ควาย

คุณวัชธีระ วงษาหลง หรือ คุณบิล บรบือ ชายหนุ่มวัย 32 ปี เจ้าของฟาร์ม “ควายงามดอนมหา” ในพื้นที่ตำบลหนองจิก อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม ผู้ที่เติบโตมาจากครอบครัวที่มีอาชีพเกษตรกรรม เลือกเดินเส้นทางตามความฝันของตนเองในวัยเด็กด้วยอาชีพ “คนเลี้ยงควาย” จนประสบความสำเร็จ มีชื่อเสียงและคนรู้จัก พร้อมกับรายได้หลักแสนต่อเดือน จุดเริ่มต้นของการเลี้ยงควายนั้น มาจากความชอบส่วนตัวในวัยเด็ก จึงนำมาสู่เส้นทางการเลี้ยงควายแบบจริงจังกว่า 10 ปี ด้วยการบ่มเพาะความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงควายจากคนเฒ่าคนแก่ในชุมชน ด้วยเหตุผลของความผูกพันระหว่างคนและควายจากอดีตมาจนถึงปัจจุบัน จึงมีการพัฒนาสายพันธุ์ควายสวยงามส่งเข้าประกวด คว้ารางวัลมาแล้วหลายเวที จนกลายเป็นที่รู้จักของคนเลี้ยงควายอันดับต้นๆ ของประเทศไทย ฟาร์มควายงามดอนมหาของคุณวัชธีระนั้น เน้นพัฒนาสายพันธุ์ควายเพื่อเข้าประกวดควายงามตามสถานที่ต่างๆ ทั่วประเทศ ได้รับรางวัลการันตีมาแล้วหลายรางวัล สร้างชื่อเสียงให้กับฟาร์ม เช่น ควายเพศเมียที่ชื่อว่า “นางพญา” พ่อเม็ดเงิน แม่เพชรเชียงคำ รูปร่างที่สูง สวย สง่า ได้รับรางวัลแกรนด์แชมป์ถ้วยพระราชทาน จังหวัดอุทัยธานี ปี 256

วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านได้ไปเยือนหมู่บ้านอนุรักษ์ควายไทยตลิ่งชันครบุรี ที่จังหวัดนครราชสีมา และได้พูดคุยกับ “แม่แพรว” เกษตรกรผู้เลี้ยงควายไทยและผู้คิดค้นการผสมระหว่างแม่ควายไทยกับพ่อควายนิโก ซึ่งผลที่ได้ออกมาทำให้ควายมีขนาดตัวที่ใหญ่ขึ้น ความพิเศษของเจ้าควายน้อยของแม่พราวคือ การเลี้ยงเขาอย่างธรรมชาติโดยไม่ใช้อาหารเสริมเร่ง ปล่อยให้หากินตามแหล่งธรรมชาติ และหญ้าที่ปลูกในไร่ก็ปราศจากสารเคมี งานนี้ใครที่กำลังสนใจอยากเลี้ยงควายเป็นอาชีพหลังเกษียณ แม่แพรวได้เผยเคล็ดลับการเลี้ยงควายต้องเริ่มจากอะไร และใช้เงินลงทุนเท่าไหร่ แถมยังบอกถึงกำไรที่จะได้รับจากเจ้าควายอีกด้วย เพราะฉะนั้นห้ามพลาดอย่างเด็ดขาดค่ะ

