ข้าว

สามย่านมิตรทาวน์ ฮอลล์ ชั้น 5 สามย่านมิตรทาวน์ ระหว่างวันที่ 6-9 กันยายน 2566 เส้นทางเศรษฐี ในเครือมติชน จัดงาน Upskill Thailand 2023 “จักรวาลสร้างอาชีพ” ที่จัดเต็มเรื่องของความหลากหลายของอาชีพ และจักรวาลหนึ่งที่พลาดไม่ได้ในงาน คือ “จักรวาลข้าวไทย” โดยกองพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ หน่วยงานที่เป็นเบอร์หนึ่งของไทยเรื่องข้าว รวบรวมสายพันธุ์ข้าว GI ที่เป็นสายพันธุ์ข้าวเฉพาะถิ่น ได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทยมาจัดแสดง รวมถึงเปิดให้ชิมข้าว วันละ 10 สายพันธุ์ ที่ถูกคัดมาแล้วว่า เป็นความอร่อยที่สุดของวงการข้าวไทย นางสาวสุจิต เมืองสุข บรรณาธิการเทคโนโลยีชาวบ้าน สื่อเกษตรนัมเบอร์วันของประเทศ เปิดเผยว่า พื้นที่จัดนิทรรศการ “จักรวาลข้าวไทย” ที่สามย่านมิตรทาวน์ ฮอลล์ ชั้น 5 เป็นครั้งแรกของการจัดงานของเส้นทางเศรษฐี ในเครือมติชน ที่สามารถรวบรวมพันธุ์ข้าว GI มาได้มากที่สุด โดยงานนี้นำมาจัดแสดงได้ครบทั้ง 21 สายพันธุ์ ได้แก่ ข้าวหอมมะลินิลสุรินทร์ ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้ ข้าวฮางหอมทองสกลวาปี ข้าวไร่ลืมผัวเพชรบูรณ์ ข้าวหอมมะลิทุ่งสัมฤทธิ์ ข้าวหอมมะลิดิ

เมื่อไทยเป็นแหล่งเพาะปลูกและส่งออกข้าวเบอร์ต้นของโลก ทั้งยังมีข้าวมากมายหลากหลายสายพันธุ์ สะท้อนอัตลักษณ์และภูมิปัญญาท้องถิ่น งาน Upskill Thailand 2023 “จักรวาลสร้างอาชีพ” จัดโดย เส้นทางเศรษฐี ในเครือมติชน จึงจัดเต็มเรื่องข้าว ในนิทรรศการ “จักรวาลข้าวไทย” สนับสนุนโดย กองพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ระหว่างวันที่ 6-9 กันยายน 2566 ที่สามย่านมิตรทาวน์ ฮอลล์ ชั้น 5 สามย่านมิตรทาวน์ ระดมข้าวหายาก 21 สายพันธุ์ ที่ได้รับความคุ้มครอง “สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” หรือ GI มานำเสนอ พบ 4 เชฟชื่อดังที่จะมารังสรรค์เมนูสุดเอ็กซ์คลูซีฟจากข้าว GI ชวนน้ำลายสอ พลาดไม่ได้! ข้าว GI และสินค้าแปรรูปจากข้าวขึ้นชื่อแต่ละท้องถิ่น ที่ยกมาให้ “ชิม-ช้อป” กันอย่างจุใจ หนุนเกษตรกรและชาวบ้านในพื้นที่ สร้างรายได้ สร้างอาชีพอย่างยั่งยืน รวบรวมไว้มากสุดในเวลานี้ ที่นี่ที่เดียว!  ตื่นตา! นิทรรศการ “จักรวาลข้าวไทย” ทำความรู้จัก “ข้าวไทย” หลากหลายสายพันธุ์ ที่เพาะปลูกในเมืองไทย มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น เกิดเป็น “ของดี” สะท้อนวิถีชีวิต วัฒนธรรม และภูมิปัญญาในพื้นที่ สู่การได้รับเครื

