พื้นที่ยอดเขา อำเภอบ่อเกลือ อยู่ห่างจากเมืองน่าน ประมาณ 80 กิโลเมตร มีบ่อเกลือสินเธาว์ ชาวบ้านยังคงต้มเกลือด้วยวิธีแบบดั้งเดิมจะตักน้ำเกลือจากบ่อส่งผ่านมาตามลำไม้ไผ่สู่บ่อพัก ก่อนจะนำน้ำเกลือมาต้มในกระทะใบบัวขนาดใหญ่เคี่ยวจนน้ำงวดแห้ง พร้อมเติมสารไอโอดีนก่อนใส่ถุงวางขาย บ่อเกลือจะปิดช่วงเข้าพรรษาเพราะเป็นช่วงฤดูฝน
ในอดีตเมืองน่านเป็นแหล่งเกลือขนาดใหญ่ ส่งเป็นสินค้าออกในภาคเหนือและแลกเปลี่ยนเป็นสินค้าที่ชุมชนอื่นไม่มี ผ่านกองคาราวานจีนฮ่อจากยูนนาน กวางสี และมณฑลอื่นๆ ในจีน โดยใช้เส้นทางผ่านมาทางสิบสองปันนา รัฐฉาน สู่เชียงราย เชียงใหม่ น่าน เมืองสา (อำเภอเวียงสา ในปัจจุบัน) กรุงสุโขทัย และแพร่ รวมทั้งพ่อค้าไทเขินจากเชียงตุง และพ่อค้าวัวต่างชาวไทลื้อจากอำเภอวังผา ในอดีตท้าวพญาในเค้าสนามหลวงได้รับส่วนแบ่งจากส่วยเกลือ นอกจากค่าธรรมเนียม และค่าปรับอื่นๆ และพระยาติโลกราชแห่งเชียงใหม่เคยยกทัพมาตีน่านมุ่งหวังครอบครองบ่อเกลือซึ่งถือเป็นยุทธปัจจัยสำคัญสมัยนั้น
ปรุงแต่งเกลือเป็นสินค้าสมุนไพรความงาม
ขึ้นชื่อว่า เกลือ ย่อมรู้ว่ามีรสเค็มและมีคุณสมบัติหลากหลาย ทั้งวงการเกษตรก็นำมาผสมเป็นปุ๋ย เสริมสวยและสมุนไพรนำมาเป็นส่วนผสมในตัวยา และที่รู้กันอยู่ผสมในอาหารทั้งคาวและหวานใช้เกลือเป็นตัวช่วยเพิ่มความเข้มของรสชาติอาหาร
เนื่องจากจังหวัดน่านเป็นหนึ่งในล้านนาตะวันออก มีสิ่งหนึ่งที่จังหวัดล้านนาอื่นไม่มีคือ เกลือ จากบ่อลึก บนภูเขาที่สูงชันของจังหวัดน่าน มีประวัติศาสตร์อันเก่าแก่ยาวนาน พระยาติโลกราชแห่งเชียงใหม่เคยยกทัพมาตีน่าน มุ่งหวังครอบครองบ่อเกลือ ถือเป็นยุทธปัจจัยสำคัญสมัยนั้น
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วิทยาลัยเทคนิคน่านและสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดน่าน ได้เข้ามาส่งเสริมให้ชาวบ้านนำ สินค้าท้องถิ่นก็คือ “เกลือ” จับมาปรับปรุงแต่งเติมเป็นสินค้าสมุนไพรความงามเกลือสปาขัดผิวพรรณใช้ในสปาได้
ประโยชน์ของเกลือ เกิดจากการรวมตัวทางเคมีของแร่ธาตุโซเดียม ที่มีคุณสมบัติเกี่ยวข้องกับระบบไหลเวียนของโลหิตและการขจัดเซลล์เสื่อมสภาพ คุณสมบัติตัวนี้เองมีประโยชน์ต่อการรักษาผิว นอกจากขัดตัวแล้ว บางคนใช้ดับกลิ่นตัว กลิ่นเท้า และกลิ่นอับอันไม่พึงประสงค์ เพราะมีตัวสมุนไพรว่านนางคำ ขมิ้นชัน ฯลฯ ผสมเข้าไปเป็นตัวช่วยร่วมกับ เกลือประมาณ 1-2 ช้อนโต๊ะ
สูตรสปาเกลือสำหรับผ่อนคลายเท้า จะใช้เม็ดใหญ่ผสมสมุนไพรแล้วใส่ลงในน้ำอุ่นแช่เท้าทั้งสองข้างสัก 20-30 นาที จะช่วยรู้สึกผ่อนคลายความเมื่อยล้าของเท้าแล้ว ปัญหากลิ่นเท้าอับเหม็นจะหมดไปด้วย ส่วนการใช้กับผิวกายเพื่อเพิ่มความชุ่มชื่นและช่วยถนอมผิว ใช้เกลือครึ่งถ้วยผสมลงในอ่างน้ำ แล้วใช้แช่ตัวประมาณ 15-20 นาที เช็ดตัวให้แห้ง หรืออาจจะใช้เกลือถูตัวก็ได้ ใช้ฟองน้ำหรือผ้าขนหนูขัดตัว หลังอาบน้ำขณะที่ตัวยังเปียกอยู่ จะช่วยให้เซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วหลุดออกมานอกจากผลิตภัณฑ์เกลือขัดผิวแล้ว ก็มีสินค้าแตกไลน์เพิ่มมาอีกคือ ผงพอกหน้าสมุนไพร พอกเพื่อลดจุดด่างดำ ลดความร้อน และการอักเสบของผิวที่ถูกแดดเผาในแต่ละวัน
