตกตะกอนและมีเรื่องราวอะ
“กระท่อมเห็ดฟาร์มไทรน้อย” (Mushroom Cottage) ชื่อนี้เปิดตัวอย่างเป็นทางการผ่านสื่อมวลชนเมื่อช่วงปี 2560 ปัจจุบัน “กระท่อมเห็ดฟาร์มไทรน้อย” ประสบความสำเร็จอย่างมาก จนทำให้ คุณนัยนา ยังเกิด ลาออกจากพนักงานธนาคารแห่งหนึ่ง มาทำกระท่อมเห็ดฟาร์มไทรน้อยอย่างเต็มตัว เพื่อเนรมิตให้เป็นศูนย์เรียนรู้ที่เน้นแนวทางให้ความรู้กับคนเมืองที่สนใจการทำเกษตร หรือบางคนที่กำลังมองหางานด้านเกษตรกรรมเป็นอาชีพเสริม เพื่อพัฒนาให้เป็นอาชีพหลักต่อไป ด้วยการเริ่มต้นเกษตรจากจุดเล็กๆ ในการเพาะเห็ด และขยายสู่การทำฟาร์มเห็ดต่อไป สำหรับคุณนัยนามีประสบการณ์ทำงานอยู่ในส่วนประชาสัมพันธ์ ฝ่ายสื่อสารและบริหารแบรนด์ โดยมีประสบการณ์เป็นพนักงานประจำมา 3 ธนาคาร แต่เมื่อถึงจุดที่ทำให้คุณนัยนาต้องทบทวนการเป็นพนักงานประจำ โดยในปี 2554 เกิดการควบรวมกิจการของธนาคาร เธอจึงมองเห็นความไม่แน่นอนในงานประจำ จึงเริ่มเตรียมตัวและเตรียมอาชีพไว้รองรับ ในจังหวะนั้นเธอผันตัวเองมาเรียนรู้การเพาะเห็ดฟาร์ม และเริ่มทำฟาร์มเห็ดอย่างจริงจัง คุณนัยนา เล่าว่า ตอนแรกมองหาธุรกิจที่เหมาะกับเรา เช่น ร้านเสริมสวย ร้านอาหาร และร้านกาแฟ แต่ก็มองว่ามีคนเปิดเยอ
หากใครคิดอยากทำเกษตรเป็นอาชีพเสริมหรืออาชีพหลัก แต่มีพื้นที่ไม่มาก และไม่อยากทำงานตากแดดตัวดำ ขอแนะนำให้ลงทุนทำฟาร์มเห็ด เพราะใช้พื้นที่น้อย ปลูกดูแลง่าย ลงทุนน้อย ได้กำไรเยอะ เห็นผลเร็ว “กระท่อมเห็ด ฟาร์ม@ไทรน้อย” เป็นหนึ่งในตัวอย่างธุรกิจฟาร์มเห็ดที่ประสบความสำเร็จอย่างงดงาม มีพื้นที่ฟาร์มแค่ 2 ไร่ แต่สร้างรายได้หลายแสนบาทต่อเดือน กระท่อมเห็ด ฟาร์ม@ไทรน้อย เกิดจากแนวคิดของ คุณจุ๊บ หรือ คุณนัยนา ยังเกิด เมื่อปลายปี 2555 หรือเมื่อ 10 ปีที่แล้ว ในช่วงที่คุณจุ๊บทำงานเป็นสาวแบงก์ เธอคิดว่าในวันนี้ไม่มีอาชีพอะไรที่มั่นคง ชีวิตไม่มีความแน่นอน จึงได้คิดวางแผนหาอาชีพเสริมที่เหมาะสำหรับผู้หญิง ไม่ต้องใช้แรงเยอะ ไม่ต้องตากแดด คุณจุ๊บตัดสินใจทำฟาร์มเห็ด เพราะทำงานในร่ม เก็บเห็ดขายได้ทุกวัน และสามารถแปรรูปสร้างมูลค่าเพิ่มเห็ดได้หลากหลายรูปแบบ คุณจุ๊บ มองว่า อาชีพเกษตรเป็นอาชีพที่มีโอกาสเติบโตมีศักยภาพเป็นครัวโลกได้ โดยนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาเป็นแนวทางในการเริ่มต้นธุรกิจ เลือกปลูกเห็ด เพราะเห็ดเป็นพืชที่ไม่ต้องใช้พื้นที่เยอะ เหมาะกับไลฟ์สไตล์ผู้หญิงที่ไม่อยากโดนแดดกลางแจ้ง และ
