เมืองน่านแม้จะเป็นจังหวัดเล็ก ๆ แต่มีความสำคัญอย่างมากในฐานะเป็นพื้นที่ต้นน้ำของประเทศ โดยสัดส่วนของปริมาณน้ำ 40% ของแม่น้ำเจ้าพระยามาจากแม่น้ำน่าน
ทว่าปัญหาที่สะสมเรื้อรังมานานก็คือพื้นที่ต้นน้ำกลายเป็นภูเขาหัวโล้น พื้นที่ป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ลดลงอย่างน่าใจหายหลังจากมีการกระตุ้นส่งเสริมให้เกษตรกรหันมาเพาะปลูกพืชเชิงเดี่ยว“ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์” ที่มีพื้นที่ปลูกมากอันดับต้น ๆ ของประเทศปีละเกือบ 1 ล้านไร่
แม้ภาครัฐ เอกชน ภาคประชาชนจะปลุกกระแสไปช่วยกันปลูกป่าเพิ่ม หรือไปส่งเสริมให้ปลูกพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ทดแทน เช่น กาแฟ แต่ก็ถือว่ายังผิดกฎหมายเหมือนเดิม เพราะทำกินในพื้นที่ป่า วันนี้รากเหง้าของปัญหาจึงยังไม่ถูกปลดชนวน “ไพศาล วิมลรัตน์” ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน จะมีแนวทางแก้ไขปัญหานี้อย่างไร
Q : ปัญหาที่แท้จริงของเมืองน่านคืออะไร
ปัญหาของน่านวันนี้คือ ที่ทำกินถูกกฎหมายมีน้อย พื้นที่จังหวัดน่านเป็นพื้นที่ป่า 85% เหลือพื้นที่อยู่อาศัยและทำกินมีน้อยมากเพียง 15% เท่านั้น และปัญหาอีกด้านคือ คนอยู่ในป่ามาก่อนที่รัฐจะประกาศเขตป่าครอบทับลงไป ซึ่งเดิมเป็นป่าอุดมสมบูรณ์และมีสถานการณ์การสู้รบในอดีต ประชาชนเหล่านี้จึงไม่มีหลักฐานมาแสดง ทำให้ติดอยู่ในป่ามาจนถึงทุกวันนี้ ขณะเดียวกันก็ทำให้ราชการเข้าไปช่วยเหลือหรือสนับสนุนไม่ได้
ฉะนั้นเมื่อไม่มีพื้นที่ทำกิน ประชาชนจึงไม่มีทางเลือก แต่ต้องกินต้องใช้ เขาไม่รู้จะทำอะไรจึงหันมาปลูกข้าวโพด เมื่อไม่มีพื้นที่ทำกินจึงต้องปลูกบนดอย เพราะเป็นพืชระยะสั้น 6 เดือน ทำเร็ว เกี่ยวเร็ว ได้เงินเร็ว และที่ผ่านมามีระบบตลาดที่มาเกื้อหนุน เป็นแรงจูงใจให้ปลูก น่านจึงเป็นแบบนี้
ดังนั้นยุทธศาสตร์การพัฒนาของจังหวัดน่านจึงพยายามที่จะปรับเปลี่ยนโครงสร้างอาชีพใหม่โดยให้เขาหันกลับมาทำเกษตรในพื้นที่ที่ถูกกฎหมาย ซึ่งรัฐจะต้องหาพื้นที่รองรับให้ได้ก่อน
Q : จะแก้ไขหรือฟื้นฟูเขาหัวโล้นอย่างไร
