ส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวา หรือส้มโอชัยนาท เป็นพันธุ์ส้มโอที่มีรสชาติดีที่สุดของจังหวัดชัยนาท เนื่องจากมีสภาพภูมิอากาศและภูมิประเทศ ดินดี น้ำดี เอื้ออำนวยต่อการเพาะปลูก ประกอบกับเกษตรกรสะสมประสบการณ์ความรู้ ในการปลูก ดูแล ตลอดจนพัฒนาคุณภาพของผลผลิตอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ส้มโอขาวแตงกวาที่ปลูกในพื้นที่แห่งนี้ มีรสชาติที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ เป็นสินค้าขายดี เป็นที่นิยมของผู้บริโภคทั้งในประเทศและต่างประเทศ ทำให้ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาทได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2549
ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาท
มีผลผลิตตลอดทั้งปี
ปัจจุบัน ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาทมีขอบเขตการปลูกในพื้นที่ราบลุ่มภาคกลางครอบคลุมพื้นที่ของจังหวัดชัยนาทโดยได้รับการรับรองพันธุ์จากกรมส่งเสริมการเกษตรให้เป็นพันธุ์ส้มโอประจำท้องถิ่น ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาทสามารถให้ผลผลิตได้ตลอดทั้งปี ช่วงที่ออกผลมากที่สุดคือเดือนตุลาคม รสชาติอร่อย หวานนำอมเปรี้ยวเล็กน้อย เนื้อแห้งไม่แฉะน้ำ ไม่มีรสชาติขมติดลิ้น ลูกโตและเปลือกหนา ซึ่งเป็นผลมาจากลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปของจังหวัดชัยนาทเป็นที่ราบลุ่มและเป็นลูกคลื่นราดสลับเป็นบางแห่ง มีแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำน้อยและแม่น้ำท่าจีนไหลผ่านทำให้เกิดพื้นที่ที่เรียกว่า น้ำไหลทรายมูล
ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาท โดยทั่วไปจะมีลักษณะผลขนาดโตปานกลาง น้ำหนัก 800-1,600 กรัม สูง 12-16 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางผล 14-16 เซนติเมตร ทรงผลกลมแป้น ไม่มีจุก ก้นผลป้านจนถึงเว้าเล็กน้อย ผิวเรียบ มีต่อมน้ำมันละเอียด ผิวสีเขียว เปลือกมีความหนาปานกลาง ตัวกุ้งนิ่มมีสีขาวอมเหลือง เบียดกันค่อนข้างแน่น รสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย เนื้อแห้งไม่แฉะน้ำ แกะเนื้อออกได้ง่าย หวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย มีเมล็ดน้อย สีขาวอมเหลือง
ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาท มีอายุตั้งแต่ ออกดอกถึงเก็บเกี่ยวได้ประมาณ 7-8 เดือน เหมาะสำหรับรับประทานสด เป็นที่ต้องการของตลาดมาก ทุกวันนี้ มีการปลูกส้มโอขาวแตงกวา กว่า 2 พันไร่ โดยมีการรวมกลุ่มกันผลิตส้มโอ แพร่กระจายอยู่ในทุกอำเภอของจังหวัด แหล่งปลูกสำคัญคือ อำเภอสรรคบุรี อำเภอวัดสิงห์ และอำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท
กลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี
กลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท เป็นหนึ่งในต้นแบบแปลงใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ เกษตรกรได้เข้ารวมกลุ่มและเข้าร่วมโครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 ใช้ชื่อกลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี โดยนายประเวช ขำมา เป็นประธานแปลงใหญ่ มีสมาชิก 67 ราย มีพื้นที่ปลูกส้มโอรวม 368.25 ไร่ ผลผลิตประมาณ 900 ตันต่อปี