หากใครทำฟาร์มเห็ดอยู่แล้ว สามารถหารายได้เสริมได้โดยนำมูลเห็ด หรือมูลดินที่เหลือใช้จากการเพาะเห็ดฟางในโรงเรือนมาผลิตเป็นดินสำหรับปลูกต้นไม้ ซึ่งเป็นสินค้าขายดี เป็นที่ต้องการของตลาดทั่วไป เช่นเดียวกับ นางศิริกานต์ ธาตุมณี เกษตรกรบ้านโพนธาตุ หมู่ที่ 6 ตำบลบ้านว่าน อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย ผู้ผลิตดินปลูกต้นไม้ภายใต้ชื่อ “ศิริกานต์” และ “ศิริชัย” ที่มียอดจำหน่ายกว่า 20,000 ถุง/เดือน จุดเริ่มต้นของกิจการแห่งนี้ เกิดจากเกษตรกรรายนี้ ทำกิจการเพาะเห็ดและมีดินที่เหลือจากการเพาะเห็ดจำนวนมากจนไม่รู้จะเอาไปทำอะไร จึงทดลองนำไปใส่อ้อย ข้าว ปรากฎว่าได้ผลดี จึงลองผิดลองถูก สร้างมูลค่าเพิ่มวัตถุดิบเหลือใช้ได้จนได้สูตรดินปลูกที่ลงตัวและได้ผลดีมากที่สุด นำดินปลูกต้นไม้ไปจำหน่ายตามร้านขายพันธุ์ไม้ ระยะแรกแนะนำสินค้าเข้าสู่ตลาดโดยให้ลูกค้าทดลองใช้สินค้าก่อน 10 ถุง หากใช้แล้วพืชผักโตเร็ว ใบเขียวนาน ค่อยโทร.ติดต่อกลับมา พร้อมแจกนามบัตรตามร้านไว้ทุกร้านในเขตอำเภอท่าบ่อ อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย อำเภอบ้านผือ น้ำโสม และนายูง จังหวัดอุดรธานี กลยุทธ์บุกตลาดวิธีนี้ได้ผลตอบรับที่ดี ทำให้มีฐานลูกค้าเพิ่มมากขึ้นเรื
ประโยชน์ของเห็ดมีทั้งคุณค่าทางอาหารและโภชนาการ ขณะเดียวกัน ยังมีคุณสมบัติในการเป็นยา จึงทำให้ผู้คนที่ใส่ใจต่อสุขภาพหันมาบริโภคเห็ดกันอย่างจริงจัง ยิ่งเทศกาลกินเจแล้ว เห็ดดูจะเป็นอาหารสำคัญลำดับต้นเลย ดังนั้น นับวันความต้องการบริโภคเห็ดจึงไม่เคยลดน้อยลง เหตุนี้จึงเกิดอาชีพการเพาะเลี้ยงเห็ดขึ้นมากมายในทุกหนทุกแห่ง เพราะเห็ดเป็นพืชที่เพาะเลี้ยงง่าย ดูแลไม่ยุ่งยาก สามารถเจริญเติบโตได้ง่ายจากวัสดุปลูกทางธรรมชาติที่ใกล้ตัว แต่หากมองลึกลงไปในทางปฏิบัติอย่างแท้จริงแล้วการเพาะเลี้ยงเห็ดเพื่อให้ได้คุณภาพ มาตรฐาน เพื่อขายได้ราคาพอใจ คุณจะต้องเอาใจใส่ ดูแลอย่างใกล้ชิดทุกขั้นตอน “ฟาร์มเส้นทางเห็ด” ในจังหวัดพิษณุโลก เป็นสถานที่อีกแห่งที่ผลิตเห็ดอย่างมีคุณภาพ ผลิตเห็ดจำนวน 14 สายพันธุ์ ในแบบอินทรีย์ที่ถูกต้อง ได้มาตรฐาน อันเป็นผลมาจากความใส่ใจ พิถีพิถันในทุกขั้นตอนการผลิตจนได้เป็น ORGANIC THAILAND พร้อมกับยังนำเห็ดมาแปรรูปเป็นขนม ของรับประทานเล่น ของว่าง จำหน่ายยังตลาดผู้บริโภคในทุกระดับ คุณรุ่งทิวา อันตรเสน เจ้าของฟาร์ม เล่าถึงแรงจูงใจที่มายึดธุรกิจอาชีพนี้ เพราะมาสานต่องานของพ่อ-แม่ ที่ทำมาตั้งแต่
