ประเทศไทยเคยได้เป็นแชมป์โลกในการส่งออกข้าว แต่จากวิกฤตการณ์ต่างๆ ในช่วงเวลาไม่กี่ปี ส่งผลต่อราคาข้าวจนตกต่ำถึงขีดสุดเป็นประวัติการณ์ ในรอบ 10 ปี
นโยบายประชารัฐในโครงการ“นาแปลงใหญ่ ประชารัฐ” จึงถือกำเนิดขึ้น โดยความร่วมมือกับบริษัทเอกชนที่มีจุดแข็งในด้านการบริหารจัดการ เพื่อให้เกิดการพัฒนาเป็นเกษตรแผนใหม่ พร้อมปรับตัวเข้าสู่ยุคเกษตร 4.0 (Smart Farmer 4.0)
ในฐานะผู้ที่คร่ำหวอดในภาคเกษตรมานาน บริษัท ซี.พี. อินเตอร์เทรด จำกัด จึงมีโอกาสเข้าร่วมในยุทธศาสตร์ ก่อตั้งโครงการ “ข้าวชาวนาไทย” สนับสนุนด้านการพัฒนาความรู้ทางด้านนวัตกรรม เทคโนโลยี การจัดการผลผลิตอย่างรัดกุม เพื่อให้เกษตรกรรายย่อยมุ่งสู่การเป็น “ชาวนา 4.0”
ฐิติ ลุจินตานนท์ รองกรรมการผู้จัดการบริหาร บริษัท ซี.พี. อินเตอร์เทรด จำกัด เล่าให้ฟังขณะนำคณะสื่อมวลชนเข้าชมต้นน้ำโครงการที่ ต.ดู่ อ.ราษีไศล จ.ศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายนที่ผ่านมาว่า บริษัทได้จัดจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพ และมีนักวิชาการให้ความรู้แก่เกษตรกรสมาชิกทุกขั้นตอนตามมาตรฐาน GAP (Good Agriculture Practice) ซึ่งเป็นการปฏิบัติเพื่อให้ผลผลิตมีมาตรฐานปลอดภัย ตามค่ามาตรฐานที่ออกโดยกรมวิชาการเกษตรและกรมการข้าว โดยเริ่มต้นตั้งแต่การเตรียมดิน การเลือกเมล็ดพันธุ์ การใช้ปุ๋ย ใช้น้ำที่เหมาะสม การบำรุงรักษาให้ปลอดจากศัตรูพืช ไปจนถึงช่วงที่ข้าวออกรวงพร้อมเก็บเกี่ยว ซึ่งเป็นการควบคุมคุณภาพ ลดต้นทุน และเพิ่มผลผลิตให้แก่เกษตรกร
“เรายังมุ่งสร้างกลไกราคาตลาดที่เหมาะสม โดยการรับซื้อข้าวเปลือกตรงจากชาวนาสมาชิกทั้งหมด ให้ราคาสูงกว่าตลาดอย่างน้อย 300 บาท ต่อตัน” ฐิติ บอก
ขณะที่ ไตรรัตน์ อุดมศรีโยธิน รองกรรมการผู้จัดการบริหาร บริษัท ซี.พี. อินเตอร์เทรด จำกัด เล่าถึงแผนการขยายงานในอนาคตว่า นอกจากการเปิดจุดรับซื้อข้าวเปลือกตรงจากชาวนา รวม 29 จุด 12 จังหวัด ประกอบด้วย เชียงราย พะเยา บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ สุรินทร์ อุบลราชธานี ยโสธร สุโขทัย พิษณุโลก กำแพงเพชร สุพรรณบุรี และนครสวรรค์ เพิ่มจากปี พ.ศ. 2559 ที่มีเพียง 18 จุดทั่วประเทศ ในปี 2561 จะขยายพื้นที่โครงการนาแปลงใหญ่ประชารัฐ ในแถบภาคอีสานเพิ่มขึ้นอีก คาดว่าจะเพิ่มพื้นที่โครงการเป็น 100,000 ไร่ จากเดิม 73,000 กว่าไร่ และจะมีเกษตรกรเข้ามาเป็นสมาชิก จำนวน 5,000 ราย จากเดิม 3,500 กว่าราย เพื่อรองรับปริมาณข้าวหอมมะลิเพิ่มเติมจากเกษตรกรอีกด้วย