ถ้าพูดถึง “กระบือ” ทุกคนก็คงรู้จักเพราะมีเอกลักษณ์ เขาสองข้างที่โค้งสวย กระบือเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ชนิดหนึ่ง ใช้แม้กระทั่งในการทำสงครามของชาวบ้าน “บางระจัน” ปัจจุบันกระบือไม่ค่อยมีบทบาทในสังคมมากนักโดยเฉพาะการเกษตร เป็นเพราะคนส่วนใหญ่นำเทคโนโลยีมาใช้ในการทำเกษตรมากขึ้น มีการประยุกต์สิ่งเก่าๆ ให้มีประสิทธิภาพที่ดีขึ้น เทคโนโลยีเหล่านี้ทำให้เกษตรกรสะดวก สบาย มากขึ้นกว่าแต่ก่อน แต่ก็ยังมีเกษตรกรบางกลุ่มที่มีการอนุรักษ์กระบือคงไว้อยู่ เลี้ยงไว้เพื่อขยายพันธุ์เป็นรายได้อีกทางหนึ่ง อาจจะไม่ได้ใช้งานในเรื่องของการเกษตรแบบเดิมก็ตาม คุณไชยวัฒน์ ภิญโญเทพประทาน หัวหน้างานวิจัยและพัฒนาพันธุ์สัตว์ ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนากระบือ ตำบลนาบัว อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ กล่าวว่า ศูนย์วิจัยแห่งนี้ก่อตั้ง พ.ศ. 2510 ที่นี่เป็นแหล่งผลิตสัตว์พันธุ์ดี และสนับสนุนเกษตรกรตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ที่ศูนย์วิจัยแห่งนี้มีการเลี้ยงสัตว์อยู่ 3 ประเภท คือ กระบือ ไก่ และสุกร โดยปัจจุบันมีหน้าที่ผลิตกระบือเป็นส่วนใหญ่ มี สุกร 30 แม่, กระบือ 120 แม่, ไก่โรดไทย, ไก่พื้นเมืองพันธุ์ประดู่หางดำ, และไก่ลูกผสม ปีหนึ่งก็ผลิตออกมาประมาณ 25

เมื่อวันที่ 12 กันยายน 2564 ที่ผ่านมา รายการ เกษตรช่อง 5 พัฒนาชุมชน ได้ยกกองถ่ายไปที่ คอกควายหนองหญ้านาง ตำบลหนองไผ่แบน อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี เพื่อสัมภาษณ์ พ.ต.อ. เอนก เตาสุภาพ รองผู้บังคับการกองปราบปราม กองบังคับการปราบปราม สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ยศและตำแหน่ง ณ 12 กันยายน 2564) เจ้าของคอกควายหนองหญ้านาง ผู้พัฒนาควายไทยมากว่า 15 ปี ตามจุดมุ่งมั่นแห่งการอนุรักษ์และพัฒนาควายไทย “คอกควายหนองหญ้านาง พัฒนาควายดีในอุดมคติ” คอกควายหนองหญ้านาง ตั้งอยู่ในพื้นที่ไม่ไกลจากตัวเมืองอุทัยธานี ทันทีที่เลี้ยวรถสู่ทางเข้า จะสัมผัสได้กับความเย็นชื่นใจและอากาศบริสุทธิ์เต็มปอด พื้นที่ภายในร่มรื่นมีต้นไม้ใหญ่อายุนับร้อยปีมากมาย และที่สำคัญมีควายดี ความดัง ควายงาม ยืนเรียงแถวอยู่ในพื้นที่ของตนเองอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย หลังการต้อนเข้าคอก ทุกตัวจะเดินไปอยู่ที่จุดประจำของตนเองในคอก ไม่มีตัวไหนยืนผิดจุด เป็นกิจวัตรเช่นนี้ทุกวัน… พ.ต.อ. เอนก หรือ ท่านรองผู้การเอนก ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีของประชาชนทั่วประเทศว่า เป็นตำรวจน้ำดี ทำงานและเติบโตด้วยผลงานมากมาย จนได้รับความไว้วางใจให้มาดูแลงานกองบังคับการ

