สมุนไพรรักษาโรค
ภญ.ผกากรอง ขวัญข้าว เขียนเรื่องสมุนไพรรักษาโรคหัวใจ ไว้ในคอลัมน์พืชใกล้ตัว ในอภัยภูเบศรสาร ไว้ว่า เดือนกุมภาพันธ์ ผู้เขียนจะใช้โอกาสนี้เขียนถึงโรคหัวใจ เพราะหัวใจมีความสำคัญต่อร่างกายอย่างมาก มีหน้าที่สูบฉีดเลือดดำไปฟอกที่ปอดและรับเลือดแดงจากปอดสูบฉีดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย ในปัจจุบัน โรคหัวใจกำลังเป็นภัยคุกคามต่อคุณภาพชีวิตของประชากรทั่วโลก สมาคมโรคหัวใจแห่งประเทศอเมริกาได้ประมาณการจากข้อมูลระหว่างปี พ.ศ. 2542-2547 ว่ามีชาวอเมริกันจำนวน 79,400,000 คน ป่วยด้วยโรคระบบหลอดเลือดหัวใจตีบตัน (coronary heart disease) เป็นสาเหตุของการตายจากโรคระบบหลอดเลือดหัวใจถึงร้อยละ 52-53 ส่วนในประเทศไทยนั้น ข้อมูลของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ได้แสดงให้เห็นว่า ในปี พ.ศ. 2554 โรคหัวใจเป็นสาเหตุของการตายของประชากรไทย 20,130 คน จากประชากรที่ตายทั้งหมด 414,667 คน (ร้อยละ 4.8 ของการตายทั้งหมด) เนื่องจากโรคมีสาเหตุจากหลอดเลือดหัวใจตีบตัน เป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ จากโรคระบบหลอดเลือดหัวใจ อันที่จริงแล้ว โรคหัวใจยังมีอีกมากมาย เช่น หัวใจโต หัวใจเต้นผิดจังหวะ ภาวะหลอดเลือดหัวใจตีบนี้ มีสาเหตุมาจากระดับไขมันเลว หรือ LDL (
ปัญจขันธ์ หรือเจียวกู่หลาน (Jiaogulan) เป็นสมุนไพรที่มีถื่นกำเนิดในประเทศจีน มีชื่อวิทยาศาสตร์ Gynostemma pentaphyllun Makino อยู่ในวงศ์ Cucurbitaceae ชื่อภาษาอังกฤษคือ Miracle Grass, Southern ginseng นิยมปลูกกันอย่างกว้างขวางบริเวณเทือกเขาทางตอนใต้ประเทศจีน ในประเทศไทยรู้จักในชื่อปัญจขันธ์ เป็นไม้เถาชนิดเดียวกับพืชในตระกูลแตง ลักษณะของต้นจะเลื้อยไปตามพื้น ใบมีสีเขียวแตกออก 5 ใบ ในแต่ละกิ่ง ส่วนของใบและลำต้นมีสารสำคัญ จำพวก Saponins สารที่พบมีชื่อเฉพาะว่า gypenosides คล้ายที่พบในโสมคน (ในโสมคน เรียก ginsenosides) พบในส่วนใบมากกว่าลำต้น สรรพคุณทางเภสัชวิทยา ปัญจขันธ์ ที่ปลูกกันส่วนมากนิยมนำมาแปรรูปเป็นชา สำหรับดื่มแก้กระหาย เดิมเป็นอาหารที่ใช้กินให้อิ่ม ต่อมาได้มีการพัฒนาใช้ในการผลิตยา และเริ่มมีการค้นคว้าสารออกฤทธิ์ ในทางเภสัชวิทยาในประเทศจีนพบว่า ปัญจขันธ์ ประกอบด้วยตัวยา 82 ชนิด มีตัวยาที่เหมือนโสมคน 4 ชนิด ได้แก่ ginsenosides Rb1 Rd และ F3 สรรพคุณของปัญจขันธ์ ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ลดคอเลสเตอรอล ด้วยคุณสมบัติและสรรพคุณที่หลากหลาย รวมทั้งสภาพความเหมาะสมของดินและสภาพอาก