ส้มโอขาวแตงกวา ของทางกลุ่ม ฯ ได้รับความสนใจจากตลาดในวงกว้าง เนื่องจากเป็นส้มโอที่มี รสชาติที่อร่อย กุ้งโต เนื้อแห้ง กรอบ รสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย และมีคุณค่าทางโภชนาสูง ส้มโอขาวแตงกวาของกลุ่มฯ จะเก็บเกี่ยวในช่วงระหว่างเดือนมีนาคม – เมษายน เรียกว่า “ส้มทวาย” และส้มโอขาวแตงกวาของสวนได้รับการรับรองมาตรฐาน GAP และ GI
กลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี มีศักยภาพและสามารถบริหารจัดการได้ตามเป้าหมายการพัฒนาแปลงใหญ่ 5 ด้านที่สำคัญ ได้แก่ ด้านลดต้นทุนการผลิต สมาชิกผสมปุ๋ยใช้เองแทนปุ๋ยสูตรสำเร็จต่าง ๆ ผลิตธาตุอาหารเสริมแคลเซียมโบรอนใช้เองแทนการซื้อสำเร็จรูป และลดการใช้สารเคมีโดยการใช้สารชีวภัณฑ์แทนในการป้องกันกำจัดโรคแมลงและศัตรูพืช สามารถลดต้นทุนการผลิตเหลือเพียง 13,000 บาท/ไร่/ปี จากก่อนเข้าร่วมโครงการมีต้นทุนเฉลี่ย 15,744 บาท/ไร่/ปี หรือลดลงร้อยละ 17
นอกจากนี้ยังโดดเด่นด้านการเพิ่มผลผลิต มีการบริหารจัดการน้ำอย่างเหมาะสมกับพื้นที่ปลูก โดยระยะแรกที่ปลูกส้มโอใหม่ ๆ เกษตรกรหมั่นให้น้ำสม่ำเสมอ เมื่อส้มโอเจริญเติบโตแล้วจะให้น้ำแบบสปริงเกอร์เฉลี่ย 3 วัน/ครั้ง และช่วงที่มีผลผลิตออกสู่ตลาด จะให้น้ำเฉลี่ย 1 – 2 สัปดาห์/ครั้ง ประกอบกับสมาชิกป้องกันกำจัดศัตรูพืชโดยใช้น้ำหมักสมุนไพรในการเพิ่มผลผลิตและใช้สายพันธุ์ที่ความทนทานต่อโรค สามารถเพิ่มผลผลิตได้ 2,500 – 3,000 กิโลกรัม/ไร่/ปี
เดิมทีก่อนเข้าร่วมโครงการแปลงใหญ่ เกษตรกรมีผลผลิตเฉลี่ย 1,500 – 1,900 กิโลกรัม/ไร่/ปี หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 100 ด้านการพัฒนาคุณภาพการผลิต มีการบริหารจัดการในรูปแบบคณะกรรมการ พัฒนาเป็น Smart Farmer พัฒนาสินค้าเป็น Smart Product พัฒนากลุ่มเป็น Smart Group มีการอบรมและส่งเสริมองค์ความรู้อย่างต่อเนื่อง และการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาเพื่อยกระดับคุณภาพสินค้า
ด้านการตลาด ผลผลิตส่วนใหญ่ร้อยละ 75 จำหน่ายปลีกให้กับผู้ขายภายในจังหวัดชัยนาทและส่งจำหน่ายตลาดกลาง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศ ผลผลิตร้อยละ 20 จำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ อาทิ ตลาดเกษตรกรออนไลน์.com และ Facebook และร้อยละ 5 นำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพิ่มมูลค่า และด้านการบริหารจัดการ กลุ่มแปลงใหญ่มีการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ เน้นการตลาดนำการผลิต ดำเนินงานตามรูปแบบ BCG Model เพื่อยกระดับผลผลิตเกษตรสู่มาตรฐานสูง คลอบคลุมทั้งด้านคุณภาพ โภชนาการ ความปลอดภัย และระบบการผลิตที่ยั่งยืน ทั้งนี้ จากผลสำเร็จของกลุ่มแปลงใหญ่ส่งผลให้กลุ่มมีรายได้เฉลี่ย 40 ล้านบาท/ปี
ที่ผ่านมา ทางกลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี ได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม วิจัยและพัฒนาในการนำเทโนโลยีและนวัตกรรม Internet of Things (IoT) มาประยุกต์ใช้เพื่อเพิมศักยภาพการผลิต โดยการใช้โทรศัพท์มือถือติดต่อกับอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าเพื่อเปิด – ปิดน้ำ เป็นการควบคุมทางไกล