ข้าวสินเหล็กเป็นข้าวกล้องที่มีสี มีกลิ่นหอม รูปร่างเมล็ดเรียวยาว สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี ข้าวสินเหล็กมีดัชนีน้ำตาลต่ำ-ปานกลาง และมีธาตุเหล็กสูง ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดีขึ้น สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตและการเพิ่มจำนวนของเซลล์มะเร็ง ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ พร้อมทั้งอุดมด้วยวิตามิน B ช่วยรักษาภูมิแพ้ นอกจากนี้ยังพบว่า การบริโภคข้าวสินเหล็กในเด็กที่มีภาวะบกพร่องธาตุเหล็ก ทำให้ระดับฮีโมโกลบิน มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น มีใยอาหาร วิตามิน และธาตุเหล็กมากกว่าข้าวขัดสีโดยเฉพาะวิตามิน B1 ซึ่งช่วยป้องกันโรคเหน็บชา ข้าวสินเหล็กเป็นข้าวที่มีใยอาหารสูงมาก ช่วยให้ระบบขับถ่ายดีขึ้นและลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเกี่ยวกับลำไส้ มีสารต้านอนุมูลอิสระสูงซึ่งช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลในระบบทางเดินอาหาร เป็นการช่วยป้องกันอาการท้องผูก ริดสีดวงทวาร และมะเร็งลำไส้ด้วย กรมการข้าวโดยกองพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าว เข้าไปสนับสนุนวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์เป็นสุขนาโก พัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์โดยการนำข้าวสินเหล็กมาแปรรูป ทำเป็นแผ่นกรอบ โดยใช้เครื่องทำแผ่นโดยไม่มีการทอด เพื่อเพิ่มมูลค่าข้าวพร้อมทั้งขยายผลและถ่ายทอดเทคโนโลยีการแปรรูปข้าวสู

ฉันมีโอกาสได้ทำงานร่วมกับหลายหน่วยงานในการคัดเลือกองค์กรที่ทำงานด้านอาหารทั่วโลก เพื่อคัดเลือกให้ได้รับรางวัล Food Planet Prize ซึ่งเป็นรางวัลที่มอบให้หน่วยงานที่ทำงานด้านอาหารที่เป็นมิตรต่อโลก คือเน้นเรื่องอาหาร ขณะเดียวกัน ก็ต้องปกป้องโลกด้วย ซึ่งก็นับว่าลำบากอยู่ เพราะอาหารก็จำเป็น แต่การผลิตอาหารก็ทำให้โลกร้อนขึ้นทุกวัน Food Planet Prize เป็นรางวัลที่นับว่าใหญ่ที่สุดในวงการ รางวัลชนะเลิศได้เงินถึง 2 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือกว่า 60 ล้านบาท มีโครงการต่างๆ ทั่วโลกส่งผลงานของตนเองเข้าชิงรางวัลอย่างจริงจัง ที่ฉันจะเอามาเล่าคือหนึ่งโครงการที่เฉียดรางวัลชนะเลิศนั้นตั้งอยู่ในประเทศไทย ทำงานเกี่ยวกับข้าว ซึ่งเป็นอาหารหลักของเรา โครงการนี้เข้ารอบสุดท้ายมาแล้วสองปีติดต่อกัน แต่น่าเสียดายที่ไปแพ้ในรอบชนะเลิศ แต่ก็มีรายละเอียดที่เราควรเอามาเล่าสู่กันฟัง ฉันนี่ถ้าไม่ได้ทำงานกับเขาในโครงการนี้ ก็คงไม่รู้ว่าเรามีเรื่องอะไรดีๆ แบบนี้ในบ้านเราด้วย มันเริ่มต้นจากความจริงที่ว่าข้าวเป็นพืชที่ใช้น้ำมากที่สุด ในขณะที่ประชากรครึ่งหนึ่งของโลกกินข้าวเป็นอาหารหลัก ทำอย่างไรจะมีข้าวเพียงพอแก่คนครึ่งโลกในขณะที่น้ำ