คุณเอื้ออังกูร สุขใจ หรือ น้องแต๋ม ผู้รับรางวัลครอบครัวสัมมาชีพของจังหวัดพะเยา และเป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันให้หมู่บ้านปงใหม่ หมู่ที่ 8 ตำบลทุ่งกล้วย อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ได้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยว (OTOP) นวัตวิถี 1 ใน 50 หมู่บ้านนำร่องของทั้งประเทศ คุณเอื้ออังกูร สุขใจ หรือ น้องแต๋ม เป็นคนบ้านปงใหม่โดยกำเนิด แต่ได้ไปศึกษาทางด้านบัญชีจากจังหวัดเชียงใหม่ และได้ไปทำงานที่จังหวัดระนองในฝ่ายประชาสัมพันธ์ของโรงพยาบาลระนอง และหลังสุดได้ทำงานทางด้านพัฒนาชุมชน ขององค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ จังหวัดระนอง จากการสังเกตของผู้เขียนเห็นได้ว่าน้องเป็นคนพูดจาฉะฉาน อาจจะเป็นเพราะเคยทำงานประชาสัมพันธ์และทำงานกับชุมชนมาก่อนนั้นเอง คุณเอื้ออังกูร ได้กลับมาที่บ้านปงใหม่ ตำบลทุ่งกล้วย อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา แผ่นดินเกิดด้วยเหตุผลส่วนตัวบางประการ เมื่อกลับมาพร้อมเงินทุนก้อนหนึ่ง จากสภาพในหมู่บ้านปงใหม่ที่ผู้คนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เช่น อาชีพทำนาปลูกข้าว สวนยางพารา ความที่ตัวเองเป็นผู้หญิง มาคิดดูแล้วว่าถ้าทำเหมือนกับเพื่อนบ้านคนอื่นๆ คงไม่ได้แน่ เพราะส่วนหนึ่งเป็นผู้หญิงตัวเล็กๆ คนหนึ่ง จะบุกเบิกแบบท
“กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลิตภัณฑ์อาหารตำบลสระพัฒนา” อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม เป็นแหล่งผลิตเห็ดคุณภาพดีที่มีผลงานไม่ธรรมดา เข้าข่าย “จิ๋วแต่แจ๋ว” ที่นี่สามารถเพาะเห็ดนานาชนิด โดยวิธีการเกษตรอินทรีย์ที่ไม่ใช้สารเคมี เริ่มตั้งแต่วัสดุเพาะ การเขี่ยเชื้อ การนึ่ง การปฏิบัติดูแลรักษาให้เจริญเติบโตไปกระทั่งเห็ดติดดอก และการเก็บเกี่ยว เห็ดที่ผลิตได้จึงปลอดภัยต่อสุขภาพของผู้บริโภค ที่นี่ยังแปรรูปเห็ดเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น้ำเห็ดหลินจือสกัด