สมุนไพรบำรุงสมอง พืชที่มีสรรพคุณช่วยกระตุ้นการทำงานของสมอง ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมองดี ลดความเสื่อมของสมอง ดูแลสมองให้ดีด้วยวิธีธรรมชาติ ประโยชน์ สรรพคุณ และโทษ สมุนไพรบำรุงสมอง และสมุนไพรบำรุงความจำ พืชสมุนไพรไทยที่มีประโยชน์ต่อการบำรุงสมอง บำรุงระบบประสาท ป้องกันสมองเสื่อม กินอะไรช่วยความจำดี เกี่ยวกับการบำรุงเลือดไปเลี้ยงสมอง และป้องกันความเสื่อมของเซลล์ร่างกาย ตามตำราทางสมุนไพร มีพืชหลายชนิดที่มีสรรพคุณมีประโยชน์ต่อสมอง ซึ่งโรคเกี่ยวกับสมองมักเกิดจากเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง สุขภาพของหลอดเลือดที่สมอง รวมถึงการบำรุงร่างกายไม่ให้เสื่อมตามวัย สมุนไพรมีอะไรบ้างที่มีลักษณะดังกล่าว เราได้รวมความรู้ทางด้านสมุนไพร ที่กล่าวถึงสมุนไพรบำรุงสมอง ว่าต้องใช้สมุนไพรอะไรบ้าง ทำให้บำรุงสมอง ช่วยความจำดี ช่วยป้องกันสมองเสื่อม บำรุงระบบประสาท ข้อมูลสมุนไพรบำรุงสมอง ลักษณะของสมุนไพร สรรพคุณ คุณค่าทางอาหาร และโทษ รายละเอียดของสมุนไพรต่างๆ มีดังนี้ ความรู้เกี่ยวกับสมอง สมอง คืออวัยวะสำคัญของสิ่งมีชีวิต เป็นส่วนกลางของระบบประสาท หากกล่าวถึงสมอง คือส่วนใหญ่จะหมายถึง ระบบประสาทบริเวณหัว หน้าที่ของสมองคือ ควบคุ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Gloriosa superba L. ชื่อวงศ์ Colchicaceae (Liliaceae) ชื่อสามัญ Glory Lily ชื่ออื่นๆ ดาวดึงส์, ดองดึงหัวขวาน, พันมหา (โคราช) บ้องขวาน คมขวาน หัวขวาน (ชลบุรี) มะขาโก้ง (เงี้ยว) ฉันยอมรับว่าฉันเป็นต้นไม้โบราณ แต่ก็เป็นสมุนไพรที่สวยงาม เพราะดอกของฉันเป็นกลีบห้อย คล้ายดอกกระดังงาไทย แต่ที่เด่นกว่าเพราะมีสีสันทั้งสีเหลืองและสีแดงส้ม และกลีบบิดเป็นเกลียว ทำให้มองเห็นทั้ง 2 สี ในกลีบเดียวกัน แต่ฉันมีถึง 6 กลีบ คิดดูซิแปลกแค่ไหน ฉันถูกจัดเป็นไม้เถาเลื้อยยาว จึงถูกเรียกว่า “Climbing Lily” ฉันชอบชื่อนี้มากเพราะฟังดูเหมือนอยู่ในโลกปัจจุบันทันสมัย แม้ว่าที่ประเทศกัมพูชา มีชื่อตามภาษาเขมร เรียกว่าต้น “ฎงฎึง” ซึ่งบันทึกไว้ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 เชียวนะ สิ่งที่ฉันภูมิใจมากอีกอย่างก็คือ ฉันได้รับความสนใจ ถูกระบุไว้ในเล่ม “สมุนไพรคู่บ้าน” ของ อาจารย์ไพบูลย์ แพงเงิน ว่าฉันเป็นสมุนไพรโบราณที่มีดอกสวยงาม และมีคัมภีร์แพทย์แผนโบราณได้กล่าวถึงสรรพคุณและตำรับยาที่เข้าสมุนไพรดองดึงไว้มาก เช่น พระคัมภีร์สรรพคุณ, พระคัมภีร์ปฐมจินดาร์, พระคัมภีร์ธาตุวิภังค์, พระคัมภีร์มหาโชตรัต, พ