เมื่อพูดถึงการปลูกข้าวให้ประสบความสำเร็จและได้กำไรงาม เกษตรกรส่วนใหญ่อาจตั้งความหวังไว้กับราคาผลผลิตเพียงอย่างเดียว แต่เชื่อหรือไม่ว่า อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่สามารถเพิ่มโอกาสในการสร้างรายได้คือ “การเพิ่มประสิทธิภาพการปลูก” เพื่อให้ได้ข้าวที่น้ำหนักดีและมีคุณภาพ วันนี้เราจะพาไปพบกับ คุณเล็ก-สังวาล ไทยเจริญ ต.ดงเดือย อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย เกษตรกรหญิงแกร่ง ที่สามารถปลดหนี้ได้ด้วยการทำนา ทั้งยังสามารถขยับขยายพื้นที่นาจาก 10 ไร่ เป็น 106 ไร่ ได้ด้วยการพัฒนาองค์ความรู้ ควบคู่กับประสบการณ์ที่สั่งสมมากกว่า 30 ปี คุณเล็ก เผยว่า ตนเองนั้นเริ่มทำนามาตั้งแต่รุ่นพ่อแม่แล้ว สมัยก่อนปลูกข้าวได้ผลผลิตประมาณ 700-900 กก./ไร่ หากปีไหนข้าวเป็นโรคมาก ก็จะได้ผลผลิตน้อยกว่านี้ แต่ปัจจุบันนั้นมีการปรับวิธีการบำรุงดูแลใหม่ทั้งหมด จนผลผลิตค่อยๆ เพิ่มขึ้นเป็น 1.2-1.3 ตัน/ไร่ โดยที่ต้นทุนไม่ต่างจากเดิม แต่ได้กำไรเพิ่มจากผลผลิตที่ดีขึ้น ความสำเร็จเหล่านี้ คุณเล็ก เริ่มจากพื้นฐานความเข้าใจใน 3 เรื่องหลัก คือ 1.เข้าใจในสภาพอากาศและพื้นที่ปลูก 2.เข้าใจความต้องการของพืช และบำรุงให้ตรงตามช่วงอายุการเจริญเติบโ

เรียน คุณหมอเกษตร  ทองกวาว ที่นับถือ ผมเป็นคนไทยคนหนึ่งที่บริโภคข้าวเป็นหลักมาตั้งแต่แรกเกิดก็ว่าได้ แต่ไม่เคยทราบว่า ข้าวเปลือก 1 เกวียน เมื่อนำมาสีเป็นข้าวสารแล้ว จะได้ข้าวสารกี่กิโลกรัม และอีกคำถามหนึ่ง ผมอยากทราบว่า ข้าวนึ่งที่ส่งออกไปขายต่างประเทศนั้น เป็นข้าวนึ่งเหมือนกับที่เรารับประทานกับลาบส้มตำหรือไม่ ขอคำอธิบายด้วยครับ ขอแสดงความนับถืออย่างสูง นิวัฒน์ มงคลกิตติพงษ์ นครสวรรค์ Photo by CHRISTOPHE ARCHAMBAULT / AFP ตอบ คุณนิวัฒน์ มงคลกิตติพงษ์ ข้าวไทย เป็นข้าวเมล็ดยาว จัดเป็นชนิดอินดิกา (Indica Type) ซึ่งต่างกับข้าว ชนิดจาโปนิกา (Japonica Type) ซึ่งเป็นชนิดเมล็ดป้อม และสั้น มีปลูกมากในเขตอบอุ่น เช่น ญี่ปุ่น เกาหลี และจีน ทางตอนเหนือบางมณฑล ข้าวไทย เป็นข้าวชนิดเมล็ดยาวเรียว เมื่อผ่านกระบวนการขัดสี จะได้ต้นข้าวเพียง 66 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น ตามข้อมูลของกรมส่งเสริมสหกรณ์ รายงานไว้ว่า ข้าว 1 เกวียน หรือข้าวเปลือก 1,000 กิโลกรัม หรือ 1 ตัน นำมาแปรรูปแล้วได้เนื้อข้าว เฉลี่ย 660 กิโลกรัม นอกจากนั้น เป็นรำข้าวขาว รำข้าวกล้อง และแกลบ ในปริมาณ 80, 30 และ 230 กิโลกรัม ตามลำดับ ส่วนข้าวชนิดจ