ขณะเดียวกัน ทางกลุ่มฯ นำนวัตกรรมการแปรรูปเข้ามาช่วยเพิ่มมูลค่าสินค้า ช่วยให้สมาชิกแปลงใหญ่สามารถปรับปรุงกระบวนการผลิตส้มโอ แปรรูปสิ่งเหลือใช้จากส้มโอที่มีคุณภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม อาทิ ครีมทาหน้า สเปรย์ไล่ยุงแชมพูสำหรับสัตว์เลี้ยง ชาส้มโอ 3 in1 พร้อมดื่ม (แบบชนิดผง) สบู่ชาโคลจากถ่านส้มโอ น้ำมันสกัดจากเปลือกส้มโอ และผลิตภัณฑ์ชนิดอื่นๆ อาทิ เซรั่ม ครีมมาร์คหน้า และชาจากดอกส้มโอ โดยมีกรมส่งเสริมการเกษตร ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาด้านวิชาการ สนับสนุนองค์ความรู้ด้านการผลิตและแปรรูป
นอกจากนี้ ทางกลุ่มฯ ได้ร่วมกับหน่วยงานภายนอกพัฒนาพื้นที่สวนส้มโอเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรและแหล่งเรียนรู้ ทั้งนี้ หากท่านใดที่สนใจข้อมูลหรือสนใจเข้าศึกษาดูงานของกลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี ตำบลแพรกศรีราชา จังหวัดชัยนาท สามารถติดต่อได้ที่นายประเวช ขำมา ประธานกลุ่มแปลงใหญ่ โทร 06 3224 8256 หรือ เพจ Facebook กลุ่มแปลงใหญ่ส้มโอขาวแตงกวาสรรคบุรี
ขึ้นชื่อว่าต้นไม้ ให้ทั้งความร่มรื่นและร่มเงา ทุกๆ บ้านต้องมีต้นไม้ปลูกกันแน่ๆ แต่สำหรับมือใหม่ที่กำลังมองหาต้นไม้มาปลูกในบ้าน ต้องศึกษาข้อมูลจำเพาะ ลักษณะลำต้น ระบบรากก่อนว่าต้นไม้ชนิดนั้นๆ เหมาะจะปลูกในบริเวณบ้านหรือไม่ เนื่องจากต้นไม้บางต้น มีรากที่แข็งแรง โดยเฉพาะบ้านที่มีพื้นที่รอบบ้านน้อยๆ 2-4 เมตร ที่มักจะมีปัญหารากไม้ที่ปลูกใกล้บ้านชอนไชทำให้บ้านร้าวเสียหาย วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านจะมาแนะนำต้นไม้ที่ให้ร่มเงา รากไม่ชอนไช แต่ก่อนอื่นควรเลือกต้นไม้ที่มีขนาดเหมาะสมกับตัวบ้าน ไม่เล็กและไม่ใหญ่จนเกินไป เป็นคุณสมบัติที่ดี และน่าเลือกมาปลูกนั่นเอง 🌿ต้นล่ำซำ ต้นล่ำซำ เป็นต้นไม้มงคลอีกชนิดหนึ่งที่หลายบ้านนิยมปลูก ทางฮวงจุ้ยถือว่าการปลูกต้นล่ำซำจะช่วยนำพาความเจริญรุ่งเรืองและความสำเร็จในหน้าที่การงานหรือธุรกิจต่างๆ มาให้แก่ผู้ปลูกและคนในบ้านด้วย ยังเป็นต้นไม้จัดสวนฟอร์มสวยที่นิยมปลูกในบริเวณบ้านเพื่อให้ร่มเงา อีกทั้งยังเป็นไม้ยืนต้นที่ใบไม่ค่อยร่วง ไม่ต้องคอยทำความสะอาดพื้นบ่อยๆ และลักษณะเป็นไม้เนื้อแข็ง ยืนต้นขนาดไม่ใหญ่มาก สูงได้ถึง 25 เมตรเลยทีเดียว ควรปลูกห่างจากบ้านประมาณ 5-6 เมตร ป้อง
ผักเป็นอาหารที่กินกันทุกบ้าน แต่คนไทยปลูกผักสวนครัวกันน้อยลง หันมาซื้อผักตลาดเป็นส่วนใหญ่ คุณสำรวย แตงขาว ชาวสวนมืออาชีพที่มีประสบการณ์ปลูกผักมานานกว่า 10 ปี ได้แบ่งปันประสบการณ์ว่า ควรปลูกผักชนิดไหนที่ได้เงินไว และตลาดมีความต้องการสูงตลอดทั้งปี ปัจจุบัน คุณสำรวยวัย 57 ปี ปลูกผักบนเนื้อที่ 3 ไร่ อยู่บ้านเลขที่ 30 หมู่ที่ 3 ตำบลทวีวัฒนา อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี. เบอร์โทร. (091) 409-4337 คุณสำรวยเคยปลูกพืชมาหลายชนิด แต่ตัดสินใจปลูกผักเป็นตัวเลือกสุดท้าย เพราะปลูกดูแลง่าย อายุเก็บเกี่ยวสั้น ทำเงินไว