ทางด้านการผลิตและจัดจำหน่าย ยงยุทธ พฤกษ์มหาดำรง รองกรรมการผู้จัดการ บริษัท ข้าว ซี.พี. อธิบายเพิ่มเติมว่า หลังจากรับซื้อข้าวเปลือกจากชาวนาจะนำข้าวมาสีพร้อมบรรจุถุง ภายใต้ชื่อโครงการ “ข้าวชาวนาไทย” จัดจำหน่ายในราคาต้นทุน ไปยังช่องทางต่างๆ ทั่วประเทศ อาทิ เซเว่น อีเลฟเว่น ซี.พี. เฟรชมาร์ต แม็กโคร และโกลเด้น เพลส
“เราไม่ได้เข้ามาช่วย แต่เราร่วมมือกัน บนถุงไม่มีเครื่องหมายการค้า วันนี้เราไม่รู้จักข้าวตราฉัตร เรารู้จักแต่ข้าวชาวนาไทย เราตั้งใจออกมาในช่วงที่ข้าวเปลือกชื้นออกมาเยอะ เพื่อผลักดันข้าวเข้าตลาดเยอะๆ เริ่มตั้งแต่ต้นน้ำไปจนถึงปลายน้ำ และจะทำต่อเนื่องไปทุกปีเพื่อความยั่งยืน” ยงยุทธ ย้ำเจตนารมณ์
หันกลับมาที่เกษตรกรสมาชิกโครงการ อ่อนศรี อาจศรี เล่าว่า วิถีการทำนาของชาวบ้านแต่เดิมมักไม่มีการคัดเลือกพันธุ์ข้าว ใครมีพันธุ์ข้าวไหนก็ปลูกกันไป เก็บเกี่ยวกันเอง มัดเองเป็นท่อนๆ เมื่อสีแล้วเมล็ดข้าวมักจะหัก ไม่สวย
“หลังจากมีนักวิชาการมาแนะนำการทำนา ใช้เมล็ดพันธุ์จากบริษัท ประเภทของปุ๋ยที่ใช้ในแต่ละช่วง สีข้าวออกมาผลผลิตเยอะกว่าเดิมครึ่งต่อครึ่ง เปอร์เซ็นต์ข้าวออกมาดีมาก ราคาก็ยุติธรรม มีที่รับซื้อแน่นอน ชอบใจมาก” อ่อนศรี บอก
อย่างไรก็ตาม ยังมีอีกหลายคำถามที่ยังคงดังต่อเนื่องอยู่ในสังคม ไม่ว่าจะกรณีของสถานะกึ่งผูกขาดของบริษัทเอกชนรายใหญ่ หรือการคัดสรรเมล็ดพันธุ์ที่เฉพาะเจาะจง การใช้ปุ๋ยต่างๆ เพื่อให้ได้ข้าวคุณภาพตามกำหนด จะนำไปสู่การทำลายวิถีชีวิตที่ถูกสืบทอดมาของชุมชนหรือไม่ อย่างไร
ทั้งนี้ การปฏิรูปการเกษตรนั้น ไม่ใช่สิ่งที่จะเกิดขึ้นได้ในชั่วข้ามคืน เรายังต้องติดตามกันต่อไปว่าเส้นทางอันหอมหวานในเวลานี้จะนำไปสู่ปลายทางเช่นไร
ความต้องการบริโภค “มะละกอ” ของคนไทยยังเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะกลุ่มมะละกอดิบ เพื่อนำมาใช้ทำส้มตำ อาหารยอดนิยมของคนไทยทุกภาค ส่วนมะละกอเพื่อการบริโภคสุก เป็นผลไม้ที่ทรงคุณค่าชนิดหนึ่ง และมีราคาไม่แพงนัก มะละกอ จัดเป็นไม้ผลที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจของไทย แต่ก่อนการเริ่มต้นของการปลูกมะละกอนั้น