วันนี้ผมพยายามเปลี่ยนโครงสร้างอาชีพเขาเสียใหม่บนพื้นที่ที่ถูกกฎหมายไม่เช่นนั้นพอเราไปเปลี่ยนโครงสร้างการผลิตเขาโดยไม่คำนึงถึงเรื่องพื้นที่ เช่น ไม่ให้ปลูกข้าวโพด แต่ให้ปลูกพืชชนิดอื่นแทนข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันก็ผิดกฎหมายอยู่ดี เพราะเป็นพื้นที่ผิดกฎหมาย ทำอะไรก็ผิดกฎหมายทั้งนั้น
ฉะนั้นแนวทางหนึ่งที่จะทำให้ถูกกฎหมายก็คือ นำคนลงจากดอยมาอยู่ในพื้นที่ที่ถูกกฎหมาย เช่น การกันเขตออกมาจากป่าสงวนแห่งชาติ ซึ่งตอนนี้คณะกรรมการจัดสรรที่ดินทำกินแห่งชาติ (กทช.) ก็กำลังดำเนินการอยู่ และจะต้องทำให้เขามีอาชีพ มีรายได้ใกล้เคียง หรือมากกว่าปลูกข้าวโพด เขาจึงจะยอมลงมา รวมทั้งการนำเกษตรแปลงใหญ่มาช่วยสร้างอาชีพด้วย
อย่างไรก็ตาม การทำอะไรในเขตป่าไม่ใช่อำนาจผู้ว่าฯ แต่เป็นอำนาจของอธิบดีกรมป่าไม้และกรมอุทยานแห่งชาติฯ ที่จะสงวนหวงห้ามไว้เป็นพื้นที่ต้นน้ำ ซึ่งทางจังหวัดก็ได้เสนอเรื่องไปที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมแล้ว พื้นที่ประมาณ 3 แสนไร่ ครอบคลุมทั้ง 15 อำเภอของจังหวัดน่าน
Q : มีประชาชนอยู่ในเขตป่าเท่าไหร่ที่จะต้องลงจากดอย
ข้อมูลเบื้องต้นจากกลุ่มผู้ปลูกข้าวโพดแจ้งว่ามีประมาณ28,000 ครัวเรือน ซึ่งเขาก็ยินดี แต่เราจะต้องมีพื้นที่ที่ถูกกฎหมายก่อน พร้อมทั้งจัดทำโซนนิ่งว่าตรงไหนเหมาะที่จะทำอะไร ซึ่งเป็นนโยบายของรัฐบาลอยู่แล้ว และที่สำคัญจะต้องสร้างแรงจูงใจ ถ้าลงมาแล้วจะได้รับการดูแล มีรายได้ที่ใกล้เคียงกับการปลูกข้าวโพด และอยู่อย่างถูกกฎหมาย ไม่ต้องหลบ ๆ ซ่อน ๆ หรือหนีอีกต่อไป ซึ่งรายได้จากการปลูกข้าวโพดของแต่ละครอบครัวมีตั้งแต่ 6 หมื่นบาทจนถึง 1 แสนบาทต่อปี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับใครทำมากทำน้อยด้วย
Q : จะดำเนินการในพื้นที่ไหนก่อน
จะเริ่มนำร่องทำเป็นตัวอย่างให้เห็นที่อำเภอนาน้อย โดยจะเข้าไปจัดรูปที่ดินก่อน และทยอยประกาศเป็นอำเภอ ๆ ว่าเลิกบุกรุกแล้ว เมื่อชาวบ้านมีงานทำ คนก็จะยุติการช่วงชิงที่ดินรัฐ
Q : อาชีพอะไรที่จะมาแทนปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
ตอนนี้จังหวัดและสถาบันการเงินต่าง ๆ ก็ได้ส่งเสริมการปลูกและแปรรูปกาแฟแบบครบวงจร และการทำเกษตรอินทรีย์ ซึ่งก็ต้องทำในพื้นที่ที่ถูกกฎหมายเท่านั้น รวมทั้งจะส่งเสริมการผลิตเพื่อทดแทนการนำเข้า เช่น ไก่ไข่ เพราะที่ผ่านมาน่านต้องสั่งซื้อไข่ไก่จากจังหวัดแพร่ อุตรดิตถ์ พะเยา เดือนละ 1.5 ล้านฟอง เรื่องนี้ผมก็ได้ประสานกับภาคเอกชนแล้ว