อาชีพชาวนา แบกรับความเสี่ยงในการลงทุนสูงมาก หากผลผลิตเยอะก็เสี่ยงเจอปัญหาราคาข้าวตกต่ำอีก วิทยาลัยสารพัดช่างสุรินทร์ เล็งเห็นถึงปัญหาดังกล่าว จึงมีแนวคิดพัฒนาเครื่องขายข้าวสารสด ช่วยชาวนาเพิ่มโอกาสขายข้าวสารสู่ผู้บริโภค ช่วยปัญหาความยากจนของชาวนาได้ตรงจุด ทำให้ เครื่องขายข้าวสารสด วิทยาลัยสารพัดช่างสุรินทร์ คว้ารางวัลสิ่งประดิษฐ์ของคนรุ่นใหม่ ประเภทที่ 2 ด้านการประกอบอาชีพ  รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 และรางวัล Honor Award นวัตกรรมอาชีวศึกษาเพื่อแก้ปัญหาความยากจน ระดับชาติ ประจำปีการศึกษา 2564    เครื่องขายข้าวสารสด เนื่องจากหลายปีที่ผ่านมาชาวนามักประสบปัญหาขายข้าวได้ราคาต่ำ สวนทางกับต้นทุนการผลิตที่เพิ่มมากขึ้นทุกปี ตอกย้ำปัญหาความยากจนให้กับชาวนาไทย นักศึกษา ปวส. 2 สาขาวิชาช่างไฟฟ้า วิทยาลัยสารพัดช่างสุรินทร์ จึงออกแบบเครื่องขายข้าวสารสด เพื่อช่วยเพิ่มช่องทางการจำหน่ายและเพิ่มรายได้ให้กับพี่น้องเกษตรกรชาวนา เป็นการส่งต่อข้าวสารที่สด สะอาด ปลอดภัย มีคุณภาพ ไร้สารเคมีให้กับผู้บริโภค ตัวเครื่องขายข้าวสารสด ผลิตจากเหล็กกล่อง กัลวาไนซ์ ขนาด 1 คูณ 1 นิ้ว หนา 1.2 มิลลิเมตร ในการขึ้นโครงชิ้นงาน

นับย้อนหลังไปสัก 10 ปี เวียดนามไม่เคยเป็นคู่แข่งของไทยในเรื่องการค้าหรือส่งออกข้าว แม้จะผลิตข้าวเหมือนกัน แต่เป็นที่รู้กันว่าผลผลิตข้าวเวียดนาม ทั้งปริมาณและคุณภาพ ยังห่างไกลข้าวจากไทยอีกมาก            ข้อเท็จจริงเมื่อ 20 ปีก่อนนั้นทำให้พี่ไทยลืมไปว่า ทุกอย่างพัฒนาการได้ วันนี้เวียดนามกลายเป็นผู้ผลิตและส่งออกข้าวรายใหญ่ คุณภาพข้าวของเวียดนามพัฒนาไปไกล และแม้จะยังไม่มีข้าวคุณภาพระดับเทพอย่างข้าวหอมมะลิจากไทย แต่เวียดนามมีข้าวหอมมะลิของตัวเอง ส่งไปขายทั่วโลก ภายใต้ชื่อ Jasmine Rice เหมือนกัน และก็ขายดิบขายดี โดยพี่ไทยทำอะไรได้ไม่มาก นอกจากโวยว่าเขาเลียนแบบ แต่กระนั้นก็ทำอะไรตลาดข้าวเวียดนามไม่ได้ ข้าวสารที่ขายในต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา มาจากเวียดนามเสียเป็นส่วนใหญ่ แม้ว่าคนไทยจะโวยต่ออีกว่าที่จริงก็ข้าวไทยนั่นแหละ แต่เอาไปใส่ตราเวียดนามแต่ก็นั่นแหละ คนเขารู้จักว่าข้าวสารที่ขายดีในสหรัฐอเมริกา คือ ข้าวเวียดนาม (เหมือนซอสพริกศรีราชา ที่เริ่มจากไทย แต่ตอนนี้กลายเป็นยี่ห้อของซอสพริกเวียดนามไปแล้ว) เวียดนาม มีพื้นที่ 3 แสนกว่าตารางกิโลเมตร เป็นป่าเสีย 1 ใน 3 และราว ร้อยละ 20 ใช้เพาะปลูกพื