ชื่อสามัญ : แปะตำปึง, กิมกอยมอเช่า, จินฉี่เหมาเยี่ย, จักรนารายณ์, ผักพันปี ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gynura divarigata วงศ์ : Compositae ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้พุ่มเตี้ย ลำต้นอวบน้ำ (Herbaceous) สีเขียวอ่อนปนม่วง ดอกเป็นช่อตรงก้านดอกยาวชูตรง ดอกมีสีเหลืองสวยงามน่ารัก ออกดอกเป็นระยะตลอดทั้งปี ใบหนาอวบน้ำเช่นกัน ใบมีลักษณะ 2 แบบ คือทั้งแบบกลม และใบรี สรรพคุณไม่ต่างกัน แต่ชนิดใบกลมจะมีขนอ่อนๆ คลุมหนากว่าชนิดใบรีหน่อยหนึ่ง เป็นต้นไม้ที่เลี้ยงง่าย ปลูกง่าย ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิด ชอบน้ำ สามารถอยู่ได้ทั้งกลางแจ้งและในร่ม เวลาปลูกชิดกันเป็นกอ ก็จะแน่น ดูสวยงาม ใช้เป็นไม้คลุมดินในงานจัดสวนได้เลย ผู้เขียนก็ใช้อยู่บ่อยๆ ปลูกสลับกับไม้คลุมดินอื่นๆ ได้ดี เพื่อเพิ่มสีสันให้สวนสวย เนื่องจากใบสีเขียวอ่อนสดชื่นสบายตา แปะตำปึง นำเข้ามาในบ้านเราเมื่อ 5-6 ปี ที่แล้ว พร้อมๆ กับหญ้าปักกิ่ง สรรพคุณทางยา แปะตำปึง จัดว่าเป็นสมุนไพรประเภทครอบจักรวาลก็ว่าได้ เช่น ฟอกโลหิตสตรี ช่วยขับสารพิษต่างๆ รักษาเริม งูสวัด ลดความดันโลหิต บรรเทาอาการภูมิแพ้ บำบัดโรคริดสีดวงทวาร และอื่นๆ วิธีรับประทาน ให้เด็ดใบสดมาล้างน้ำ
เรื่องประจำเดือนเป็นเรื่องที่กวนใจผู้หญิงหลายคน ไม่ว่าจะเป็น ประจำเดือนมาน้อย มามาก บางคนไม่มาเลยหรืออยู่ๆ ก็หายไป แต่บางก็คนอาจจะมาประจำในรูปแบบที่ไม่ค่อยสมบูรณ์เท่าไร เช่น สีคล้ำ เป็นลิ่มเป็นก้อน ซึ่งลักษณะเหล่านี้ล้วนเป็นสัญญาณเตือนถึงสุขภาพของผู้หญิง วันนี้จะเริ่มต้นที่ปัญหาประจำเดือนมาน้อยกันก่อนนะคะ สาเหตุในทางการแพทย์แผนไทย เกิดจากธาตุไฟและธาตุลมพิการในช่วงมีประจำเดือน โดยต้นเหตุมาจากการกระทบกับความเย็น เช่น การเป็นหวัด การได้รับการกระทบกระเทือนจิตใจอย่างแรง การรับประทานอาหาร พืชผักผลไม้ที่มีฤทธิ์เย็น รสเปรี้ยว รสฝาด รวมไปถึงการไม่ได้รับอาหารที่เพียงพอ และการขาดธาตุเหล็ก ในการสร้างเนื้อเยื่อผนังมดลูก อาการที่มักพบได้คือ มีอาการตัวบวม เย็นตามแขนขา รู้สึกหนาวข้างใน บางรายมีอาการปวดเมื่อย เซื่องซึมปวดหัว และภาวะท้องอืด หัวใจอาจจะเต้นช้า เล็บซีด ความดันต่ำ อ่อนเพลีย และมึนงง สิ่งที่ควรงดในกลุ่มคนที่มีอาการประจำเดือนมาน้อย ควรงดอาหารที่มีฤทธิ์เย็น รสฝาด หวาน และงดการดื่มเครื่องดื่มเย็น การอยู่ในที่อากาศเย็นหรือห้องแอร์เป็นเวลานาน การอาบน้ำเย็น โดยเฉพาะหลังการมีเพศสัมพันธ์ สำหรับการปฏ