นอกจากนั้น ก็ต้องส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนไปด้วย เมื่อเราไม่สามารถมีที่ทำกินในป่า เราก็จะใช้ป่าเป็นแหล่งทำกิน ทำท่องเที่ยวโดยชุมชน ซึ่งตอนนี้การท่องเที่ยวเมืองน่านก็กำลังเติบโต มีนักท่องเที่ยวเข้ามาปีที่แล้วประมาณ 14 ล้านคน มีรายได้เข้าสู่จังหวัด 900 ล้านบาท ซึ่งในปีนี้รายได้น่าจะเพิ่มขึ้นถึง 1,000 ล้านบาท
Q : อยากให้รัฐบาลสนับสนุนอะไรบ้าง
อยากให้มีมติคณะรัฐมนตรีสนับสนุนยุทธศาสตร์จังหวัด คือ ได้รับการคุ้มครองหรือมารองรับการเปลี่ยนโครงสร้างอาชีพใหม่ในป่าได้ ไม่เช่นนั้นก็ไม่สามารถที่จะหยิบยื่นโอกาสให้ชาวบ้านได้เลย ส่วนการทวงคืนป่านั้น ถ้าเราไม่มีอาชีพอื่นไปให้เขาเลือก เขาก็ทำผิดหรือปลูกข้าวโพด ทำตามอาชีพที่ถนัดเหมือนเดิม
Q : น่านมีโครงการลงทุนขนาดใหญ่อะไรบ้าง
การลงทุนอุตสาหกรรมไม่สามารถดำเนินการใด ๆ ได้เพราะผังเมืองเป็นพื้นที่ต้นน้ำ โรงงานขนาดใหญ่จึงไม่มี น่านเป็นเมืองเอสเอ็มอี อย่างไรก็ตามมีโครงการที่จังหวัดเสนอขอรับการสนับสนุนในอนาคตคือ การสร้างสะพานเชื่อมที่อำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน กับอำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งปัจจุบันต้องใช้แพขนานยนต์ข้ามฟาก ซึ่งจะช่วยย่นระยะเวลาเดินทางไปสู่จังหวัดพิษณุโลกเหลือเพียง 200 กิโลเมตร เพราะไม่ต้องอ้อมไปผ่านอำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่
ถ้าทำโครงการนี้ได้ จะทำให้เกิดการเชื่อมโยงภาคเหนือตอนล่างได้รวดเร็วขึ้น ซึ่งยุทธศาสตร์น่านใน 10-20 ปีข้างหน้าจะมุ่งตะวันออกมากขึ้น จะเป็นประตูส่งออกสินค้าสู่ลาว จีน และเวียดนามใต้ โดยผ่านด่านห้วยโก๋นเข้าสู่แขวงไชยะบุรี สปป.ลาว ออกไปสู่จีนตอนใต้ และเวียดนาม มีความได้เปรียบในการแข่งขัน และยังช่วยพัฒนาด้านการท่องเที่ยวเชื่อมโยงอีกด้วย
ที่มา : ประชาชาติธุรกิจออนไลน์
คนไทยกับต้นกล้วยเป็นความผูกพันมาช้านาน แม้วันนี้เราจะใช้ใบตองกล้วยน้อยลง หรือเลิกใช้เชือกกล้วยไปแล้วก็ตาม แต่ประเพณีชีวิตคนไทยกับต้นกล้วยยังแยกกันไม่ได้ ไม่ว่าพิธีขึ้นบ้านใหม่ หรือขบวนแห่ขันหมากแต่งงานก็จะขาดต้นกล้วยไม่ได้ ไปจนถึงพระราชพิธีพระบรมศพก็ยังมีการแทงหยวกกล้วยเป็นลวดลายประกอบพระเมรุ ที่สำคัญคือ เครื่องบายศรีใหญ่น้อยทั้งหลายที่ใช้ในพิธีศักดิ์สิทธิ์ล้วนทำมาจากใบตองที่นำมารีดเป็นกลีบเป็นกรวยสวยงาม อันเป็นที่มาของคำสำคัญที่ผูกพันชีวิตคนไทยกับต้นกล้วยว่า “พิธีรีตอง” ข้างต้นเป็นเรื่องของกล้วยกับประเพณีไทย ในที่นี้จะขอกล่าวถึงการ “กินกล้วยเป็นอาหารและยา” ซึ่งดำรงอยู่ในวัฒนธรรมโภชนาการและแพทย์พื้นบ้านไทยมาแต่โบร่ำโบราณไม่ขาดสายมาจนถึงทุกวันนี้ คนไทยรู้จักกินกล้วยหลายชนิด แต่ที่ฮิตที่สุดก็คือ “กล้วยน้ำว้า” นอกเหนือจากประโยชน์ทางด้านอาหารแล้ว กล้วยยังมีคุณค่าอนันต์ในทางยา หมอพื้นบ้านใช้ใบตองอ่อนที่ยังม้วนอยู่ นำมาอังไฟสำหรับประคบรักษาอาการปวดหน้าอก อาการอักเสบพุพองของผิวหนัง หรือนำมาต้มน้ำดื่มแก้ท้องเสีย บิด แก้ผื่นคัน สมัยที่ยาเพนิซิลินหายาก น้ำคั้นสดจากหยวกกล้วยช่วยเยียวยาโรคหนองใน
พริกเป็นพืชในเขตร้อนหรือกึ่งร้อนที่ทนความแห้งแล้งได้ดีพอควร และสามารถปลูกในดินได้แทบทุกชนิด แต่ดินที่เหมาะสมที่สุดคือ ดินร่วนปนทราย เพราะมีการระบายน้ำดี น้ำไม่ท่วมขังหรือชื้นแฉะซึ่งจะทำให้รากเน่าและตายได้ ใครปลูกพริกแล้วเจอปัญหาเหล่านี้ “พริกไม่ดก ใบเหลือง” ไม่รู้จะแก้ยังไงดี วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านมีสูตรบำรุงต้นพริกทางใบ ที่ใครๆ ก็ทำได้ วัตถุดิบหาง่าย ใช้งบน้อย ติดดอก ติดผลเต็มต้น ในสูตรบำรุงมีส่วนประกอบของเครื่องดื่มชูกำลัง ซึ่งในเครื่องดื่มชูกำลังมีวิตามินจำนวนมาก บำรุงพืชทางใบได้ผลดี และมีส่วนประกอบของยาพารา ซึ่งยาชนิดนี้ไม่ได้ช่วยรักษาโรคของคนเท่านั้น แต่ยังช่วยกำจัดเชื้อราในดินและบำรุงให้พืชผักเจริญเติบโต แข็งแรงอีกด้วย หากใครเจอปัญหาต้นพริกที่ไม่ค่อยออกดอก ติดผล ลองนำสูตรนี้ไปใช้กันได้ ทำตามได้ง่ายๆ วัตถุดิบ ยาพาราเซตามอล 1 เม็ด ถุงแกงหรือถุงพลาสติก 1 ใบ เครื่องดื่มชูกำลัง (ยี่ห้อไหนก็ได้) 1 ฝา น้ำเปล่า 1 ลิตร กระบอกฉีดน้ำฟ็อกกี้ วิธีการทำ 1. นำเม็ดพาราใส่ถุงแกง ทุบให้แตกละเอียด 2. หลังจากนั้นใส่เครื่องดื่มชูกำลัง 1 ฝา ผสมกับยาพาราที่ทุบไว้ให้เข้ากัน เสร็จแล้วจะได้หัวเชื้อบำรุง
