กรมส่งเสริมการเกษตรเตือนเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังในทุกภาคของประเทศไทย เฝ้าระวังการระบาดของไรแดงในมันสำปะหลัง เนื่องจากมันสำปะหลังในพื้นที่ส่วนใหญ่ขณะนี้มีอายุ 1-3 เดือน และในช่วงนี้มีสภาพอากาศแห้งแล้ง อุณหภูมิสูง เอื้อต่อการระบาดของไรแดงในมันสำปะหลังได้ดี โดยไรศัตรูพืชเหล่านี้จะมีลักษณะปากที่แตกต่างจากไรทั่วๆ ไป คือจะมีอวัยวะที่เรียกว่า chelicerae ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของปาก มีลักษณะเป็นเข็มแหลม (stylets) เพื่อใช้ทิ่มแทงเข้าไปในเนื้อเยื่อหรือเซลล์ของพืชอาศัย เพื่อดูดกินน้ำเลี้ยง ทำให้เกิดแผลบนผิวของพืชบริเวณนั้น สำหรับไรแดงที่เข้าทำลายมันสำปะหลังมีอยู่ 3 ชนิด คือ ไรแดงมันสำปะหลัง หรือไรแดงหม่อน ไรแมงมุมคันซาวา และไรแดงชมพู่ แต่สำหรับไรแดงมันสำปะหลัง หรือไรแดงหม่อนนั้นเป็นไรศัตรูที่สำคัญของพืชเศรษฐกิจหลายชนิด พืชที่มักพบไรชนิดนี้เข้าทำลายเสียหายอย่างรุนแรง ได้แก่ มันสำปะหลัง และหม่อน โดยไรจะดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณใต้ใบพืชใบล่างๆ และเพิ่มขยายปริมาณไปยังส่วนยอด ไรสร้างเส้นใยสานไปมาอยู่เหนือผิวใบบริเวณที่ไรดูดทำลายอยู่ ทำให้ใบพืชแห้งซีด มีสีเหลือง หากไรระบาดรุนแรง ยอดจะม้วนงอและร่วงจากใบ ทำให้มีผลต่อการเจริญเติบโต และพืชยืนต้นแห้งตายในเวลาต่อมา
รูปร่างลักษณะของไรแดงมันสำปะหลัง หรือไรแดงหม่อน เพศเมียมีลักษณะกลมเป็นรูปไข่ โดยมีด้านหน้าของลำตัวกว้างกว่าทางด้านท้าย ความยาวของลำตัวโดยเฉลี่ย 503.66 ไมครอน กว้างโดยเฉลี่ย 377.33 ไมครอน ลำตัวมีสีแดงสด สองข้างลำตัวมีแถบสีแดงเข้ม และมีตาเป็นจุดสีแดงอยู่บริเวณบ่าทั้งสองข้าง ขนบนหลังเป็นเส้นยาวปลายเรียวแหลม และไม่มีสี ลำตัวด้านสันหลังตอนหน้าและขาทั้ง 4 คู่ มีสีเหลืองอ่อนหรือสีครีม ปลายขามีสีแดงเรื่อๆ ส่วนเพศผู้มีขนาดเล็กกว่าเพศเมีย ตัวมีสีเหลืองอ่อนลำตัวเรียวแคบก้นแหลม และมีตาเป็นจุดสีแดงอยู่บริเวณบ่าทั้งสองข้าง การระบาดของไรแดงในแปลงปลูกมันสำปะหลัง มักเกิดในลักษณะเป็นหย่อมๆ และจะรุนแรงมากเมื่อมันสำปะหลังมีอายุ 1-3 เดือน และเมื่อมีสภาพอากาศแห้งแล้ง ฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน อุณหภูมิสูง ประกอบกับมีลมพัดแรง กรมส่งเสริมการเกษตรมีคำแนะนำเพื่อป้องกันกำจัดไรแดงมันสำปะหลัง หรือไรแดงหม่อน
ดังนี้ 1. สำรวจแปลงอย่างสม่ำเสมอ หากพบให้เก็บหรือเด็ดไปทำลายนอกแปลง เพื่อลดประชากรไรแดง 2. อนุรักษ์ศัตรูธรรมชาติ เช่น ด้วงเต่าตัวห้ำ (Stethorus sp.) ไรตัวห้ำ (Amblyseius longispinosus (Evans)) และด้วงปีกสั้น 3. หลีกเลี่ยงการปลูกมันสำปะหลังในช่วงฤดูแล้ง หรือฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน 4. ไรแดงจะเข้าทำลายใบเพสลาดหรือใบแก่ หากเข้าทำลายรุนแรงจะมีผลต่อการเจริญเติบโตหรือการสร้างหัว จึงควรใช้สารเคมีในการป้องกันกำจัดตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร ดังนี้ อามีทราซ 20% EC อัตรา 40 