สมุนไพรไทย

โรคซึมเศร้า คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของสมอง ในส่วนที่มีผลกระทบต่อความคิด อารมณ์ ความรู้สึก พฤติกรรม รวมถึงสุขภาพทางกาย ทั้งนี้คนส่วนใหญ่รับรู้ว่า โรคซึมเศร้าเป็นเพียงอาการหรือสภาพจิตใจที่เปลี่ยนไป จึงคิดว่าโรคซึมเศร้าเกิดจากความผิดหวังหรือการได้รับความกระทบกระเทือนทางจิตใจ เช่น ภาวะเศรษฐกิจการเงิน ความผิดหวัง ความสัมพันธ์ ความรัก ความสูญเสีย ฯลฯ และจะสามารถรักษาหรือแก้ไขได้ด้วยการให้กำลังใจ อย่างไรก็ตาม หากไม่สามารถจัดการกับปัญหาต่างๆ ได้ จะกลายเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดความเครียด วิตกกังวล จนพัฒนาไปสู่ภาวะซึมเศร้า และคิดทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตายได้ ทั้งนี้ทางการแพทย์ระบุว่า โรคซึมเศร้าเป็นโรคที่เกิดจากความไม่สมดุลของสารสื่อประสาท 3 ชนิด คือ ซีโรโตนิน นอร์เอปิเนฟริน และโดปามีน จึงจำเป็นที่ต้องได้รับการรักษาจากจิตแพทย์ เพราะนอกจากจะต้องบำบัดอย่างถูกวิธีแล้ว ยังอาจจะต้องใช้ยาในการรักษาร่วมด้วย อาการของโรคซึมเศร้า อาการของโรคซึมเศร้า ได้แก่ เศร้า หดหู่ ซึม เบื่อหน่าย หงุดหงิด ฉุนเฉียว อ่อนไหวง่าย ขัดแย้งกับคนอื่นง่าย รู้สึกสิ้นหวัง ดูถูกตนเอง อาจมีอาการวิตกกังวล เครียด นั่งไม่ติด สมาธิลดลง

ชื่ออื่นๆ ผักลิ้นห่าน หนุ่นดิน มะยมใบพาย อะจีเจ้า นอช่วยไน้ ลีเดาะห์ นาฆอ (Lidahnaga) เล่งจิเช่า เลิงจิเฉ่า หลงลี่เยียะ หลงซื่อเยียะ เหล่งหลี่เฮียะ เหล่งจิเฮี๊ยะ Dragon’s Tongue ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่มเตี้ย สูงประมาณ 1-1.5 ฟุต แตกสาขาในระดับผิวดิน ใบเดี่ยวเรียงสลับตามข้อต้น ใบรูปไข่หรือรูปมนรี โคนใบสอบแหลมเข้าหากัน ปลายใบมน ขอบใบเรียบ ดอกช่อออกตามซอกใบและลำต้น มีขนาดเล็กสีแดงม่วงหรือสีม่วงเข้ม ผลคล้ายเมล็ดถั่ว ก้านสั้น และมีกลีบเลี้ยงที่ขยายตัวหุ้มเอาไว้ การขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด ปักชำ ลิ้นมังกร ยาแก้ร้อนใน สมัยอาม่า ลิ้นมังกร เป็นสมุนไพรที่สมัยก่อนคนจีนนิยมปลูกเป็นไม้กระถางประดับในบ้าน เอาไว้ต้มดื่มแก้ร้อนใน แก้ไอ ในตำรายาจีนกล่าวว่า ลิ้นมังกรมีรสสุขุม ใช้เป็นยาแก้ปอดร้อน ช่วยทำให้ปอดชุ่มชื่น บำรุงปอด แก้ไอแห้งๆ เจ็บคอ หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน หอบหืด ไอเป็นเลือด เสียงแห้ง เป็นต้น ต้นลิ้นมังกร เป็นต้นไม้ที่จำได้ง่ายๆ ใบมนๆ สีใบไม่เขียวเข้ม ออกสีตุ่นๆ (เป็นคนละต้นกับไม้ประดับอีกชนิดหนึ่งที่ชื่อว่า ลิ้นมังกร เหมือนกัน แต่มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Sansevieria trifasciata ซึ่งใบมีลักษณะเรียวยาวคล้ายหอก