นายประพัฒน์ ปัญญาชาติรักษ์​ ประธานสภาเกษตรกรแห่งชาติ​ กล่าวถึงการประชุมคณะทำงานด้านข้าวและชาวนาไทย ครั้งที่ 1/2565 ณ ห้องประชุม 1 สำนักงานสภาเกษตรกรแห่งชาติ อาคารรัฐประศาสนภักดี (อาคาร B) ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา เรื่อง ข้าวและชาวนา จัดโดยสำนักงานสภาเกษตรกรแห่งชาติ ว่าเป็นครั้งแรกที่มีการพูดคุยพร้อมกันกับภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง 9 สมาคม 1 ศูนย์ข้าวชุมชนระดับประเทศ ตั้งแต่ต้นน้ำ ชาวนา​ ผลิต​ กลางน้ำ โรงสี แปรรูป​ และปลายน้ำ ผู้ส่งออก​ ตลาด​ เพื่อจะเตรียมวางแผนการผลิตในฤดูกาลถัดไปของชาวนา ทั้งนี้ ด้วยปัญหาหลักของชาวนา ได้แก่ 1. ต้นทุนการผลิตสูงไม่คุ้มทุน 2. ผลผลิตต่อไร่ต่ำ 3. คุณภาพข้าวไม่ตรงตามความต้องการของตลาด 4. ขาดการวางแผนร่วมในการผลิต ซึ่งข้อสรุปในที่ประชุมเพื่อเป็นแผนการทำงานต่อไป คือตั้งกลุ่มทำงานเพื่อหารือเรื่องแผนการผลิตข้าวในรอบต่อไปว่าควรจะผลิตข้าวสายพันธุ์อะไรบ้าง เช่น ข้าวพื้นนุ่ม ข้าวพื้นแข็ง ข้าวเหนียว ข้าวหอมมะลิ หรือข้าวอื่นๆ ในแต่ละพื้นที่ โดยนำข้อมูลจากผู้ส่งออกนำไปให้ชาวนาใช้ประกอบ ทั้งเรื่องการผลิต​, กระบวนการลดต้นทุนการผลิต ซึ่งหลายเครือข่าย/องค์กร มีวิธีลด

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) ขับเคลื่อนนโยบาย BCG พัฒนาศักยภาพอุตสาหกรรมและนวัตกรรมอาหารปลอดภัย ด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ณ พื้นที่จังหวัดพิษณุโลก บูรณาการวิจัยประสบผลสำเร็จพัฒนาและทดสอบ “ข้าวสมุนไพรที่มีสารสำคัญถั่งเช่า” ที่มีคุณสมบัติเด่นช่วยต้านอนุมูลอิสระ สร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย พร้อมต่อยอดแปรรูปเพิ่มมูลค่าเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ สร้างงาน สร้างเงินให้เกษตรกร สร้างความเข้มแข็งให้เศรษฐกิจประเทศ ศ. (วิจัย) ดร.ชุติมา เอี่ยมโชติชวลิต ผู้ว่าการ วว. กล่าวว่า วว. โดย ศูนย์ทดสอบและมาตรวิทยา กลุ่มงานบริการอุตสาหกรรม ภายใต้การดำเนินโครงการพัฒนาศักยภาพอุตสาหกรรมและนวัตกรรมอาหารปลอดภัย ได้ลงพื้นที่ ณ จังหวัดพิษณุโลก นำองค์ความรู้วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม (วทน.) มาพัฒนารวมกับเกษตรกร เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ต่อยอดฐานความเข้มแข็งเดิม นั่นก็คือ ผลผลิตทางการเกษตรเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้า ด้วยการพัฒนาพันธุ์ข้าวที่มีสารสำคัญของถั่งเช่า ซึ่ง วว. ได้ดำเนินการวิเคราะห์ทดสอบปริมาณสาร