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ 4.2 เฮกซีไทอะซอกซ์ 1.8% EC อัตรา 40 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ ไซฟลูมิโทเฟน 20% EC อัตรา 10 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร หรือสไปโรมีซิเฟน 24% SC อัตรา 10 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร อย่างใดอย่างหนึ่ง พ่นเมื่อพบไรแดงทำลายบริเวณใบเพสลาดและใบแก่ โดยเฉพาะพืชยังเล็ก พ่นให้ทั่วทั้งต้น ใต้ใบและบนใบ จำนวน 1-2 ครั้ง ห่างกัน 10 วัน ทั้งนี้ ขอให้เกษตรกรหมั่นสำรวจแปลงมันสำปะหลังอย่างสม่ำเสมอ หากพบใบมันสำปะหลังมีอาการแห้งซีด ให้ดำเนินการควบคุมและป้องกันกำจัดก่อนเกิดการระบาดรุนแรง หรือสามารถขอคำแนะนำได้ที่สำนักงานเกษตรจังหวัด หรือสำนักงานเกษตรอำเภอใกล้บ้าน
ผักเป็นอาหารที่กินกันทุกบ้าน แต่คนไทยปลูกผักสวนครัวกันน้อยลง หันมาซื้อผักตลาดเป็นส่วนใหญ่ คุณสำรวย แตงขาว ชาวสวนมืออาชีพที่มีประสบการณ์ปลูกผักมานานกว่า 10 ปี ได้แบ่งปันประสบการณ์ว่า ควรปลูกผักชนิดไหนที่ได้เงินไว และตลาดมีความต้องการสูงตลอดทั้งปี ปัจจุบัน คุณสำรวยวัย 57 ปี ปลูกผักบนเนื้อที่ 3 ไร่ อยู่บ้านเลขที่ 30 หมู่ที่ 3 ตำบลทวีวัฒนา อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี. เบอร์โทร. (091) 409-4337 คุณสำรวยเคยปลูกพืชมาหลายชนิด แต่ตัดสินใจปลูกผักเป็นตัวเลือกสุดท้าย เพราะปลูกดูแลง่าย อายุเก็บเกี่ยวสั้น ทำเงินไว อาศัยทักษะบริหารจัดการวิธีปลูกแบบหมุนเวียน ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด ทำให้มีรายได้ ต่อเนื่องตลอดทั้งปี “ อาชีพชาวสวนผมว่ายั่งยืนนะ ทุกวันนี้ ผมปลูกผักขายมีรายได้วันละพัน เดือนหนึ่งก็หลายหมื่นบาท รายได้ดีไม่แพ้อาชีพมนุษย์เงินเดือน ยิ่งช่วงหน้าแล้ง คนใช้ผักเยอะ แต่ผักมีน้อย ” คุณสำรวย กล่าว ผักทำเงิน 6 ชนิดที่ขายดีตลอดทั้งปี คุณสำรวยบอกว่า ผักสวนครัวที่ขายดี ตลาดมีความต้องการตลอดทั้งปี ได้แก่ โหระพา กะเพรา มะระจีน ถั่วฝักยาว แตงกวา มะละกอ สำหรับโหระพา ลงทุนครั้งแ
ชะอม เป็นไม้ยืนต้นตระกูลถั่ว ที่มีอายุยืนนาน เป็นไม้เถาเลื้อย มีฝักเหมือนกระถิน เมล็ดนำมาปลูกได้ กิ่งอ่อน ยอดอ่อน ใบอ่อน มีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว และมีวิตามินเอสูง ยอดชะอมจัดเป็นอาหารประเภทผักที่มีคุณค่าอาหารสูงยิ่ง ทั้งวิตามินเอ โปรตีน และเยื่อใยที่ร่างกายต้องการ ตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลมหรือไม่มีหนาม ใบเป็นใบประกอบขนาดเล็ก มีก้านใบแยกเป็นใบอยู่ 2 ทาง ลักษณะคล้ายใบกระถิน หรือใบส้มป่อย ต้นชะอมหากถูกเด็ดยอดจะแตกกิ่งข้างต้นหนาแน่น คุณดอกไม้ อินอ้น หรือ ป้าดอกไม้ วัย 78 ปี ที่ถือเป็นเกษตรกรที่เริ่มปลูกชะอมไร้หนามรายแรกๆ ของ อ.ตะพานหิน และเป็นประธานกลุ่มผู้ปลูกชะอมไร้หนามบ้านคลองข่อย บ้านเลขที่ 31/6 หมู่ 6 บ้านคลองข่อย ซอย 13 ต.ไผ่หลวง อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร แหล่งปลูกชะอมพื้นที่ใหญ่แห่งหนึ่งของจังหวัดพิจิตร อยู่ที่อำเภอตะพานหิน ที่ขึ้นชื่อในเรื่องของการปลูกชะอมพันธุ์ไร้หนาม ดังคำขวัญของ อ.ตะพานหิน “ถิ่นชะอมไร้หนาม งามหลวงพ่อโต งานประเพณีกำฟ้า ทอผ้าป่าแดง” “ชะอม” หลายคนจะต้องนึกถึงเมนูอาหารที่แสนอร่อยจากผักพื้นบ้านชนิดนี้ที่มีกลิ่นและรสชาติเฉพาะตัว อาทิ ชะอมชุบไข่ทอดกับน้ำพริกกะปิ แกงแคไก่อา