ชื่อสามัญ การบูร Camphor, Gum camphor ชื่อวิทยาศาสตร์ Cinnamomum camphora วงศ์ LAURACEAE                                                                                                                         ปีนี้อากาศบ้านเราแปรปรวนมากเป็นประวัติการณ์ ไม้น้อยใหญ่พากันแตกยอดอ่อนทั่วทั้งป่า ต้นการบูรที่บ้านผู้เขียนก็แตกยอดอ่อนสะพรั่งตาเหมือนไม้อื่นๆ เพราะฝุ่นละอองด้วยหรือไม่ ก็ไม่อาจจะคาดเดา การบูร อยู่ในสกุลอบเชย เนื้อไม้มีสีน้ำตาลปนแดง เมื่อนำมากลั่นแล้ว จะได้ “การบูร” ทุกส่วนมีกลิ่นหอม โดยเฉพาะที่ราก และโคนต้น ที่ผู้เขียนสนับสนุนการปลูกการบูรก็เพราะเล็งเห็นประโยชน์การสกัดน้ำมันหอมระเหย การสกัดสารการบูรมาใช้ในธุรกิจเสริมความงาม หรือสปา นอกจากการใช้ประโยชน์จากเนื้อไม้ หากพูดถึงของหอม น้อยคนที่จะไม่รู้จัก การบูร การบูรมักเป็นส่วนประกอบที่สำคัญสำหรับสมุนไพรที่ใช้ในการนวดประคบ นอกจากขมิ้นชัน ผิวมะกรูด ใบมะกรูด ตะไคร้บ้าน ใบมะขาม ใบส้มป่อย เกลือ และพิมเสน เรานำเข้าสารการบูร ซึ่งเป็นสารสังเคราะห์จากต่างประเทศ หากสามารถส่งเสริมให้มีการปลูกอย่างจริงจังก็จะสามารถสกัดหรือสังเคราะห์สารการบูรได้ใ

ผลไม้ไทยๆ ได้รับการยอมรับจากทั้งคนไทยและคนต่างชาติ ในเรื่องของรสชาติและสรรพคุณ ปัจจุบัน ผลไม้ไทยจึงเป็นที่นิยมของชาวต่างชาติ มีการส่งเสริมการผลิตเพื่อให้ผลผลิตเพียงพอกับความต้องการของตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศ แต่ผลเสียของการขยายตลาดผลไม้ไทยสู่ต่างประเทศก็คือ คนไทยได้กินผลไม้ในคุณภาพที่ด้อยลง ทั้งความสวย สด สมบูรณ์ของผลไม้ เพราะของดีถูกตีตราส่งออกหมด ยิ่งผลไม้นอกฤดูกาลก็ยิ่งหายาก แถมมีราคาแพงอีกด้วย เช่น ทุเรียน มังคุด นั้น แพงกว่าผลไม้จากต่างประเทศที่มีการส่งเข้ามาในประเทศซะอีก ผลไม้ไทยนอกจากจะถูกส่งไปต่างประเทศแล้ว ผลไม้ไทยบางชนิดยังถูกส่งเข้าโรงงานแปรรูปอาหารอีกเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะอาหารกระป๋อง นอกจากนี้ ยังมีการแปรรูปเป็นน้ำผลไม้อีกด้วย ซึ่งเป็นที่ยอมรับว่า ตลาดน้ำผลไม้ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากเลยทีเดียว มีทั้งน้ำผลไม้ในรูปขวด กระป๋อง กล่องดีบุก รูปลักษณ์ของแพ็กเกจก็น่าสนใจ ซึ่งแต่ละยี่ห้อจะแข่งขันกันเรื่องรสชาติและความเข้มข้นของน้ำผลไม้ เพราะส่วนมากน้ำผลไม้เหล่านั้นมักจะผสมน้ำตาลหรือกรดบางอย่าง เพื่อเพิ่มกลิ่นและรสชาติ บางยี่ห้อก็ระบุว่าเป็นน้ำผลไม้ 100 เปอร์เซ็นต์ 40 เปอร์เซ็

ดูเหมือนสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 จะคับขันขึ้นทุกขณะจิตนะครับ สถานที่ที่เคยไปมาหาสู่ซื้อขายแลกเปลี่ยนทำกิจกรรมก็กลายเป็นอโคจรสถานไปทีละแห่งๆ พลอยให้ชีวิตปกติกระทบกระเทือนมากกว่าช่วงเดียวกันของปีที่แล้วเสียอีก เราท่านก็คงต้องปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตกันไป เพื่อความปลอดภัยทั้งของเราเองและผู้คนรอบข้าง เฉพาะเรื่องอาหารการกิน การนั่งรับประทานในร้านรวงก็ดูจะไม่ปลอดภัยเสียแล้ว ทั้งจากตัวอาหาร และภาชนะที่จำต้องใช้ร่วมกัน หลายครอบครัวจึงเริ่มทำกับข้าวกินเองมากขึ้น หรือไม่ก็สั่งของมากินที่บ้านเป็นการส่วนตัว ลดความเสี่ยงไปได้มาก การปรับเปลี่ยนการได้มาซึ่งอาหาร ตลอดจนวัตถุดิบอาหาร อาจทำให้เราต้องหันมาพิจารณาทางเลือกอีกทางหนึ่ง คือการเก็บหาจากธรรมชาติ (Forage) ซึ่งในปัจจุบันก็ยังพอทำได้อยู่นะครับ เนื่องจากยังพอมีพื้นที่ป่า ตลอดจนที่สาธารณะรกร้างอยู่บ้าง แม้ในละแวกเมืองใหญ่ก็ตาม ลำพังย่านชานเมืองฝั่งธนบุรีที่ผมอาศัยอยู่ เมื่อออกไปเดินเล่นหรือปั่นจักรยาน ก็ยังเห็นคนเดินเก็บผักหญ้าข้างทางได้เป็นถุงๆ ผมเคยสังเกตว่าเขาได้ยอดกระถิน ฝักกระถิน ผักบุ้งนา ยอดตำลึงอ่อนกันไปมากทีเดียว คงทั้งกินเองและเอาไปขายต

ชื่อสามัญ : แปะตำปึง, กิมกอยมอเช่า, จินฉี่เหมาเยี่ย, จักรนารายณ์, ผักพันปี ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gynura divarigata วงศ์ : Compositae ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้พุ่มเตี้ย ลำต้นอวบน้ำ (Herbaceous) สีเขียวอ่อนปนม่วง ดอกเป็นช่อตรงก้านดอกยาวชูตรง ดอกมีสีเหลืองสวยงามน่ารัก ออกดอกเป็นระยะตลอดทั้งปี ใบหนาอวบน้ำเช่นกัน ใบมีลักษณะ 2 แบบ คือทั้งแบบกลม และใบรี สรรพคุณไม่ต่างกัน แต่ชนิดใบกลมจะมีขนอ่อนๆ คลุมหนากว่าชนิดใบรีหน่อยหนึ่ง เป็นต้นไม้ที่เลี้ยงง่าย ปลูกง่าย ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิด ชอบน้ำ สามารถอยู่ได้ทั้งกลางแจ้งและในร่ม เวลาปลูกชิดกันเป็นกอ ก็จะแน่น ดูสวยงาม ใช้เป็นไม้คลุมดินในงานจัดสวนได้เลย ผู้เขียนก็ใช้อยู่บ่อยๆ ปลูกสลับกับไม้คลุมดินอื่นๆ ได้ดี เพื่อเพิ่มสีสันให้สวนสวย เนื่องจากใบสีเขียวอ่อนสดชื่นสบายตา แปะตำปึง นำเข้ามาในบ้านเราเมื่อ 5-6 ปี ที่แล้ว พร้อมๆ กับหญ้าปักกิ่ง สรรพคุณทางยา แปะตำปึง จัดว่าเป็นสมุนไพรประเภทครอบจักรวาลก็ว่าได้ เช่น ฟอกโลหิตสตรี ช่วยขับสารพิษต่างๆ รักษาเริม งูสวัด ลดความดันโลหิต บรรเทาอาการภูมิแพ้ บำบัดโรคริดสีดวงทวาร และอื่นๆ วิธีรับประทาน ให้เด็ดใบสดมาล้างน้ำให้สะอา