อาศัยทักษะบริหารจัดการวิธีปลูกแบบหมุนเวียน ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด ทำให้มีรายได้ ต่อเนื่องตลอดทั้งปี “ อาชีพชาวสวนผมว่ายั่งยืนนะ ทุกวันนี้ ผมปลูกผักขายมีรายได้วันละพัน เดือนหนึ่งก็หลายหมื่นบาท รายได้ดีไม่แพ้อาชีพมนุษย์เงินเดือน ยิ่งช่วงหน้าแล้ง คนใช้ผักเยอะ แต่ผักมีน้อย ” คุณสำรวย กล่าว ผักทำเงิน 6 ชนิดที่ขายดีตลอดทั้งปี คุณสำรวยบอกว่า ผักสวนครัวที่ขายดี ตลาดมีความต้องการตลอดทั้งปี ได้แก่ โหระพา กะเพรา มะระจีน ถั่วฝักยาว แตงกวา มะละกอ สำหรับโหระพา ลงทุนครั้งแ
ต้นขนุนเป็นพืชที่ออกผลบริเวณโคนต้นและโคนกิ่ง “การตอกลิ่มไม้ฝาง” เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้บังคับให้ต้นขนุนออกผลตามตำแหน่งที่ต้องการ เริ่มจากเลือกต้นขนุนอายุ 3-5 ปี ที่พร้อมให้ผลผลิต จากนั้นเหลาแก่นฝางให้มีขนาดและรูปร่างเช่นเดียวกับไม้จิ้มฟัน ตอกทำมุมฉากกับเปลือกต้นขนุน เมื่อถึงเนื้อไม้ตอกต่อไปไม่ได้แล้ว ให้หักก้านส่วนที่เหลือทิ้ง ทารอยแผลด้วยปูนแดง ป้องกันเชื้อโรคไม่ให้เข้าไปตามรอยแผล วิธีตอกลิ่มไม้ฝางสามารถบังคับให้ขนุนออกดอกติดผลบริเวณดังกล่าวได้ แต่ไม่สามารถบังคับให้ออกผลได้ในเวลาจำกัด ต้องคอยจนถึงฤดูที่ให้ผลคือ ครบรอบของการติดผลเท่านั้น บางครั้งต้องใช้เวลาหลายเดือนก็มี คุณลุงไสว ศรียา ปราชญ์ชาวบ้านในพื้นที่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ซึ่งเป็นผู้เผยแพร่องค์ความรู้ดังกล่าว ได้บอกกับผู้คนที่สนใจว่า วิธีตอกลิ่มไม้ฝางบังคับให้ขนุนออกผลนั้นเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ก่อนหน้านี้ คุณลุงไสวเคยทดลองนำไม้ไผ่เสียบลูกชิ้น และไม้ชนิดอื่นๆ มาทดลองตอกต้นขนุน แต่ก็ไม่ได้ผลเหมือนกับการใช้แก่นฝาง สาเหตุที่แก่นไม้ฝางช่วยให้ขนุนติดลูกได้นั้น เกิดจากในไม้แก่นไม้ฝางมีสารชนิดห
ชะอม เป็นไม้ยืนต้นตระกูลถั่ว ที่มีอายุยืนนาน เป็นไม้เถาเลื้อย มีฝักเหมือนกระถิน เมล็ดนำมาปลูกได้ กิ่งอ่อน ยอดอ่อน ใบอ่อน มีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว และมีวิตามินเอสูง ยอดชะอมจัดเป็นอาหารประเภทผักที่มีคุณค่าอาหารสูงยิ่ง ทั้งวิตามินเอ โปรตีน และเยื่อใยที่ร่างกายต้องการ ตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลมหรือไม่มีหนาม ใบเป็นใบประกอบขนาดเล็ก มีก้านใบแยกเป็นใบอยู่ 2 ทาง ลักษณะคล้ายใบกระถิน หรือใบส้มป่อย ต้นชะอมหากถูกเด็ดยอดจะแตกกิ่งข้างต้นหนาแน่น คุณดอกไม้ อินอ้น หรือ ป้าดอกไม้ วัย 78 ปี ที่ถือเป็นเกษตรกรที่เริ่มปลูกชะอมไร้หนามรายแรกๆ ของ อ.ตะพานหิน และเป็นประธานกลุ่มผู้ปลูกชะอมไร้หนามบ้านคลองข่อย บ้านเลขที่ 31/6 หมู่ 6 บ้านคลองข่อย ซอย 13 ต.ไผ่หลวง อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร แหล่งปลูกชะอมพื้นที่ใหญ่แห่งหนึ่งของจังหวัดพิจิตร อยู่ที่อำเภอตะพานหิน ที่ขึ้นชื่อในเรื่องของการปลูกชะอมพันธุ์ไร้หนาม ดังคำขวัญของ อ.ตะพานหิน “ถิ่นชะอมไร้หนาม งามหลวงพ่อโต งานประเพณีกำฟ้า ทอผ้าป่าแดง” “ชะอม” หลายคนจะต้องนึกถึงเมนูอาหารที่แสนอร่อยจากผักพื้นบ้านชนิดนี้ที่มีกลิ่นและรสชาติเฉพาะตัว อาทิ ชะอมชุบไข่ทอดกับน้ำพริกกะปิ แกงแคไก่อา
