แม้จะอยู่ใจกลางกรุงเทพฯ ท่ามกลางตึกสูงและความเร่งรีบของเมืองหลวง แต่ในพื้นที่สีเขียวของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน ยังมีสวนทุเรียนซ่อนตัวอยู่เงียบ ๆ ท่ามกลางแปลงทดลองและเรือนเพาะปลูก ภายใต้การดูแลของภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร ที่ไม่เพียงแค่ปลูกเพื่อศึกษา แต่ยังตั้งใจพัฒนา “ทุเรียนกลางกรุง” ให้เติบโตงอกงามท่ามกลางความท้าทายของสิ่งแวดล้อมเมือง
หลังจากเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2566 ท่านอธิการบดีจงรัก วัชรินทร์รัตน์ ได้ให้เกียรติภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร ตัดทุเรียนชุดแรกของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในรอบ 80 ปีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ 66 ปีภาควิชาพืชสวน ในวันดังกล่าวภาควิชาฯ ได้ให้นิสิตเก่าและผู้สนใจจองทุเรียนผลละ 5,000 บาท นอกจากได้ทานทุเรียนคุณภาพสูงแล้ว ยังได้ลดหย่อนภาษี 2 เท่าด้วย ภาควิชาฯ ได้มอบเงินที่ได้จากการอุดหนุนทุเรียนเป็นเงินจำนวน 66,080 บาท (66 คือ ครบรอบ 66 ปีภาควิชาพืชสวน และ 80 คือ ครบรอบ 80 ปีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์) ให้กับมหาวิทยาลัยฯ เพื่อสมทบทุนการก่อสร้างโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ในปี พ.ศ. 2566 พันธุ์ทุเรียนที่ออกดอกติดผล ณ แปลงทดลอง 2 เรือนองุ่นปวิณ ปุณศรี ประกอบด้วยพันธุ์กบสุวรรณ มูซานคิง หนามดำ และจันทบุรี 9 ส่วนพันธุ์หมอนทอง สาลิกา ทองลินจง หลงลับแล จันทบุรี 1 และจันทบุรี 4 ไม่ออกดออกติดผล
หลังจากนั้นประมาณเดือนมิถุนายน 2566 ภาควิชาฯ ได้เพาะเมล็ดลูกผสมหนามดำ มูซานคิง และกบสุวรรณ เมื่อต้นงอกและเติบโต ในปี พ.ศ. 2567 จึงนำมาลูกผสมดังกล่าวมาเสียบยอดแบบเสียบข้างบนต้นตอพันธุ์พื้นบ้าน ปัจจุบันต้นพันธุ์ลูกผสมมีการเจริญเติบโตดีมาก คาดว่าน่าจะให้ผลผลิตในอีก 3-5 ปีข้างหน้า
ในปี พ.ศ. 2567 ทุเรียนต้นเดิมที่ออกดอกติดผลในปี พ.ศ. 2566 ออกดอกทั้ง 4 พันธุ์ และพันธุ์หมอนทอง แต่ทุกพันธุ์ไม่ติดผล เนื่องจากช่วงที่เริ่มออกดอกประมาณเดือนธันวาคม 2566 มีไรแดงเข้าทำลายที่ใบแก่ (เป็นชุดใบที่เตรียมพร้อมสำหรับใช้เพื่อการออกดอก) และบางส่วนเข้าทำลายดอก เมื่อดอกบาน จึงไม่สามารถติดผลได้ เพราะต้นทุเรียนมีอาหารสะสมน้อย ดอกจึงร่วงทั้งหมด หลังจากนั้นยังมีเชื้อรา Fusarium เข้าทำลายต้นทุเรียน มีลักษณะอาการยอดแห้งจากปลายกิ่งลงมา และเริ่มสังเกตได้จากไม่มีการแตกยอดใหม่ในช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ 2567 จากนั้นประมาณเดือนมิถุนายน 2567 พบอาการรุนแรงมาก โดยใบร่วงเกือบหมดทั้งต้น โดยเฉพาะพันธุ์หมอนทอง จันทบุรี 9 และสาลิกา ส่วนพันธุ์ที่ใบร่วงเหลือใบน้อยมากประมาณ 20% ได้แก่ จันทบุรี 4 หนามดำ มูซานคิง ในขณะที่พันธุ์กบสุวรรณเหลือใบประมาณ 40-50%