ก็จะต้องเริ่มจากการเพาะกล้ามะละกอเสียก่อน คุณทวีศักดิ์ ชัยเรืองยศ เจ้าของ “สวนคุณลี” อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร ได้นำประสบการณ์ ที่นักวิชาการแนะนำหรือจากที่นำไปปฏิบัติเองในการเพาะเมล็ดมะละกอมานำเสนอให้ผู้ที่สนใจนำไปใช้เป็นแนวทางในเรื่องของการเพาะกล้า เนื่องจากมะละกอทุกสายพันธุ์ใช้วิธีการเพาะกล้าเหมือนกัน สำหรับเคล็ดลับการเพาะเมล็ดมะละกอให้งอกดีและสม่ำเสมอ รศ.ดร. กวิศร์ วานิชกุล ได้ให้ข้อมูลไว้ว่า “การเพาะเมล็ดมะละกอให้งอกดีสม่ำเสมอนั้น ให้นำเมล็ดมะละกอแช่น้ำ 1-2 วัน โดยในช่วงวันแรกให้เปลี่ยนน้ำอย่างน้อย วันละ 1 ครั้ง หลังจากนั้นให้เปลี่ยนน้ำถี่ขึ้น เนื่องจากเมล็ดมะละกอมีการหายใจมากขึ้น ทำให้ออกซิเจนในน้ำเหลือน้อยลง หากแช่น้ำแล้วไม่เปลี่ยนน้ำเลย ก็จะเหลือออกซิเจนในน้ำน้อย เมล็ดมะละกอนั้นก็จะเกิ
ปีนี้ร้อนกว่าทุกปีที่ผ่านมา บ้านไหนที่มีแพลนกำลังจะทำสวน หาไม้เลื้อย ตกแต่งบ้าน ทำซุ้มบังแดด สร้างร่มเงา วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้าน รวม 6 พันธุ์ไม้เลื้อย ที่ทั้งถึก ทน โตไว มาให้แล้ว แต่ละสายพันธุ์ล้วนมีจุดเด่นที่ชวนหลงใหล แต่จะมีสายพันธุ์ไหนบ้างต้องไปดู ไม้เลื้อยจะเจริญเติบโตแบ่งออกเป็น 2 ประเภท เลื้อยเบนเข้าหาแสง ด้วยการใช้พลังงานน้อยที่สุด จะเป็นการเติบโตแบบยืดยาวเข้าหาแสงแทนที่จะใช้พลังงานจำนวนมากในการสร้างเนื้อไม้ ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่ใช้เป็นโครงสร้างในการทรงตัว เลื้อยเบนออกจากแสง กลไกการเลื้อยแบบนี้ จะพยายามงอกไปในทิศทางที่ไม่มีแสง โดยกิ่งก้านจะงอกไปถึงโคนต้นไม้ และปีนขึ้นไปบนยอดไม้ที่สว่างกว่าอย่างรวดเร็ว ไม้เลื้อยนั้นสามารถรับประโยชน์ได้จากสภาพแวดล้อม 2 แบบ คือ จากการหยั่งรากลงดินในพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์เป็นหย่อมๆ บริเวณที่มีดินน้อยหรือไม่มีเลย และยังสามารถรับประโยชน์จากแสงสว่าง โดยใบจะเจริญเฉพาะในบริเวณที่โล่ง หรือมีแสงแดดส่องถึงเป็นช่วงๆ ได้ 1. ม่านบาหลี มีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศเขตร้อนในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นไม้เลื้อยอายุหลายปี ลำต้นมีรากพิเศษแตกตามข้อเป็นเส้นสีแดงยาวห้อยลง