มีชาวบ้านในพื้นที่ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี หลายครัวเรือนประสบปัญหาการทำนาไม่ได้ผลแล้วส่งผลต่อรายได้ จึงเปลี่ยนมาเลี้ยงกระบือหรือควายขุนเนื้อขายแทน เนื่องจากมีต้นทุนต่ำ เลี้ยงง่าย ทนทาน แล้วขายได้ราคา มีรายได้ดีกว่าทำนาเสียด้วย!! เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว จึงต้องลงพื้นที่ไปพูดคุยกับชาวบ้านและผู้เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงควายกันสักหน่อย ผู้ใหญ่ไพฑูรย์ แพทย์เจริญ อยู่บ้านเลขที่ 30 หมู่ที่ 6 ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี  โทรศัพท์ (081) 762-6957 บอกว่า ลูกบ้านในชุมชนที่ดูแลอยู่ มีจำนวน 125 ครัวเรือน ทำเกษตรกรรมหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นอาชีพไม้ขุดล้อมที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของประเทศ แล้วยังทำนา ทำไร่ และเลี้ยงกระบือขาย พร้อมกับบอกถึงเหตุผลที่ชาวบ้านต้องเปลี่ยนแนวทางการเลี้ยงควายจากเดิมที่ใช้ทำนาทำไร่แล้วมาเลี้ยงขายเนื้อ เพราะในระยะหลังพื้นที่ทำนาลดน้อยลงมาก ประกอบกับมีหลายปัจจัยที่ชาวบ้านเลิกทำนา ไม่ว่าจะเป็นสภาพดินฟ้าอากาศ ราคาปุ๋ยยา ค่าแรงที่สูงขึ้น ราคาข้าวไม่คงที่ ประกอบกับการที่เครื่องจักรเกษตรตอบสนองความต้องการได้ดีกว่าควาย ฉะนั้น ควายที่มีอยู่จึงต้องหาวิธีอื่นที่สร้างประโยชน์แท

“ดั้งเดิมนั้นผมเลี้ยงวัวพื้นเมือง โดยจะขายใน 2 แบบ คือ ขายให้กับพ่อค้าที่มารับซื้อโดยทั่วไป และอีกส่วนขายให้กับเกษตรกรในพื้นที่ ซึ่งจะนำไปเลี้ยงเป็นวัวลาน  อันเป็นกีฬาพื้นบ้านที่นิยมกันในพื้นที่ จังหวัดเพชรบุรี นครปฐม ราชบุรี” “แต่ต่อมาต้องประสบปัญหาพื้นที่เลี้ยงวัวน้อยลง ทำให้เรามีปัญหาการขาดแคลนอาหาร ไม่สามารถไล่ต้อนให้ออกไปหากินหญ้าได้เหมือนเดิม จึงตัดสินใจเลิกเลี้ยง และเปลี่ยนมาเป็นเลี้ยงวัวพันธุ์แทน เพราะสามารถเลี้ยงอยู่กับบ้านได้ ไม่ต้องไปไล่ทุ่งเหมือนกับแต่ก่อน ทำมาจนถึงวันนี้เป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว” คุณสุริยา พุ่มดอกไม้ หรือคุณไผ่ เป็นเจ้าของ ต้นไผ่ฟาร์ม  ซึ่งตั้งอยู่ตั้งอยู่เลขที่ 4/4 หมู่ 2 ตำบลศิลาลอย อำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โทร. 084-008-6625 บอกเล่าเรื่องราวของการประกอบอาชีพในช่วงที่ผ่านมา ทั้งนี้ หากพิจารณาถึงลักษณะโดยทั่วไปของฟาร์มแห่งนี้ไม่แตกต่างจากฟาร์มเลี้ยงวัวเนื้อของเกษตรกรรายย่อยที่มีอยู่กันโดยทั่วไปในทุกภาคของประเทศ โดยเน้นการอาศัยพื้นที่บริเวณบ้านแหล่งที่ตั้งของคอกเลี้ยงที่มีลักษณะสร้างแบบง่ายๆ ด้วยวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น และมีการใช้ประโยชน์จากหญ้าอ