1.ยางพารา ถือเป็นพืชเศรษฐกิจหลักที่มีบทบาทสำคัญในการสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรไทยมาอย่างยาวนาน ด้วยสภาพภูมิอากาศของประเทศไทยมีความเหมาะสมต่อการปลูกยางพารา ทำให้สามารถผลิตและส่งออกยางพาราได้ในปริมาณมากติดอันดับต้นๆ ของโลก แต่ยางพาราก็เป็นพืชที่มีความผันผวนของราคาค่อนข้างสูง ซึ่งก็มีหลายปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อราคา ดังนั้นถ้าเปรียบ ยางพารา เป็นหุ้น = “หุ้นปันผลรายวัน” ที่มีรายได้เข้ามาเรื่อยๆ เกือบทุกวันถ้าฝนไม่ตก ราคาขึ้นลงเหมือนหุ้นวัฏจักรที่มีความผันผวนสูง มีรายได้น้อยแต่ถือต่อเนื่องกินปันผลยาวๆ 2.ปาล์มน้ำมัน เป็นพืชเศรษฐกิจของไทยที่มีความสำคัญด้านความมั่นคงทางอาหารและพลังงาน พืชปาล์มน้ำมันเจริญเติบโตได้ดีในบริเวณภาคใต้ของประเทศไทย และมีศักยภาพในการผลิตน้ำมันต่อพื้นที่สูง ต้นทุนการผลิตต่ำ สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้นาน อีกทั้งปาล์มน้ำมันยังมีผลพลอยได้ทุกส่วนจากการผลิตน้ำมันปาล์ม สามารถนำไปใช้ประโยชน์ด้านต่างๆ ทั้งยังเสี่ยงต่อภัยธรรมชาติน้อย และสามารถผลิตในปริมาณมากเพื่อรองรับความต้องการที่สูงขึ้นในอนาคตได้ ดังนั้นถ้าเปรียบ ปาล์มน้ำมัน เป็นหุ้น = “หุ้นเติบโตมั่นคง” มีรายได้เดือนละ 2 ครั้ง มี
ระหว่างวันที่ 14-16 ธันวาคม 2561 ที่ผ่านมา มีงานพืชสวนก้าวหน้าครั้งที่ 15 (hortex 2018) ณ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี ในงานมีนิทรรศการ การจำหน่ายผลผลิต ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร งานแสดงความก้าวหน้าทางด้านเครื่องจักรกลการเกษตร รวมทั้งงานสัมมนาวิชาการ งานสัมมนาที่ได้รับความสนใจอย่างมากคือ “สวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว” วิทยากรประกอบด้วยชาวสวนชั้นนำของจังหวัดจันทบุรีได้แก่ คุณชนันท์ เขียวพันธุ์ คุณสุเทพ นพพันธ์ คุณภานุศักดิ์ สายพานิชและอาจารย์ปราโมช ร่วมสุข ในฐานะผู้อำนวยการสถาบันทุเรียนไทย และเป็นประธานการจัดงานพืชสวนก้าวหน้า ทำหน้าที่เป็นผู้ดำเนินงานสัมมนาครั้งนี้ งานสัมมาสวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว เป็นการพูดถึงทุเรียน เนื่องจากที่ผ่านมา ทุเรียนราคาดี คนหันมาปลูกกันมาก คุณชลธี นุ่มหนู ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมสัมมนาว่า เนื่องจากทุเรียนราคาดี เกษตรกรส่วนหนึ่งที่ก้าวหน้ามากๆ ไม่ได้พูดถึงเงินล้าน แต่พูดถึงรายได้จากการทำสวนระดับ 10 ล้านกันแล้ว หัวข้อสัมมนา “สวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว” ไม่ได้หมายความว่า สวนที่มีอยู่จำนวนมาก มีคนเก่งทำสวน 100 ไร่ได้เพียงคนเดียว แต่หัว