สำหรับใครที่กำลังมองหาไอเดียการทำแปลงปลูกผักแบบง่ายๆ แต่มีความแข็งแรง ทนทานสูง แล้วใช้ต้นทุนในการทำไม่สูงมาก ครั้งนี้เทคโนโลยีชาวบ้านมีไอเดียการทำ “แปลงปลูกผักด้วยอิฐบล็อก” แบบไม่ต้องก่อปูน สามารถทำเองได้คนเดียวแบบสบายๆ โดยไอเดียการทำแปลงปลูกผักนี้ ได้มาจากเจ้าของช่อง TikTok : chumpol_diary วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องใช้ 1. อิฐบล็อก 2. ท่อ PVC ขนาด 4 หุน 3. ค้อน วิธีทำ 1. เริ่มจากการจัดเตรียมพื้นที่สำหรับที่จะทำแปลงปลูกให้เรียบสม่ำเสมอกัน โดยขนาดความยาวและกว้างของแปลง สามารถทำได้ตามความสะดวกของแต่ละพื้นที่ 2. จากนั้นนำอิฐบล็อกมาวางเรียงกันให้เป็นแถวเสมอกัน 3. ใช้ท่อ PVC ขนาด 4 หุน ตัดเป็นท่อนให้ได้ขนาดความสูงเท่ากับอิฐบล็อก 1 ก้อน 4. นำท่อ PVC ที่ตัดได้ความยาวที่เหมาะสมแล้ว ใช้ค้อนตอกเข้ารูของอิฐบล็อกเพื่อยึดอิฐบล็อกแต่ละก้อนแทนการก่อปูน วิธีนี้จะทำให้อิฐบล็อกเกาะติดกันแน่น ลดปัญหาแปลงปลูกเอง เป็นวิธีที่ทำง่าย แต่แข็งแรง ใช้ต้นทุนต่ำ สามารถนำท่อ PVC เหลือทิ้งมาใช้ได้ แถมเวลาจะรื้อถอนก็ทำได้ง่าย อิฐบล็อกไม่เสียหาย สามารถนำไปทำอย่างอื่นได้ต่อ
“ มะม่วงขาวนิยม” หรือ “ น้ำดอกไม้มัน” เป็นผลไม้ทำเงินที่น่าสนใจ เกษตรกรจำนวนมากสนใจปลูกเป็นไม้ผลประจำสวน เพราะมะม่วงพันธุ์ปลูกดูแลง่าย มีลักษณะโดดเด่นไม่เหมือนใคร คือ มีผลใหญ่ รูปทรงสวยงาม เนื้อแน่น เมล็ดบางลีบ ผลดิบจะมีรสชาติคล้ายเขียวเสวย หากรับประทานตอนสุก เนื้อมะม่วงจะมีรสชาติหวานนุ่ม ละมุนลิ้น คล้ายมะม่วงน้ำดอกไม้ ที่มาของ “ มะม่วงขาวนิยม” “ มะม่วงขาวนิยม” เกิดจากการกลายพันธุ์จากการเพาะเมล็ดมะม่วงเขียวเสวย เมื่อ ปี พ.ศ. 2510 นายขาว น้อยรักษา ได้นำเมล็ดมะม่วงเขียวเสวยมาปลูกและบังเอิญมีต้นที่กลายพันธุ์ 1 ต้น ซึ่งมีลักษณะเด่นคือ มีผลใหญ่ รูปทรงสวยงาม ผลดิบ มีรสชาติมัน หวานคล้ายมะม่วงเขียวเสวย ส่วนผลสุกรสชาติหวานหอม เนื้อแน่น เมล็ดแบนลีบคล้ายมะม่วงน้ำดอกไม้ นายขาวจึงตั้งชื่อว่า “มะม่วงน้ำดอกไม้มัน” หลังจากได้มะม่วงพันธุ์นี้มาแล้ว นายขาวได้บำรุงดูแลรักษาเป็นอย่างดี จนมีความมั่นใจว่าสายพันธุ์นิ่งดีแล้วจึงทำการขยายพันธุ์ โดยปลูกในพื้นที่สวนของครอบครัวน้อยรักษาในพื้นที่ เขตบางบอน และเขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร เมื่อมีผลผลิตออกมานายขาวได้ส่งขายให้กับแม่ค้าปรากฏว่าได้ผลตอบรับเป็นอย่างดีมาก