แนวทางแก้ไข ใช้สารเคมีกำจัดเชื้อรา Fusarium ผสมกับน้ำส้มควันไม้ ฉีดพ่น 3 ครั้งทุกสัปดาห์ติดกัน จากนั้นพบว่าทุเรียนเริ่มแตกใบอ่อน/ผลิใบอ่อนออกมา
สำหรับการผลิตทุเรียนในปี พ.ศ. 2567 และเก็บผลผลิตในปี พ.ศ. 2568 นี้การให้น้ำ ให้ปุ๋ย แตกต่างไปจากปี พ.ศ. 2566 เนื่องจากสภาพอากาศที่แตกต่างออกไป เช่น มีช่วงแล้งสลับฝนตกตั้งแต่ระยะช่อดอก จำเป็นต้องให้ปุ๋ยที่มี K เป็นระยะทั้งการให้ทางดินและทางใบ
ดังนั้นเทคนิคสำคัญในการปลูกทุเรียนให้ได้ผลผลิตในปี พ.ศ. 2568 มีดังนี้
- ทำให้ต้นมีอาหารสะสมเพียงพอ โดยเพิ่มการให้อาหารทางใบบ่อยขึ้น (น้ำตาลซอร์บิทอล และกรดอะมิโม) รวมทั้งธาตุอาหารเสริม ได้แก่ เหล็ก สังกะสี ทองแดง ให้ทุก 10 วัน ติดต่อกัน 6 ครั้ง
- ประมาณเดือนธันวาคม 2567 ต้นถูกบังแสงจากเงาของต้นนนทรี ทุเรียนสังเคราะห์ด้วยแสงได้น้อย ต้องมีการให้อาหารเสริมทางใบ ได้แก่ น้ำตาลซอร์บิทอล และกรดอะมิโน
- ต้นทุเรียนต้องเผชิญกับความแล้งสลับฝนตกแล้วได้รับอุณหภูมิต่ำเป็นเวลานาน ต้องมีการจัดการน้ำอย่างเหมาะสม
- ช่วงจังหวะดอกบานประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์ 2568 ฝนตกหนัก ซึ่งเป็นปัญหาในการผสมเกสร ต้องใช้สารควบคุมการเจริญเติบโตพืชกลุ่ม ออกซิน (NAA) 4.5% ฉีดพ่นเพื่อช่วยการติดผล
- ในปี 2566 ใช้เทคนิคการผสมเกสรด้วยวิธีการปาดดอกทุเรียน ทำให้ควบคุมปริมาณดอกที่เหมาะสมในแต่ละกิ่ง ส่งผลให้ได้ผลผลิตที่มีรูปร่างสมบูรณ์ไม่บิดเบี้ยว สำหรับปี พ.ศ. 2568 นี้ ใช้เทคนิคการผสมเกสรด้วยวิธีปัดดอก ซึ่งจะพบจำนวนผลที่มีลักษณะบิดเบี้ยวเกิดขึ้นมากกว่า
ในปี พ.ศ.2568 ทุเรียนออกดอก ติดผล ทั้งหมด 5 พันธุ์ จำนวนประมาณ 60 ผล ได้แก่
- พันธุ์มูซานคิง ไว้ผลจำนวน 15 ผล ปี 2566 (5 ผล)
- พันธุ์หนามดำ ไว้ผลจำนวน 1 ผล (10 ผล)
- พันธุ์กบสุวรรณ ไว้ผลจำนวน 36 ผล (13 ผล)
- พันธุ์จันทบุรี 9 ไว้ผลจำนวน 1 ผล (5 ผล)
- พันธุ์จันทบุรี 1 ไว้ผลจำนวน 7 ผล (ส่วนพันธุ์หมอนทองออกดอก แต่ไม่ติดผล)
เมื่อพิจารณาอายุผลที่เก็บเกี่ยว พบว่า ในปี พ.ศ. 2568 ทุเรียนแก่เร็วกว่าปี พ.ศ. 2566 ประมาณ 10 วัน ดังตาราง
| พันธุ์ | อายุวันเก็บเกี่ยว (DAA) | ||
| ปี 2566* | ปี 2568** | ||
| มูซานคิง | 90 | 85-87 | 76-80 |
| หนามดำ | 100 | 90-92 | ครบ 90 วัน 30 พ.ค. |