เห็ดปรุงรสสมุนไพร เห็ดนางฟ้าภูฏานสวรรค์ ฯลฯ ส่งขายภายใต้ตราสินค้า ชื่อ HAPPYLIFE FARM ป้อนให้กับลูกค้าประจำ ในกลุ่มร้านอาหารเพื่อสุขภาพ เช่น เลมอนฟาร์ม สันติอโศก ห้างสรรพสินค้าเดอะมอลล์และเอ็มโพเรียม สวนจตุจักร ฟู้ดแลนด์ ซุปเปอร์มาร์เก็ต ร้านสบายใจ และศูนย์รวมสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ฯลฯ ได้อย่างต่อเนื่อง จุดเริ่มต้นของ “HAPPYLIFE FARM” กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลิตภัณฑ์อาหาร ตำบลสระพัฒนา อยู่ภายใต้การบริหารงานของ คุณธณัส รัตนแสงศรี ตั้งอยู่ที่ 107 หมู่ที่ 9 ตำบลสระพัฒนา อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม 73180 โทรศัพท์ 081-923-8997, 089-699-4624
ธุรกิจฟาร์มเห็ด เป็นอีกหนึ่งอาชีพในฝันที่หลายคนสนใจอยากทำเป็นอาชีพหลังเกษียณเพราะใช้เงินลงทุนไม่สูงมากแต่ให้ผลตอบแทนที่ดี การพัฒนาธุรกิจฟาร์มเห็ดให้ประสบความสำเร็จมีปัจจัยพื้นฐานไม่กี่อย่างเริ่มจากโรงเรือนที่ใช้เปิดคอกเห็ดต้องควบคุมอุณหภูมิ-ความชื้น-แสง-ปริมาณอ๊อกซิเจนได้อย่างเหมาะสม ควบคุมโรคแมลงและไรเห็ดได้ ก็มีดอกเห็ดออกขายทำเงินได้แล้ว หากต้องการให้ฟาร์มเห็ดมีผลกำไรเพิ่มมากขึ้นก็ต้องลงทุนขายก้อนเห็ดและเชื้อพันธุ์เห็ดไปพร้อมๆ กัน หากใครอยากเห็นธุรกิจฟาร์มเห็ดที่สร้างมาเติบโตอย่างยั่งยืน เป็นมรดกทางธุรกิจแก่ลูกหลานในระยะยาว ควรลงทุนสร้างฟาร์มเห็ดครบวงจร มีผลิตภัณฑ์แปรรูปจากเห็ดและติดแบรนด์สินค้าฟาร์มให้เป็นที่รู้จักของตลาดในวงกว้าง และพัฒนาต่อยอดเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร ให้ลูกค้าแวะเวียนเข้ามาใช้ชมและเลือกซื้อสินค้าถึงฟาร์ม ซึ่งการทำธุรกิจรูปแบบนี้จะสร้างรายได้อย่างยั่งยืน เช่นเดียวกับ “เขาใหญ่ พาโนรามา ฟาร์ม ” ผู้นำตลาดฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยวแนวใหม่ กับฟาร์มเห็ดครบวงจร ที่นี่เป็นทั้งแหล่งเรียนรู้ กิจกรรม ที่พัก ร้านกาแฟ ช็อปปิ้ง และไฮไลท์ร้านอาหาร เสิร์ฟเมนูเห็ดนานาชนิด ที่เป็นท