เคยได้ยินกันไหม? ที่ว่ากินปลาแล้วจะฉลาด มีงานวิจัยจากคณะพยาบาลศาสตร์และสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเพนซิลวาเนีย สหรัฐอเมริกา ตรวจสอบการกินปลาของเด็กวัย 9-11 ปีในประเทศจีนจำนวน 541 คน พบข้อสรุปที่น่าสนใจว่า กรดไขมันโอเมก้า 3 เข้าไปสะสมในสมองช่วยให้เด็กมีสภาพการนอนหลับที่สมบูรณ์ขึ้น ผลที่ตามมาคือพฤติกรรมด้านการเรียนรู้ดีขึ้น ก้าวร้าวน้อยลง ใช้เวลากับการเรียนได้มากขึ้น ความฉลาดจึงเป็นผลพวงที่ตามมาจากสภาพการนอนหลับที่ดีขึ้นนั่นเอง ปลาเป็นแหล่งของโอเมก้า 3 ที่ดีที่สุด และที่สำคัญปลาของไทยเราก็มีโอเมก้า 3 สูง ไม่แพ้ปลาแซลมอน แถมยังมีราคาที่ถูกและหากินได้ง่าย ในโอเมก้า 3 เป็นกรดไขมันจำเป็นที่ช่วยในเรื่องการทำงานของระบบประสาท ช่วยเพิ่มความจำ ทำให้ฉลาด และไอคิวดี ถ้าอยากได้โอเมก้า 3 ต้องเลือกกินปลาชนิดไหนดี ลองดูปริมาณโอเมก้า 3 ในปลาของไทยแต่ละชนิด มีประโยชน์มากมายขนาดนี้ 🐟ปลาทู ปลาทูมีไขมันทั้งหมด 3.8 กรัม มีโอเมก้า 6 อยู่ที่ 0.06 กรัม มีโอเมก้า 3 อยู่ที่ 0.22 กรัม แต่ถ้าปลาทูนึ่งมีไขมันทั้งหมด 3.0 กรัม มีโอเมก้า 6 อยู่ที่ 0.03 กรัม มีโอเมก้า 3 อยู่ที่ 0.18 กรัม ข้อมูลโภชนาการ ต่อเนื้อปลา 100 ก
สูตรน้ำหมักไล่แมลงนั้นมีหลากหลายสูตรมากมาย โดยส่วนใหญ่ใช้เป็นสมุนไพรไทย แต่น้อยคนที่จะรู้ว่า “พริกไทย” วัตถุดิบทำอาหารที่อยู่ในครัวบ้านเรา นั้นสามารถไล่แมลงศัตรูพืชได้เหมือนกัน โดยสูตรน้ำหมักพริกไทยไล่แมลงสูตรนี้ นอกจากจะไล่แมลงต่างๆ ได้ดีแล้ว ยังไม่มีสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อร่างกายอีกด้วย และสามารถใช้ได้ผลกับพืชทุกชนิด เนื่องจากน้ำหมักจากพริกไทยนั้น มีกลิ่นฉุนรุนแรงและประกอบด้วยสารรสเผ็ด และสารที่มีกลิ่นฉุนและเผ็ดร้อน จึงทำให้สามารถมีฤทธิ์ในการขับไล่แมลงได้ดีทีเดียว สูตรที่ 1 วัตถุดิบ 1. เมล็ดพริกไทยดำ หรือเมล็ดพริกไทยขาว 4 ช้อนโต๊ะ 2. น้ำสะอาด 1 ลิตร ขั้นตอนการทำ 1. ตำพริกไทยดำและพริกไทยขาวให้ละเอียด (การตำจะช่วยให้สารที่ให้รสเผ็ดและสารให้กลิ่นฉุน ในพริกไทยออกมาได้ดีขึ้น) 2. จากนั้นนำพริกไทยที่ตำละเอียดดีแล้ว กรอกใส่ขวดที่บรรจุน้ำสะอาดไว้แล้ว 3. หมักทิ้งไว้ 1 คืน สามารถนำไปใช้ได้เลย สูตรที่ 2 วัตถุดิบ 1. เมล็ดพริกไทยดำ หรือเมล็ดพริกไทยขาว 4 ช้อนโต๊ะ 2. น้ำสะอาด 500 มิลลิลิตร 3. น้ำยาล้างจาน 1 ช้อนชา 4. มะนาว 1 ผล ขั้นตอนการทำ 1. ตั้งหม้อบนเตา ใส่น้ำ 250 มิลลิลิตร ลงไปจากนั้นนำพริกไทย