อาการปวดเข่า เจ็บเข่า เป็นอาการที่พบได้บ่อย บ้างก็เป็นอาการปวดเมื่อยจากการใช้งานหนักทั่ว ๆ ไป แต่บ้างก็อาจจะรุนแรงกว่านั้น คือเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม ซึ่งเมื่อเป็นแล้วจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดหรือกลับมาเป็นปกติได้ แต่สามารถรักษาบรรเทาอาการให้ลดน้อยลงได้ ทั้งโดยการแพทย์แผนปัจจุบัน และการแพทย์ทางเลือกอย่างการแพทย์แผนไทย และการใช้สมุนไพรต่าง ๆ นพ.ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ให้ข้อมูลว่า องค์การอนามัยโลกคาดว่า ปี พ.ศ. 2563 ทั่วโลกจะมีผู้ป่วยโรคกระดูกและข้อประมาณ 570 ล้านคน สำหรับประเทศไทยจากสถิติกระทรวงสาธารณสุขปี 2558 มีอัตราการเกิดโรคข้อเสื่อม 57.10 ต่อประชาชน 1 แสนคน ซึ่งพบมากในผู้สูงอายุ และพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึงสองเท่า นพ.ปราโมทย์กล่าวว่า ทางการแพทย์แผนไทยเรียกโรคข้อเข่าเสื่อมว่า “โรคลมจับโปงเข่า” แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ โรคลมจับโปงน้ำและจับโปงแห้ง ต่างกันตรงที่จับโปงน้ำจะมีอาการปวดเข่า เข่าบวม อักเสบชัดเจน มีน้ำในข้อเข่า ส่วนจับโปงแห้งจะมีอาการปวดเข่า มีเสียงกรอบแกรบในข้อเข่า ข้อเข่าฝืด สะบ้าติด แพทย์แผนไทยรักษาโรคดังกล่าวด้วยการนวดรักษาเฉพาะจุ
พืชไทยที่เรารู้จัก ยังมีอีกมากมายหลายร้อยชนิด ในกลุ่มพืชผัก คือพืชที่เรานำมาประกอบอาหารหรือเป็นผักสดกิน และเป็นกลุ่มสมุนไพร คือพืชที่เรานำมาใช้เป็นยารักษาโรค ยาบำรุงร่างกาย ทั้งภายในและภายนอก ซึ่งพืชผักหลายชนิดถูกจัดอยู่ในกลุ่มสมุนไพรด้วย จะเรียกรวมกันว่าพืชผักสมุนไพรก็คงไม่ผิดนัก เช่น ผักชนิดนี้ ที่หลายคนรู้จักดี หลายคนรู้จักผิวเผิน และหลายคนยังไม่รู้จัก ชื่อไพเราะเพราะพริ้งว่า “พญายอ” “พญายอ” เป็นพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ สรรพคุณสูงชนิดหนึ่ง และเป็นผักที่ชาวบ้านนิยมมากชนิดหนึ่งเช่นกัน แม้แต่ชนชั้นผู้ใหญ่ ระดับผู้นำชนชาติแต่ก่อนเก่าจนถึงปัจจุบัน ยังให้ความชื่นชมเยินยอ คาดเดาว่า คงเป็นพืชที่มีความพิเศษเป็นแน่แท้ “พญายอ” มีหลายชื่อที่เรียกกัน แต่ละพื้นถิ่น