คุณรัศมี สงฆ์เจริญ เจ้าของฟาร์มเห็ดตายาย ตั้งอยู่ข้างในสนามกอล์ฟบางปะกงริเวอร์ไซด์ ซอย 6 FR36 หมู่ที่ 1 ตำบลแสนภูดาษ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นผู้ประสบความสำเร็จในการผลิตเห็ดขอนขาวมากที่สุดคนหนึ่ง คุณรัศมี สงฆ์เจริญ เจ้าของฟาร์มเห็ดตายาย เดิมทีคุณรัศมีจบการศึกษาคณะอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว แต่สนใจการเพาะเห็ด จึงได้เริ่มศึกษาวิธีการเพาะเห็ด และผลิตก้อนเชื้อเห็ดมาเป็นเวลา 8 ปี ซึ่งในระยะเวลา 8 ปีที่ผ่านมา ได้ลองผิดลองถูกมาหลายวิธี ล้มลุกคลุกคลานมาแล้วหลายครั้ง แต่ด้วยความที่ไม่ย่อท้อ จึงเริ่มคิดวางแผนที่จะเพาะเห็ดให้สำเร็จให้ได้ “เริ่มจากเรานำเห็ดที่เราเพาะได้ไปแจกเพื่อนบ้าน และพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อเปิดตลาดให้ชาวบ้านรู้ว่าเห็ดชนิดนี้คือ เห็ดอะไร รสชาติเป็นอย่างไร สามารถนำไปประกอบอาหารอะไรได้บ้าง หลังจากเอาไปแจกให้ชาวบ้านได้ลองทำอาหาร ปรากฏว่าผลตอบรับดีมาก และพูดเป็นเสียงเดียวกันว่านำเห็ดขอนไปทำต้มยำ ลาบ แกงลาว อร่อยมาก พอได้ยินแบบนี้แล้วเราก็เกิดกำลังใจมากขึ้น จึงเริ่มนำเห็ดขอนไปขายที่ตลาดนัด และตลาดน้ำที่มีชื่อเสียงของจังหวัดฉะเชิงเทรา ก็ขายดีอีก ทีนี้เราก็มาคิดว่าจะทำอย่างไร
“เห็ด” ยังคงเป็นอาหารที่น่าสนใจต่อการบริโภค เพราะตอบสนองความอร่อยได้หลายเมนู แต่สำหรับกลุ่มผู้ดูแลสุขภาพจะให้ความสำคัญกับแหล่งที่มาของเห็ดเป็นอย่างมาก ถึงแม้จะไม่การันตีร้อยเปอร์เซ็นต์ถึงความปลอดภัย แต่อย่างน้อยก็ยังมีความสบายใจอยู่บ้าง ขณะเดียวกัน มีสถานที่หลายแห่งเปิดคอร์สอบรมการเพาะเลี้ยงเห็ดง่ายๆ ให้แก่ผู้สนใจ เนื่องจากพบว่าผู้คนจำนวนมากนิยมเพาะเลี้ยงเห็ดไว้บริโภคเองในครัวเรือนเพราะมั่นใจในความปลอดภัย จึงไม่แปลกที่ความรู้สึกเช่นนี้จะเกิดขึ้นกับครอบครัวของ คุณจิระศักดิ์ ถิระศุภศรี หรือ คุณปุ้ม ซึ่งภรรยานิยมรับประทานเห็ดแล้วคิดว่าถ้าเพาะเลี้ยงไว้เองในบ้านน่าจะสบายใจกว่าเพราะเห็ดดูแลไม่ยาก กระทั่งประสบความสำเร็จอย่างดีจนแม่ค้าที่ตลาดสนใจรับซื้อจำนวนมาก ดังนั้น จึงตัดสินใจลงมือขยายจำนวนการผลิตทันที คุณจิระศักดิ์ มีดีกรีปริญญาตรี จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า พระนครเหนือ สาขาวิศกรรมอุตสาหการ ปัจจุบันมีธุรกิจหลักเกี่ยวกับการผลิตชิ้นส่วนเครื่องปรับอากาศยี่ห้อดัง ด้วยความรู้และทักษะด้านช่างจึงทำให้สามีอย่างคุณปุ้มให้ความช่วยเหลือภรรยาด้วยการออกแบบโรงเรือนรวมถึงอุปกรณ์ประกอบอื่นๆ เพื่อช่วยใ