| จันทบุรี 1 | 105 | – | 92 วัน |
| กบสุวรรณ | 110 | 105 | 95 วัน (รุ่นที่ 2 ประมาณวันที่ 10 มิ.ย. เหลือผลรุ่น 2 ***การแก่เร็วขึ้น) |
| จันทบุรี 9 | 130 | 100 | 90 วัน |
ก่อนที่จะลงมือปลูกไม้เศรษฐกิจ เรามารู้จักความหมายกันก่อนดีกว่า ไม้เศรษฐกิจ หมายถึง ไม้ยืนต้นทุกชนิด รวมถึงไผ่ที่ปลูก หรือขึ้นเองตามธรรมชาติ อยู่นอกเขตป่าอนุรักษ์ที่มีการใช้ประโยชน์เนื้อไม้ หรือผลิตผลอื่นที่ไม่ใช่เนื้อไม้เพื่อการค้า ดังนั้น อาจกล่าวโดยรวมว่า ไม้มีค่าทางเศรษฐกิจเป็นไม้ที่สามารถนำมาสร้างมูลค่าหรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ รวมทั้งให้ประโยชน์ทางตรงและทางอ้อมแก่ผู้ปลูก นำไปสู่แนวทางส่งเสริมการปลูกไม้เศรษฐกิจ ตามนโยบายแก้ปัญหาเศรษฐกิจฐานรากของรัฐบาลที่จะส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกไม้เศรษฐกิจในที่ดินกรรมสิทธิ์ หรือสิทธิครอบครองที่ดินอันชอบด้วยกฎหมาย ไม่เป็นไม้หวงห้าม เหมือนการปลูกพืชทั่วไป การตัด ขาย ขนย้าย แปรรูป ไม่ต้องขออนุญาตหรือจะให้เจ้าหน้าที่รับรองไม้เพื่อการค้าการส่งออกก็ได้ โดยการยื่นคำขอขึ้นทะเบียนที่ดินเป็นสวนป่า วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านได้รวบรวมไม้เศรษฐกิจ 5 ชนิดมาฝาก และเหมือนจะเป็นไม้นอกสายตาที่หลายคนยังไม่รู้ว่าไม้ชนิดนี้เป็นไม้เศรษฐกิจและมีเนื้อไม้ที่สวยงามมากๆ แถมผลยังกินได้อีกด้วย 1. มะริด มะริดเป็นไม้โบราณดั้งเดิมของไทย อยู่ในกลุ่มไม้เศรษฐกิจที่มีแนวโน้มดี เนื่องจาก
การที่คิดนอกกรอบอย่างหนุ่มช่างแอร์ที่สู้ชีวิตคิดค้นและต้องทำให้ได้จนประสบความสำเร็จ กับการเลี้ยงปูดำทะเลในที่ๆ ไกลจากทะเล และเลี้ยงแบบออร์แกนิกด้วย เท่ากับว่ายกทะเลมาไว้ที่ภาคเหนือคือ หนุ่มโอม หรือ นายธนกฤต พลอยงาม ช่างแอร์วัย 36 ปี ผู้นี้จนเป็นที่ฮือฮา และสมควรยกย่องในความคิดนอกกรอบของเขาให้เป็นผู้นำในการศึกษาทดลองการเลี้ยงปูดำทะเล จนประสบความสำเร็จ สร้างรายได้หลายหมื่นบาทต่อเดือน ยังไม่พอแค่นี้ หนุ่มโอมยังเตรียมขยายพื้นที่เพิ่มเพื่อเลี้ยงปูดำทะเลเพื่อรองรับออร์เดอร์จากลูกค้าที่สั่งจองมาไม่ขาดสาย อยู่ภาคเหนือได้กินปูทะเลสดๆ เป็นๆ แถมยังรสชาติดี เนื้อหวาน และปลอดสารพิษหรือออร์แกนิกอีกด้วย ลูกค้าต่างติดอกติดใจ สั่งจองออร์เดอร์ข้ามปี ได้กินของสด สะอาด รสชาติดี ต้องจากฟาร์มที่พิษณุโลกเท่านั้น “ผมภูมิใจจากการลองผิดลองถูก หมดค่าใช้จ่ายไปมากมายแต่ไม่ท้อ จนในที่สุดได้มาพบว่าน้ำเกลือง่ายๆ ไม่ต้องมีอะไรยุ่งยาก ผมเลี้ยงในน้ำเกลือมา 3 ปีโดยที่ไม่ต้องเติมเกลือ เติมแค่น้ำสะอาดเท่านั้น ที่ว่าน้ำสะอาดได้ระเหยออกไป ก็เติมน้ำสะอาดทดแทน หลักการแค่นี้ก็เลี้ยงปูทะเลดำได้แล้วครับ” นายธนกฤต พลอยงาม เจ้าของธ