เช่น ทางเชียงใหม่ เรียก ผักมันไก่ หรือผักลิ้นเขียด ทางลำปาง เรียกพญาปล้องคำ ภาคกลางเรียกหลายชื่อ พญาปล้องดำ ก็เรียก พญาปล้องทอง ก็เรียก เสลดพังพอนตัวเมีย ก็เรียก ทางกะเหรี่ยง เรียก โผะโซ่จาง หรือ ลิ้นมังกร ที่แม่ฮ่องสอน เรียก ลิ้นงูเห่า พญายอ ก็มีอีกหลายชื่อที่เรียกกัน มีเรื่องเล่าขานต่อกันมาว่าเมื่อหลายสิบปีก่อน มีการให้นามพืชชนิดนี้ว่
ว่านหางจระเข้ สมุนไพรชั้นดี สรรพคุณทางยามากมาย ทั้งช่วยรักษาแผล หรือสมานแผล ช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนของแผลที่เกิดจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ว่านหางจระเข้ก็ช่วยได้ และนอกจากเป็นสมุนไพรรักษาแผลที่ดีแล้ว ด้วยในปัจจุบันนวัตกรรมที่ก้าวไกล มีผู้คิดค้นวิจัยนำว่านหางจระเข้มาทำเป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหน้า ผิวกาย มากมาย ทำให้ปริมาณความต้องการว่านหางจระเข้มีมากขึ้น ส่งผลดีต่อรายได้ของเกษตรกรในประเทศไทยเป็นอย่างดี ซึ่งแหล่งปลูกสำคัญอยู่ทางภาคตะวันตกที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ การปลูกว่านหางจระเข้ส่งโรงงาน ถือเป็นอาชีพสร้างรายได้ดีให้กับเกษตรกรแถวนั้นมานานกว่า 30 ปี และปัจจุบันนี้ได้สืบทอดมาถึงรุ่นลูก ตลาดก็ยังสดใสอยู่ คุณธนัชญาน์ มีสวัสดิ์ หรือ คุณจูน อยู่บ้านเลขที่ 84 หมู่ที่ 10 ตำบลบ่อนอก อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เกษตรกรสาวผู้สืบทอดงานเกษตรกรรมจากครอบครัว เล่าว่า ครอบครัวของตนทำไร่ปลูกว่านหางจระเข้ส่งโรงงานมานานมากกว่า 30 ปี ทำมาตั้งแต่สมัยรุ่นพ่อเริ่มปลูก เพราะตอนนั้นมีนายทุนมาแนะนำพันธุ์ให้ปลูกและรับซื้อ จึงเริ่มปลูกมาตั้งแต่นั้น แต่ก่อนที่คุณจูนจะหันมาสานต่องานของครอบครัว คุณจูนได้ทำงานในตำแหน่งฝ
บัวบก สมุนไพรระดับห้าดาวต้นแบบ ที่มีสรรพคุณลดการอักเสบ ช่วยให้แผลหายเร็ว ลดรอยแผลเป็น มีสรรพคุณช่วยชะลอวัยได้ด้วย บัวบกจึงได้รับการพัฒนาเป็นเครื่องสำอางหลากหลาย ผศ.ภก.ดร. พิสิฐ เขมาวุฆฒ์ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่า จากการวิจัย บัวบก มีศักยภาพและสามารถพัฒนาเป็นยาได้ เนื่องจากมีฤทธิ์รักษาแผล เช่น แผลกดทับ แผลเบาหวาน แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก และฤทธิ์รักษาภาวะบกพร่องทางการเรียนรู้และความจำ โดยเฉพาะความจำเสื่อม หรืออัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ ที่มา : มติชนออนไลน์