สวัสดีท่านผู้อ่านที่รักและคิดถึงทุกท่านครับ ฉบับนี้ขอลัดคิวเล่าเรื่องของตัวเองและที่สวนสักนิดครับ เพราะมีเรื่องตื่นเต้น ดีใจ และสารพัดความรู้สึกดีๆ หลากหลาย ด้วยว่าที่สวนบ้านน้อกบ้านนอก บ้านโนนหมากเค็ง ตำบลโนนหมากเค็ง อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว ได้ถือกำเนิดเจ้าควายแฝดคู่แรกขึ้นมา โดยการผสมพันธุ์ตามธรรมชาติ (ควายทับกันเอง) แรกเริ่มเดิมที ผมไปซื้อที่ดินแปลงนี้ไว้เมื่อปี 2554 เป็นพื้นที่สวนและนา โดยมีพื้นที่สวนประมาณ 10 ไร่ ที่เหลือเป็นพื้นที่นาและพื้นที่รับน้ำอีกส่วนหนึ่ง แรกๆ ก็ปลูกทุกอย่างที่อยากปลูก ทั้งจัดหามาเอง และเพื่อนๆ นำมาฝากปลูก ไม้ป่า ไม้ผล ไผ่ พืชผักยืนต้นต่างๆ มากมาย แต่ด้วยข้อจำกัดของการที่ไม่ได้อยู่ประจำ ผมก็เลยเน้นไม้ป่า ไม้ยืนต้นเป็นหลัก ปลูกเท่าที่มีแรงและเวลา ได้เท่าไหร่ก็เอาเท่านั้น ค่อยๆ ปลูกเสริมไปเรื่อย ปัจจุบัน ไผ่แค่ 10 กอ ก็ให้หน่อจนเหลือกิน แต่ก็ได้ปลูกไปไม่น้อยกว่า 30 กอ เผื่อว่าเป็นของฝากเพื่อนๆ อีกด้วย  ขี้เหล็ก สะเดา มันปู ชะอม ติ้ว ชะมวง มะม่วงหิมพานต์ ผักอัจฉริยะเหล่านี้ปลูกเพียงครั้งเดียวได้เก็บกินไม่ต้องทำอะไรมาก ไม่นับผักสมุนไพรต่างๆ ที่เอาเมล็ดไปหว

เมื่อวันที่ 31 มีนาคม ผู้สื่อข่าวรายงานว่า หลายพื้นที่ของจังหวัดนครราชสีมาเริ่มเข้าสู่สถานการณ์ภัยแล้งและกำลังขยายวงกว้างออกไป นอกจากจะส่งผลกระทบต่อเกษตรกรที่ไม่มีน้ำทำนา ทำไร่แล้ว ยังส่งผลกระทบต่อกลุ่มผู้เลี้ยงกระบือ หรือควายของชาวบ้านใน ต.สาหร่าย อ.ชุมพวง จ.นครราชสีมา ที่ต้องขาดแคลนแหล่งอาหารและแหล่งน้ำสำหรับเลี้ยงควาย 2 ฝูง จำนวนกว่า 20 ตัวไปด้วย ทำให้ชาวบ้านต้องพาฝูงควายของตัวเองเดินหาหญ้าและแหล่งน้ำกินไกลกว่า 5 กม. เพราะแหล่งน้ำที่เคยมีตามธรรมชาติแห้งไปหมด นางบังอร ดีพิมาย อายุ 65 ปี บ้านเลขที่ 178 ต.สาหร่าย อ.ชุมพวง จ.นครราชสีมา ชาวบ้านผู้เลี้ยงควายเผยว่า ภัยแล้งปีนี้เริ่มมีผลกระทบตั้งแต่ต้นปี แหล่งน้ำที่เคยมีตามทุ่งนาเหือดแห้งไปหมด หญ้าก็ไม่มีขึ้น จนต้องต้อนฝูงควายไปหากินตามคลองชลประทานที่ยังคงพอมีน้ำเหลืออยู่ติดก้นคลอง เพราะตรงจุดนั้นมีหญ้าขึ้นอยู่ แต่คาดว่าน้ำที่เหลือติดก้นคลองชลประทานน่าจะใช้เลี้ยงควายได้ไม่เกินครึ่งเดือนนี้ คงต้องต้อนควายหากินไปเรื่อยๆ และต้องคอยระวังไม่ให้ฝูงควายข้ามถนนไปมา เนื่องจากเสี่ยงอันตรายจากรถชน หากว่าไม่มีฝนตกลงมาช่วงกลางเดือนเมษายน จะส่งผลให้แหล่ง