โกสนจัดเป็นไม้มงคล ที่คนไทยรู้จักและคุ้นเคยกันดี เนื่องจากชื่อ “ โกสน” เป็นคำพ้องเสียงกับคำว่า “กุศล” หมายถึง การสร้างบุญงาม ความดี จึงนิยมปลูกโกสนไว้หน้าบ้าน ในทางทิศตะวันออกของบ้าน มาตั้งแต่สมัยโบราณ เพื่อเป็นไม้เสริมสิริมงคล ให้ทุกคนในครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข ความมีเสน่ห์ของโกสนอยู่ที่ลวดลายใบที่สวยงามสลับเฉดสีต่างๆ เช่น เฉดสีชมพูก็จะมีสีเขียวเข้มมีชมพูเข้ม เส้น ลายใบชัดเจน เฉดสีเหลืองก็จะออกสีไล่เลี่ยกันในโทนเหลือง เป็นต้น โกสน มีชื่อภาษาอังกฤษว่า โคร-ออน (Croton) เป็นไม้ประดับประเภทไม้พุ่ม ที่มีใบเป็นจุดเด่น โดยใบมีรูปทรงและสีที่สวยงามแตกต่างไปกับพรรณไม้อื่นๆ นิยมเป็นไม้กระถาง ให้มีลักษณะทรงพุ่มเล็กๆ หากต้องการให้มีทรงพุ่มใหญ่ จะใช้วิธีปลูกลงดิน โกสนมีทั้งใบเล็ก-ใบใหญ่ ต้นโกสนเป็นไม้พุ่มที่มีขนาดตั้งแต่ พุ่มเล็ก จนถึงพุ่มใหญ่ ลักษณะเด่นของพันธุ์ไม้นี้คือ ทรงของใบมีหลายลักษณะผันแปรตามธรรมชาติ และมีเด่นที่ใบมีหลายสี เช่น เหลือง ส้ม ม่วง ขาว ชมพู ดำ และยังมีลักษณะใบลูกผสม ที่มีการพัฒนาสายพันธุ์ใหม่ๆ ขึ้นมา โกสนที่ใช้เป็นไม้ประดับงดงามนั้นมีชนิด (species) เดียวคือ โคเดียมหรือโคดิเอี้ยม
ถั่วพู ไม่ใช่ ถั่วพลู (ถั่ว ก็ ถั่ว พลู ก็ พลู) ชื่อสามัญ : ถั่วพู, winged bean, princess bean ชื่อวิทยาศาสตร์ : Psophocarpus tetragonolobus วงศ์ : Leguminosae ถั่วพู มักถูกเรียกผิดๆ ว่า ถั่วพลู เป็นประจำ ที่จริงต้องเรียกว่า ถั่วพู จึงจะถูกต้อง ผู้เขียนเห็นใครเรียกถั่วพลู จะหงุดหงิดทุกครั้งไป คนตั้งชื่อเขาคิดดีคิดถูกแล้ว ที่เรียกว่า ถั่วพู ก็เพราะลักษณะของฝัก จะเป็น พู มี 4 แฉก ซึ่งตรงกับ คอมมอนเนม ภาษาอังกฤษว่า winged bean หากรักกันจริงทราบแล้วโปรดเรียกให้ถูกกันสักนิดนะครับ ภาษาไทยของเรายอดเยี่ยมอยู่แล้ว ช่วยกันอนุรักษ์ไว้ให้ดีเถอะ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ถั่วพู เป็นไม้เลื้อย อายุหลายปี (Herbaceous perennials plant) เมื่อถึงวัยแก่เต็มที่ ส่วนลำต้นที่เป็นเถาเหนือดินก็จะแห้งเหี่ยวตายไป เหลือไว้เพียงหัวหรือลำต้นใต้ดิน แอบซุ่มรอคอยเวลาเจริญเติบโตได้ในฤดูฝนถัดไป ดอกถั่วพูจะเป็นชนิดดอกสมบูรณ์เพศ กลีบดอกมีสีม่วงอ่อนอมขาว หากมีค้างให้ก็สามารถเลื้อยไปได้ไกลๆ ระบบรากของถั่วพูจะแข็งแรงมาก มีจำนวนปมจุลินทรีย์ (Rhizobium) ที่ช่วยตรึงไนโตรเจนจากอากาศได้มากกว่าถั่วชนิดอื่นด้วยกัน จึงเหมาะสำหรับปลูกบำร