กล้วย เป็นผลไม้ที่มีสารอาหารครบถ้วน ทั้งคาร์โบไฮเดรต เกลือแร่ แคลเซียม แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส และเหล็ก วิตามินก็มีครบ ทั้งวิตามินเอ บี อี ซี และยังมีสารต้านอนุมูลอิสระ ชะลอความแก่ ป้องกันมะเร็ง คลายเครียด กล้วย เป็นผลไม้ที่มีโปรตีน จึงเป็นอาหารสุขภาพสำหรับเด็กและคนทุกเพศทุกวัย สำหรับคนที่มีกลิ่นปาก เพียงแต่กินกล้วยสุกหลังตื่นนอนแล้วจึงค่อยแปรงฟัน ทำอย่างนี้ประมาณ 1 สัปดาห์ กลิ่นปากก็จะหายไป รักษาโรคกระเพาะ กล้วย เป็นผลไม้ที่เกิดมาเพื่อดูแลท้องไส้โดยเฉพาะ ไม่ว่าท้องเสีย ท้องผูก เป็นโรคกระเพาะ นอกจากนี้ หยวกกล้วย และปลีกล้วย เป็นอาหารที่มีเส้นใย ทำหน้าที่เป็นพนักงานเก็บกวาดขยะของแข็งที่ตกค้างในลำไส้ได้เป็นอย่างดี ในวัฒนธรรมไทยจึงมีตำรับอาหารหลากหลายจากกล้วย ทั้งอาหารหวาน คาว และของว่าง หมอยาไทยใหญ่เชื่อว่าการกินกล้วยน้ำว้าจะทำให้ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ และให้ความฉ่ำเย็นกับที่อยู่อาศัย ดังนั้น ในการสร้างบ้าน หรือการแยกครอบครัวใหม่ จะต้องมีต้นกล้วยเป็นพืชมงคลที่นำไปปลูกไว้เสมอ การที่กล้วยเป็นยาเย็น หมอยาไทยใหญ่ หมอยาไทยเลย จึงบอกว่า เมื่อรู้สึกแสบร้อนในกระเพาะอาหาร ซึ่งถือว่าเป็นการกำเริบของธาตุไฟ

  คุณธนารัตน์ จิตต์พายัพ ผู้บริหารศูนย์ความร่วมมือสมุนไพรไทย (Thai Herbal Co-operation Center : THCC) ซึ่งเป็นศูนย์ที่ก่อตั้งขึ้นโดยได้รับความร่วมมือระหว่าง กรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา และวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปลูกและแปรรูปบุกเกษตรอินทรีย์บ้านทุ่งแพม ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เปิดเผยว่า ศูนย์ความร่วมมือสมุนไพรไทย เป็นสถานที่สำหรับเผยแพร่ข้อมูลความรู้สำหรับผู้ที่สนใจเกี่ยวการใช้ประโยชน์ทางการแพทย์จากสมุนไพรไทยและสารที่สกัดจากกัญชา โดยมีการจัดการอบรมและเปิดให้เยี่ยมชมการปลูก การคัดสายพันธุ์ การสกัดสารสำคัญจากสมุนไพรและกัญชา เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ รวมถึงการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง จึงถือว่าเป็นหน่วยงานหนึ่งที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อการวิจัยและพัฒนากัญชาตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ โดยศูนย์ความร่วมมือสมุนไพรไทย ซึ่งตั้งอยู่ภายในสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) คุณพลวรรธน์ พญาพิทักษ์สกุล รองประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปลูกและแปรรูปบุกเกษตรอินทรีย์บ้านทุ่งแพม ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่