ผักกูด เป็นชื่อของผักชนิดหนึ่งจัดอยู่ในตระกูลเฟิร์น สามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู และนอกจากจะนำมาเป็นอาหารได้แล้วยังใช้เป็นสมุนไพรได้อีกด้วย ผักกูดมักจะขึ้นอยู่ตามริมน้ำหรือพื้นที่ชุ่มน้ำมากกว่าในป่าทึบ เจริญเติบโตได้ดีในช่วงฤดูฝน นอกจากนี้แล้ว ผักกูด ยังเป็นดัชนีชี้วัดถึงสภาพแวดล้อม ให้ได้รู้ว่าบริเวณไหนอากาศไม่ดี ดินไม่บริสุทธิ์ มีสารเคมีเจือปนอยู่ ผักกูดจะไม่ขึ้นหรือแตกต้นในบริเวณนั้น ด้วยสรรพคุณและคุณค่าที่มีมากมาย จึงทำให้ในปัจจุบันเกษตรกรหันมาปลูกผักกูดเชิงการค้ามากขึ้น คุณชาญณรงค์ พวงสั้น อยู่บ้านเลขที่ 69 หมู่ที่ 7 ตำบลวังจันทร์ อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี ปัจจุบันดำรงตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มส่งเสริมและพัฒนาการผลิต สำนักงานเกษตรจังหวัดเพชรบุรี เล่าถึงงานปลูกผักกูดว่า เกิดนึกสนใจและมองเห็นอนาคตของผักกูดว่าน่าจะไปได้ดี ผักกูดเป็นผักที่หาได้จากธรรมชาติในสมัยก่อน แต่ในปัจจุบันเริ่มหารับประทานยากขึ้นทุกวัน ตนจึงมองเห็นโอกาสจากตรงนี้ ใช้เวลาว่างช่วงวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ทำงานสวนปลูกผักกูดอินทรีย์แซมสวนสัก โดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง รัชกาลที่ 9 คือปลูกพืช 3 อย่าง ประโยชน์ 4
พืชเครื่องเทศส่วนใหญ่ ล้วนเป็นพืชพื้นเมืองของประเทศในเขตร้อน หลากหลายพืชเครื่องเทศถูกบรรจุลงในอาหารเพื่อปรุงแต่งกลิ่น รส ถนอมรักษา และยังเป็นยารักษาสุขภาพ สืบทอดเป็นวัฒนธรรมอาหารที่แตกต่างกันไปตามประเทศ ตามภูมิภาค สืบทอดแก่คนรุ่นหลัง และเกิดการค้าขายแลกเปลี่ยนกันไปทั่วโลกอย่างขาดไม่ได้ มะแขว่น เป็นพืชเครื่องเทศหนึ่งที่พบมากทางภาคเหนือของไทย เป็นพืชเศรษฐกิจท้องถิ่นของจังหวัดภาคเหนือหลายจังหวัด ยกตัวอย่างเช่น จังหวัดน่าน ถึงกับมีการจัดงาน มะแขว่น ขึ้นทุกปี มะแข่วนมีความต้องการใช้ในการบริโภคประจำวัน โดยเป็นเครื่องเทศหรือเป็นส่วนประกอบของอาหารพื้นเมืองภาคเหนือหลากหลายชนิด ผลผลิตมะแขว่น ได้จากทั้งการเก็บจากป่า และการปลูกที่แพร่หลายไปไม่น้อย ชื่อวิทยาศาสตร์ : Zanthoxylum limonella Alston. ชื่อวงศ์ : RUTACEA ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ มะแขว่น เป็นไม้ขนาดกลาง สูงประมาณ 5-10 เมตร มีหนามอยู่รอบลำต้นและกิ่ง ต้นอ่อนจะมีสีแดงแกมเขียว ลักษณะของใบเป็นใบประกอบ แต่ละใบจะมีใบย่อย 10-25 ใบ ช่อดอกเป็นช่อแบบกลุ่มย่อย มีสีขาวอมเทา ยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร มีดอกตัวผู้และดอกตัวเมียอยู่คนละต้น ผลมีเส้นผ่าศูนย์กลาง