วันที่ 28 มี.ค. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่ริมถนนมิตรภาพ เขตพื้นที่ อ.สีดา จ.นครราชสีมา พบควายเพศเมีย อายุ 26 ปี ชื่อเจ้าแดง ของ นางเพ็ญศรี ดีมา อายุ 60 ปี เกษตรกรใน ต.สีดา อ.สีดา จ.นครราชสีมา โดยนางเพ็ญศรี เล่าให้ฟังว่า มีอาชีพเลี้ยงควายมานานกว่า 30 ปีแล้ว โดยที่เลี้ยงไว้ มีทั้งหมด 6 ตัว แต่ที่แปลกไปกว่านั้น เจ้าแดง ควายเพศเมีย อายุ 26 ปี ที่ตนเองเลี้ยงไว้ มีเขาที่ยาวมาก วัดความยาวได้ข้างละ 60 เซนติเมตร หรือมีความยาวทั้งสองข้าง รวมกันกว่า 120 เซนติเมตร มีลักษณะ ยืดตรง สวยงาม เป็นที่ประทับใจแก่ผู้พบเห็นอย่างมาก สาเหตุที่ควายตัวนี้มีเขายาวกว่าตัวอื่น สันนิษฐานว่า เพราะมันมีอายุมากถึง 26 ปี และมันยังได้ให้ลูกมาแล้ว 15 ตัว ซึ่งผูกพันกับครอบครัวตนเองมาก โดยประชาชนที่ขับรถผ่านไปมา มักจะจอดรถ ลงมาขอถ่ายรูปคู่กับเจ้าแดงอยู่เป็นประจำ เนื่องจากเป็นควายที่เชื่องและแปลก มีเขายาวกว่าควายทั่วไป อย่างไรก็ตาม ตนเองต้องคอยระวังทุกครั้งที่ต้อนควายเดินทางกลับเข้าบ้าน เนื่องจากเขาที่ยาวของเจ้าแดง มักไปเกี่ยวกับรถที่สัญจรผ่านไปมาอยู่เป็นประจำ ตนเองจำเป็นต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ อีกทั้งยังมีพ่อค้า กระบือ มาขอซ

เมื่อเวลา 17.00 น.วันที่ 14 กุมภาพันธ์ที่สนามหน้า บขส.2 ต.ธาตุเชิงชุม อ.เมือง จ.สกลนคร นางสาวเยาวนิตย์ บุรีรักษา ปศุสัตว์สกลนคร นำ จนท.ปศุสัตว์ทั้ง 18 อำเภอ ร่วมกันจัดงานมหกรรมควาย@สกลนคร สำหรับรูปแบบของงานบรรยากาศเป็นไปแบบชายทุ่ง จำลองวิถีชีวิตการเลี้ยงควายไทยแบบโบราณ เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรอนุรักษ์ควายไทย ภายหลังพบว่าควายในประเทศไทยขณะนี้มีประชากรเหลือน้อยลงอย่างน่าใจหายเพียงกว่า 1 ล้านตัวเท่านั้น หากไม่รณรงค์ส่งเสริมให้เลี้ยงหรือผสมพันธุ์ควายเชิงอนุรักษ์ อาจทำให้ควายไทยสูญพันธ์ได้ นางสาวเยาวนิตย์กล่าวว่า สำหรับกิจกรรมที่ถือเป็นไฮไลท์ คือกิจกรรมแต่งงานควายซึ่งเข้ากับบรรยากาศวันวันวาเลนไทน์พอดี โดยจำลองกิจกรรมเหมือนกับประเพณีการแต่งงานของคน ตั้งแต่ขบวนหันหมาก ฝ่ายชายหญิงขบวนเจ้าบ่าวแต่งกายด้วยเสื้อผ้าหลากสีย้อนยุค แต่เมื่อขบวนกลอง ยาว ฉิ่งฉาบ เริ่มบรรเลงฝ่ายควายเพื่อนเจ้าบ่าวก็เกิดอากาศตื่นเสียงเพลงบรรเลงขึ้น ตกใจวิ่งเตลิดเข้าหากลุ่มขบวนขันหมากจนขบวนขันหมากแตกกระเจิง คนดูแลควายต้องระงับสติอารมณ์ และปรับรูปขบวนใหม่โดยการนำควายเพื่อนเจ้าบ่าวมาอยู่ด้านหน้าขบวนคู่กับควายเจ้าบ่าว เมื่อควาย