ข่าวดี! นักวิจัยคณะแพทยศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) ร่วมจับมือเอกชนเปิดตัว “แอนตาเวียร์” นวัตกรรมสมุนไพรไทยเสริมภูมิต้าน โควิด-19 ผลิตผ่านเทคโนโลยีขั้นสูง พร้อมยกระดับวงการแพทย์ไทย นักวิจัยคณะแพทยศาสตร์ ร่วมกับ บจก.เมดิกรีน เปิดตัว “แอนตาเวียร์” นวัตกรรมสมุนไพรไทยต้านโควิด-19 ด้วยเทคโนโลยีกระบวนการสกัดสมัยใหม่ และเทคโนโลยีห่อหุ้มสารสำคัญ และบริษัทฯ โดยนวัตกรรมสมุนไพรดังกล่าวจะช่วยเสริมภูมิร่างกาย ต้านการอักเสบ ยับยั้งพายุไซโตไคน์ และลดการขยายตัวของไวรัส ซึ่งจะเป็นอีกหนึ่งทางรอดในการป้องกันโรคติดเชื้อต่างๆ รวมถึงโรคโควิด-19 ที่ยังคงแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง นายแพทย์อนวัช เสริมสวรรค์ รองคณบดีฝ่ายวิจัย คณะแพทยศาสตร์ สจล. กล่าวว่า เนื่องด้วยสถานการณ์โรคอุบัติใหม่อย่างโควิด-19 ที่ยังคงแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง โดยมีผู้เสียชีวิตสูงถึงร้อยละ 5 หรือมากกว่า 6 แสนคนทั่วโลก ทำให้คณะแพทยศาสตร์ สจล. ตระหนักถึงความสำคัญในการเตรียมพร้อมรับมือการระบาดของโรคโควิด-19 โดยเฉพาะการคิดค้นยาต้านไวรัสที่ดีและปลอดภัย ซึ่งมีความจำเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากการแพร่เชื้อง่ายและมีความรุนแรง

ชื่อสามัญ : เทพทาโร (Safrol laurel) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cinnamomum porrectum (Roxb.) Kosterm. วงศ์ : LAURACEAE “…เต็งแต้วแก้วกาหลง บานบุษบงส่งกลิ่นอาย หอมอยู่ไม่รู้หาย คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตราตรู มลิวันพรรณจิกจวง ดอกเปนพวงร่วงเรณู หอมมาน่าเอ็นดู ชูชื่นจิตรคิดวนิดา” (บทเห่เรือ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร) “จวง” หรือ “จวงหอม” เป็นไม้หอมที่มีการกล่าวถึงตั้งแต่โบราณกาล ผู้เขียนเคยได้ยินแต่ชื่อ และไม่เคยรู้มาก่อนว่า จวง หรือ จวงหอม ที่คนใต้เรียกนั้นคือต้นเดียวกับ “เทพทาโร” นั่นเอง เมื่อเดือนก่อนที่จะมีการปิดเมือง ผู้เขียนมีโอกาสได้ไปเห็นต้นใหญ่ๆ ที่จังหวัดชุมพรโดยบังเอิญ รู้สึกตื่นเต้น และแปลกใจเป็นอย่างมากที่ต้นใหญ่ขนาดนี้ยังมีหลงเหลืออยู่อีก เพราะส่วนใหญ่แล้วจะโดนโค่นไม่เหลือแม้แต่ตอ และราก… ณ เวลานี้ เทพทาโร เป็นสมุนไพรไทยในจำนวน 22 ชนิด ที่อยู่ใน “ภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์” ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุข เนื้อไม้ที่มีกลิ่นหอม จึงเป็นที่นิยมในการนำมาแกะสลัก ทำของใช้ ของตกแต่งบ้าน ส่วนเศษไม้ที่เหลือก็นำมากลั่นน้ำมันหอมระเหย เมื่อขยี้ใบ หรือถากต้นและเปลือก ดมดูจะมีกลิ่นมิ้นต์ หรือกลิ่นน