ต้นขนุนเป็นพืชที่ออกผลบริเวณโคนต้นและโคนกิ่ง “การตอกลิ่มไม้ฝาง” เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้บังคับให้ต้นขนุนออกผลตามตำแหน่งที่ต้องการ เริ่มจากเลือกต้นขนุนอายุ 3-5 ปี ที่พร้อมให้ผลผลิต จากนั้นเหลาแก่นฝางให้มีขนาดและรูปร่างเช่นเดียวกับไม้จิ้มฟัน ตอกทำมุมฉากกับเปลือกต้นขนุน เมื่อถึงเนื้อไม้ตอกต่อไปไม่ได้แล้ว ให้หักก้านส่วนที่เหลือทิ้ง ทารอยแผลด้วยปูนแดง ป้องกันเชื้อโรคไม่ให้เข้าไปตามรอยแผล วิธีตอกลิ่มไม้ฝางสามารถบังคับให้ขนุนออกดอกติดผลบริเวณดังกล่าวได้ แต่ไม่สามารถบังคับให้ออกผลได้ในเวลาจำกัด ต้องคอยจนถึงฤดูที่ให้ผลคือ ครบรอบของการติดผลเท่านั้น บางครั้งต้องใช้เวลาหลายเดือนก็มี คุณลุงไสว ศรียา ปราชญ์ชาวบ้านในพื้นที่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ซึ่งเป็นผู้เผยแพร่องค์ความรู้ดังกล่าว ได้บอกกับผู้คนที่สนใจว่า วิธีตอกลิ่มไม้ฝางบังคับให้ขนุนออกผลนั้นเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ก่อนหน้านี้ คุณลุงไสวเคยทดลองนำไม้ไผ่เสียบลูกชิ้น และไม้ชนิดอื่นๆ มาทดลองตอกต้นขนุน แต่ก็ไม่ได้ผลเหมือนกับการใช้แก่นฝาง สาเหตุที่แก่นไม้ฝางช่วยให้ขนุนติดลูกได้นั้น เกิดจากในไม้แก่นไม้ฝางมีสารชนิดห
หญ้าหวาน มีกำเนิดแถบอเมริกาใต้ ใบของต้นหญ้าหวานมีรสหวาน เริ่มเข้าสู่ประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2550 และปลูกกันมากในภาคเหนือ โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย หญ้าหวานจึงจัดอยู่ในพืชสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง ความพิเศษของหญ้าหวานคือ ส่วนของใบให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 10-15 เท่า แต่ความหวานนี้ไม่ก่อให้เกิดพลังงานแต่อย่างไร ด้วยความพิเศษของหญ้าหวานนี้ หญ้าหวานจึงเป็นพืชที่ได้รับความสนใจทั้งทางด้านอุตสาหกรรม การแพทย์ ยาสมุนไพร เครื่องดื่ม นำไปสู่การปลูกเป็นพืชสร้างรายได้หลักและเสริมของเกษตรกรหลายจังหวัด คุณณัฐกานต์ อุตะมะติง หรือ พี่ยุ้ย อยู่ที่หมู่ 7 ตำบลแม่สาบ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ สาวบัญชีสานต่องานเกษตรของครอบครัวปลูกและแปรรูปหญ้าหวานอินทรีย์ ตอบรับกระแสคนรักสุขภาพกำลังมาแรง ใช้เวลาว่างจากงานประจำช่วงวันเสาร์-อาทิตย์ในการดูแล ฟันรายได้ 40,000 บาทต่อเดือน พี่ยุ้ย เล่าให้ฟังว่า ปัจจุบันตนเองทำงานประจำเป็นพนักงานการเงินและบัญชี ที่โรงพยาบาลสะเมิง การปลูกและแปรรูปหญ้าหวานถือเป็นอาชีพเสริมที่เข้ามาสานต่อจากที่พ่อแม่ทำไว้ โดยก่อนหน้านี้พ่อกับแม่เริ่มปลูกหญ้าหวานมาเป็นระยะเวลากว่า 10
